De PVDA verdubbelt in de peiling haar verkiezingsresultaat van 2019. Net als Vlaams Belang capteert ook deze partij het ongenoegen van veel mensen, maar zij liggen niet wakker van migratie, wel van economische ongelijkheid.
Jeroen Stuys – De Standaard
De PVDA lijkt goed op weg om in Vlaanderen haar hoogste resultaat ooit neer te zetten.
Gelet op de foutenmarge toont ook de ondergrens van 9 procent nog steeds een mooie winst, die zelfs kan oplopen tot 12,3 procent.
Met 10,7 procent zouden de communisten het flink beter doen dan Groen en Open VLD en stranden op een zucht van CD&V.
Het zou een verdubbeling zijn van de nochtans historische Vlaamse overwinning van 2019, toen de partij 5,3 procent haalde.
Federaal zat de PVDA/PTB toen al op 8,6 procent en in Wallonië en Brussels zelfs op meer dan 13 procent. Maar de Vlaamse doorbraak kwam er toen pas.
Met die verdubbeling op Vlaams niveau is de partij de sterkste stijger in De Stemming, het jaarlijkse opinieonderzoek van De Standaard en VRT NWS.
Maar die stijging nam jaar na jaar slechts geleidelijk toe, na een eerste opstoot in De Stemming van 2020.
“De PVDA is een stille groeier, maar heeft in onze peilingen nooit zo hoog gescoord”, zegt Stefaan Walgrave (Universiteit Antwerpen).
“Nu is er in Vlaanderen zowel links als rechts een succesvolle uiterste partij.
“De middenpartijen verliezen aan beide kanten.”
Voor de PVDA komt de winst voor een stuk van Groen, maar vooral van Vooruit – de socialisten verliezen aan geen enkele partij zoveel.
Siegfried Bracke
De kiezers van de PVDA en Vlaams Belang hebben wel wat gemeen. De twee partijen weten een jong publiek aan te spreken.
Met Raoul Hedebouw en Jos D’Haese heeft de PVDA dan ook ware sterren op Tiktok, waar volgens de recentste Digimeter Vlaamse jongeren 80 minuten per dag op doorbrengen.
Vlaams Belang weet wel meer laag opgeleide mensen aan te spreken, en meer mensen met een laag inkomen, terwijl de PVDA daar opvallend genoeg net minder scoort.
De PVDA trekt dan weer meer mensen van buitenlandse achtergrond aan dan eender welke andere partij.
Voor de aanhangers van Vlaams Belang is migratie veruit het belangrijkste thema, terwijl dat voor de PVDA-fans weinig speelt – zij liggen vooral wakker van economische ongelijkheid.
Maar beide electoraten delen één ding: een grote ontevredenheid met de democratie.
In tegenstelling tot Vlaams Belang heeft de PVDA volgens De Stemming niet echt een eigen thema dat aan de partij kleeft. Maar ze wist de voorbije jaren zich wel in de markt te zetten als de partij die strijdt tegen de grootverdieners en tegen wat zij de “graaicultuur” in de politiek noemt.
Het pensioenschandaal in de Kamer wist ze maximaal uit te buiten. Mogelijk is dat ook een factor waarom de PVDA, verrassend genoeg, ook kiezers weet weg te lokken van de N-VA, dat met Siegfried Bracke een bekende naam had die daarbij betrokken was.
De PVDA zet daarbij zichzelf als witte ridder in de markt: de eigen parlementsleden storten een deel van hun loon door aan de partij.
“Die authenticiteit en de claim dat andere politici de belangen van de werkende klasse niet kunnen verdedigen, is een enorme sterkte van de partij”, zegt Walgrave.
“Zowel Vlaams Belang als de PVDA hanteert een populistische retoriek, anti-elitair en anti-establishment. Beide partijen zeggen: het volk heeft gelijk en wordt niet vertegenwoordigd door zijn elite.
“In het geval van Vlaams Belang gaat het om een kosmopolitische elite, terwijl de PVDA haar pijlen richt op de rijken.”
Minder evident is dat bij beide electoraten een relatief grote bereidheid bestaat om met de andere partij te regeren.
Zo’n 58 procent van de PVDA-kiezers wijst een coalitie met Vlaams Belang af, maar er is ook 29 procent die zoiets wél ziet zitten. Een louter imaginaire oefening, maar de bereidheid daartoe is wel groter dan bij aanhangers van Groen of Vooruit.
Omgekeerd is het nog opvallender: 45 procent van de Belang-fans vindt dat de eigen partij een coalitie moet aangaan met de PVDA.
“Raoul Hedebouw slaat nochtans voortdurend op de nagel van de strijd tegen uiterst rechts”, zegt Walgrave.
“Toch hebben de aanhangers van die radicale partijen aan beide uitersten van het politieke spectrum een vorm van begrip voor elkaar.”
Grootste in Brussel
Mogelijk is er een soort solidariteit onder kiezers die zich uitgesloten voelen van het systeem – of van regeringsdeelname.
Vlaams Belang en de PVDA wisselen wel wat kiezers uit, maar echt sterk communicerende vaten zijn het niet.
Toch ligt het grootste kiezerspotentieel voor de PVDA bij Vlaams Belang, het is dus niet uitgesloten dat er tegen 9 juni nog mensen overstappen van helemaal rechts naar helemaal links.
De PVDA-kiezers zijn trouwens het meest geneigd om anders te stemmen bij de Vlaamse, federale en Europese verkiezingen.
Dat kan betekenen dat de PVDA op verschillende niveaus beduidend lager scoort dan de 10,7 procent die ze nu peilt.
Dat de PVDA een tiende van de Vlamingen weet te bekoren, is hoe dan ook maar een deel van haar succesverhaal.
Recente peilingen maken van de PVDA/PTB in Wallonië een van de grootste partijen, en in het geval van Brussel zelfs dé grootste.
Alle peilingen zijn met een korrel zout te nemen, maar de tendens is roodkleurig voor de troepen van Raoul Hedebouw.
Voorzitter van de PVDA-PTB. © belga
Lees ook
Bron: De Standaard