Nadia Nsayi – Ode aan Papis Dia – Jouw boek over Sanda wordt een van de belangrijkste publicaties van dit jaar

Nadia Nsayi is politicologe en auteur van Dochter van de dekolonisatie en Congolina. Zij schrijft een brief aan de vader van Sanda Dia, na het lezen van diens boek over zijn zoon.

Nadia Nsayi – De Morgen

“Jouw boek over Sanda wordt een van de belangrijkste publicaties van dit jaar.”

Nadia Nsayi
Politicologe

Dag Ousmane,

Naar aanleiding van Internationale vrouwendag op 8 maart wilde ik mijn column wijden aan bijzondere vrouwen.

Ik denk aan vergeten schrijfsters zoals de Belgisch-Congolese dichteres Nele Marian (1906-2005).

Of aan vrouwen die in oorlogsgebieden het doelwit zijn van geweld, maar ondanks alles het hoofd niet buigen.

Of vrouwen die dag in dag uit huishoudens rechthouden alsof het de normaalste zaak ter wereld is.

Maar ik kan niet anders dan mij tot jou richten. Je zit al een week in mijn hoofd. Al een week denk ik aan jouw boekvoorstelling in een zaal met meer dan duizend mensen.

Was die avond een collectief moment van rouw? Of eerder een viering van de liefde?

Vorig jaar maakten we kennis in het AfricaMuseum. Het was enkele weken na het Reuzegom-proces. Ik keek naar jou en zag een vermoeid mens vol verdriet.

Een man die vijf jaar heeft gezwegen. Een vader die de herinnering aan zijn zoon levend wil houden. Een burger die hoopt dat de samenleving lessen trekt uit de tragedie die zijn familie treft.

Ousmane, ik wenste toen dat je de wilskracht zou vinden om jouw verhaal te vertellen aan een uitgeverij die zorgvuldig je woorden neerschrijft.

Ik had niet verwacht dat dat verhaal al zes maanden na onze ontmoeting in boekvorm zou verschijnen.

Het jaar is pas gestart maar ik denk nu al dat jouw boek één van de belangrijkste publicaties van dit jaar wordt.

Ik kon het in één dag uitlezen, maar de hardheid van de dood en de confrontatie met het verlies dwongen mij om het af en toe weg te leggen.

Tegelijk voelde ik als lezer de schoonheid van de liefdesband tussen Sanda en jou. Vaak hechten we meer belang aan de relatie tussen moeder en kind. Jouw boek toont hoe bijzonder een vader-zoonrelatie kan zijn.

Ze hebben mijn zoon vermoord is een ontroerende en eerlijke getuigenis over Sanda.

Ik lees het ook als een waardig verzet tegen het beeld dat van hem is gecreëerd de voorbije vijf jaren.

Zoals velen leerde ik Sanda ‘kennen’ via de media. Ik identificeerde hem te veel als ‘slachtoffer van Reuzegom’.

Hij werd ontmenselijkt door Reuzegommers en het lijkt alsof die ontmenselijking blijft duren zolang we hem uitsluitend linken met die elitaire beulen.

Jouw boek is een verademing omdat je het publiek narratief over Sanda bijstelt. Hij is meer dan een dodelijk slachtoffer.

Hij is een lieve (plus)zoon, een broer, een goede vriend, een student ingenieur, een ambitieuze jonge man. Hij is het kind van Belgische-Senegalese ouders.

Hij is de trots én rots van een zwarte vader die racisme ervaart, het kind van een eerste generatie migrant, een arbeiderskind aan de universiteit.

Tien jaar vóór de dood van Sanda behaalde ik mijn diploma aan de KU Leuven. Uit ervaring weet ik dat de aula’s eenzaam kunnen zijn voor niet-witte studenten.

Heb je al gehoord van de Leuvens-Afrikaanse studentenvereniging Karibu, ‘welkom’ in het Swahili?

Toen Sanda studeerde, bestond Karibu nog niet. Ik betrap mezelf erop dat ik dit jammer vind. Ik ben er zeker van dat de vereniging hem met open armen zou hebben verwelkomd.

Om lid te worden, moest hij niet het kind zijn van rijke ouders, in een alleenstaand huis met oprit wonen of een mensonterend doopritueel ondergaan.

In het boek blijkt nogmaals hoe de KU Leuven te kort is geschoten in de zoektocht naar gerechtigheid voor jouw zoon. Waarom hielp rector Luc Sels niet de waarheid te achterhalen?

Ondanks de vele onbeantwoorde vragen gun ik Sanda’s familie een rouwproces in rust.

De realiteit is echter dat zijn dood iets heeft losgemaakt in België. Het proces evenzeer. De lichte straffen tegen de Reuzegommers leidde tot boosheid.

Je had kunnen oproepen tot protest, maar je deed dat niet. Vandaag stel ik vast dat je iets doet met zoveel meer impact op langer termijn: het zwijgen doorbreken, het gesprek aangaan en een boek uitbrengen.

Ousmane, ik wil je oprecht bedanken om jouw verhaal met mij en zoveel anderen te delen.

Ik wens dat jouw woorden echt doordringen. Dat ze de inwoners van dit land, ook de jongeren van vandaag en morgen, aanzetten tot wederzijds respect in alle domeinen van de samenleving en dit ongeacht klasse, kleur en religie.

Zorg goed voor jezelf en laat goed voor je zorgen.

Warme groet,

Nadia