Veel van de aangekondigde maatregelen van het Nederlandse regeerakkoord zijn niet meer dan symbolisch, schrijft Hendrik Vos.
Hendrik Vos – De Standaard
De zon gaat weer schijnen in Nederland, beloofde PVV-leider Geert Wilders bij de voorstelling van het hoofdlijnenakkoord van de aanstaande Nederlandse regering.
Zaterdag wilde ik dat factchecken en ik fietste de polders in, richting Westerschelde. Het was er even bewolkt als in Vlaanderen.
De fietspaden zijn er wel in betere staat, al is het de vraag of dat zo blijft. De Nederlandse regeringspartijen zeggen in hun nota niets over fietsinfrastructuur, wel dat de maximum snelheid op snelwegen naar 130 km per uur gaat.
Dat geeft extra vervuiling, extra lawaai, extra doden, en – voor wie de files weet te vermijden – soms ook een minuutje tijdwinst.
Of ik straks nog vlot naar Nederland kan fietsen, is onduidelijk, want in het hoofdlijnenakkoord gaat het ook over grensbewaking.
Om een streng migratiebeleid te kunnen realiseren, hopen de Nederlanders een opt-out van de Europese Unie te krijgen.
Europese migratieafspraken stellen nochtans niet veel voor: ze zeggen dat iedereen recht heeft om asiel te vragen en dat asielzoekers menselijk behandeld moeten worden.
Veel verder gaat het niet want in essentie blijft asielpolitiek een nationale bevoegdheid.
Het is perfect mogelijk dat iemand met eenzelfde dossier in de ene lidstaat wel erkend wordt als vluchteling en in de andere niet.
De Nederlandse regering wil zelfs die minimale afspraken naast zich neer kunnen leggen.
De kans dat de opt-out er komt, is zo goed als onbestaande, alleen al omdat het een juridische warwinkel zou worden.
Het goede nieuws voor Wilders is dat hij zich daar niet veel van moet aantrekken. Er zijn nog landen zonder opt-out die de regels schenden en daar zonder gedoe mee wegkomen, zoals Hongarije of Griekenland, waar bootjes worden teruggeduwd.
Als de Nederlandse regering haar geplande asielbeleid niet kan waarmaken, dan zal dat minder te maken hebben met dwarsliggerij vanuit de Unie dan vanwege de onuitvoerbaarheid ervan.
Neem nu de aankondiging om de landsgrenzen weer te bewaken, waarbij expliciet wordt gezegd dat migranten aan de grensovergang voortaan naar België zullen worden teruggestuurd.
In 1985 werd een overeenkomst gesloten om de slagbomen aan de Europese binnengrenzen weg te halen. Weinigen geloofden destijds dat het werkelijk zou lukken.
De ondertekening gebeurde in het Luxemburgse Schengen, een gehucht van niks met een paar tankstations en een café dat soms open is en meestal niet.
Ministers vonden het niet de moeite om aanwezig te zijn en stuurden staatssecretarissen.
Vertegenwoordigers van de Europese instellingen, die graag op de eerste rij staan als er geschiedenis geschreven wordt, waren er evenmin bij.
Op de enige bewaarde foto van de plechtigheid zitten de staatssecretarissen op caféstoeltjes achter twee tegen elkaar geschoven tafels.
Al gauw bleek het idee toch niet zo dwaas en vanuit economisch perspectief zelfs noodzakelijk.
Toen de grenzen tijdens de coronapandemie dichtgingen, kwam er onmiddellijk een uitzondering voor grensarbeiders en vrachtvervoer, want er dreigden bevoorradingsproblemen.
We raakten het intussen gewoon om door Europa te reizen zonder wachtrijen, stempels en paspoorten.
Alleen aan de staat van het asfalt merken we nog dat we in een ander land zijn beland.
Als de Nederlandse regering haar voornemen om goed te controleren wie het land binnenkomt ernstig neemt, dan zal de grensbewaking grondig moeten gebeuren.
Mensensmokkelaars rijden niet met een camionette met gepersonaliseerde nummerplaat s.mokkelaar.
Misschien vermommen ze zich als toerist met een caravan. Die moet dus geïnspecteerd worden, net als de vrachtwagen die mogelijk een dubbele laadruimte heeft, vol asielzoekers.
Een halfuur later is het aan de volgende wagen, en het is verdorie weer een camper.
De file op de E19 richting Nederland staat intussen al tot in Merksem. De migrant zoekt intussen kleinere wegen. Ook die moeten dus streng bewaakt worden.
Wie evenwel half Afrika doorwandelde, de taliban of het Syrische gifgas ontvluchtte en de Middellandse Zee bij hoge golven overstak, vindt in de polder tussen Saeftinghe en Cadzand vermoedelijk wel ergens een pad met de hulp van Google Maps en een zaklamp.
Als de regering het meent met die controles, dan moet ze het deugdelijk doen. Met wachttorens dus, en zoeklichten.
Patrouilles met barse soldaten in kakiuniform, een mijnenveld en prikkeldraad rond heel het land, met stroom erop in hoog voltage. In de begroting wordt daar niet over gerept.
Landsgrenzen bewaken klinkt misschien schappelijk en probleemoplossend, maar de praktische uitwerking valt gegarandeerd tegen. Het is slechts symboliek.
Dat geldt voor meerdere aspecten van het aangekondigde beleid.
Als de beloften niet worden ingelost, dan is er gelukkig nog altijd een zondebok: de Unie, die geen opt-out toestond.
Als het straks tegenvalt met de zonneschijn in Nederland, dan zal dat voor Wilders ook wel de schuld van Europa zijn.
Hendrik Vos doceert Europese studies aan de UGent. Zijn column verschijnt tweewekelijks op dinsdag.
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind meer columns van
Bron: De Standaard