Oekraïense fotograaf Evgeniy Maloletka wint World Press Photo met beeld van gebombardeerde kraamkliniek in Marioepol
Jan Desloover – De Standaard
Evgeniy Maloletka wint de World Press Photo van het Jaar met een beeld waarachter een verschrikkelijk verhaal schuilgaat.
Het stond in de sterren geschreven dat de World Press Photo van het Jaar uit Oekraïne zou komen. De vraag was alleen welke van de vele duizenden het zou worden.
De jury koos voor een beeld dat de Oekraïense AP-fotograaf Evgeniy Maloletka (36) op 9 maart 2022 maakte in Marioepol, net nadat de Russen daar een kraamkliniek hadden gebombardeerd.
Hulpverleners dragen een gewonde zwangere vrouw weg, in de achtergrond zien we verwoeste gebouwen. De foto ging de wereld rond.
Ook De Standaard publiceerde hem op de voorpagina.
Een sterk beeld, maar het ontleent zijn kracht meer aan het verhaal erachter dan aan zijn compositie. Kort nadat de foto was gemaakt, stierf zowel de moeder als haar baby.
Die twee overlijdens ‘vatten zoveel van de oorlog en van de mogelijke bedoelingen van Rusland samen’, meent de jury, die unaniem voor dit beeld koos.
‘Alsof ze de toekomst van Oekraïne proberen te doden.’
Maloletka is de tweede algemene winnaar volgens de nieuwe spelregels van de competitie, na de Canadese Amber Bracken vorig jaar.
In 2021 besliste de Nederlandse organisatie het roer om te gooien, omdat de irrelevantie dreigde. De Europese blik domineerde te nadrukkelijk.
In 2021 kwam 48 procent van de deelnemende fotografen uit Europa, en slechts 3 procent uit Afrika, en 80 procent van de deelnemers waren mannen. Bovendien voelde de jongere generatie zich nauwelijks nog aangesproken. Het aantal inzendingen daalde ook al jaren.
Er werd beslist om zes regionale competities te organiseren, één per continent, elk met een eigen jury.
Die regionale jury’s zenden nominaties in voor de wereldwijde competitie. De hoofdjury in Amsterdam kiest vervolgens de winnaars per regio, en uiteindelijk ook de mondiale winnaars, in vier categorieën.
Behalve de ‘Singles’, die Maloletka dit jaar dus wint, zijn dat de ‘Verhalen’ (drie tot maximaal tien foto’s die een verhaal vertellen), de ‘Langetermijnprojecten’ (24 tot 30 foto’s over een thema) en het ‘Open Format’, voor verhalen waarbij verschillende media gebruikt zijn. Fotografie moet daarvan wel het belangrijkste zijn.
De Belg Nick Hannes werd eind maart uitgeroepen tot regionale winnaar in de categorie ‘Verhalen over Afrika’ met een reeks over de nieuwe, nog in aanbouw zijnde Egyptische hoofdstad.
Maar de mondiale winst is voor de Deen Mads Nissen (43) met een serie over de nasleep van de machtsovername door de taliban in Afghanistan.
‘Elk van de negen foto’s geeft nieuwe informatie,’ oordeelt de jury, en samen geven ze een behoorlijk ‘allesomvattend’ beeld.
Nissen won al twee keer de World Press Photo oude stijl, in 2015 en 2021.
In de categorie ‘Langetermijnprojecten’ gaat de winst naar de Armeense Anush Babajanyan (40) voor Battered Waters, over de impact van klimaatverandering in de Centraal-Azië.
Tadjikistan en Kirgizië, stroomopwaarts aan de rivieren Syr Darya en Amu Darya, hebben in de winter extra energie nodig.
Stroomafwaarts hebben Oezbekistan en Kazachstan in de zomer water nodig voor de landbouw.
In het verleden ruilden de landen per seizoen energie uit fossiele brandstoffen voor water uit de dammen stroomopwaarts, maar sinds de val van de Sovjet-Unie en de opkomst van geprivatiseerde industrieën is dit systeem uit balans geraakt.
Recente droogteperiodes vergroten de uitdagingen.
De Egyptenaar Mohamed Mahdy (27) wint de ‘Open Format’-prijs met het cryptisch getitelde Here, the doors don’t know me.
‘Mijn project gaat over geheugenverlies, over het vervagen van onze cultuur en onze identiteit’, zegt Mahdy.
Hij onderzoekt de effecten van de stijgende zeeën op de lokale gemeenschap in Al Max, een vissersdorp bij het Mahmoudiyah-kanaal in Alexandrië, Egypte.
Al generaties lang wonen en werken de bewoners aan het kanaal, dat naar de Middellandse Zee leidt. Maar in 2020 begon de Egyptische regering mensen uit hun huizen te zetten en woningen te slopen. De getroffenen konden kilometers verderop nieuw onderdak krijgen.
Via fotografie, video en audio en door de bewoners geschreven teksten toont Mahdy niet alleen hoe gebouwen worden afgebroken, maar ook collectieve herinneringen, een diep gemeenschapsgevoel.
World Press Photo zit dit jaar aan zijn 66ste editie. 3.752 fotografen stuurden alles samen 60.448 foto’s in. Dat betekent dat de dalende trend nog niet gekeerd is. Vorig jaar zonden 4.066 fotografen net geen 65.000 beelden binnen.
Bron: De Standaard