N-VA-partijleider Bart De Wever schijnt het te menen met zijn politieke strijd tegen het fenomeen woke. Wat drijft hem?
Toeval bestaat niet.
Uitgerekend op de dag dat N-VA-voorzitter Bart De Wever vorige week in de Leuvense aula Pieter De Somer waarschuwde voor de gevaren van het zogenaamde woke-denken, raakte bekend dat de burgemeester van dezelfde stad, Mohamed Ridouani (Vooruit), met de dood bedreigd wordt.
Aanleiding voor de bedreigingen is de ophef over de naam die het stadsbestuur geeft aan de sfeerverlichting die ’s winters wordt uitgehangen.
Podcast Lopende zaken (36 min)
‘Zuhal Demir maakt weinig politieke vrienden, maar het publiek denkt er misschien anders over’
Veel heeft de rel uiteindelijk niet om het lijf. Omdat de lichtjes lang voor de eigenlijke kerstperiode worden gebruikt, werd in het schepencollege nagedacht welke naam het meest adequaat was voor de verlichting.
De keuze voor ‘wintersfeerverlichting’ werd in het lokale blad Leuven Actueel, dat graag de stem van de N-VA-oppositie vertolkt, hertaald naar het ‘cancelen’ van alles wat met het christelijke kerstfeest te maken heeft (wat dus niet klopt), wat dan weer opgepikt werd door enkele nationale opiniemakers.
De Leuvense kerstrel-om-niets is een treffend voorbeeld van hoe discussies over woke kunnen ontsporen. Van een mug wordt een olifant gemaakt, waartegen de jagers vervolgens ten strijde trekken.
Natuurlijk bestaat ‘wokeness’ − zeg maar de waakzaamheid voor structurele achterstelling van minderheden − ook bij ons en heeft het een impact op debat of onderzoek.
Ten goede, bijvoorbeeld in de vaststelling dat in een door mannen gedomineerde geneeskunde aandoeningen waaraan vooral vrouwen lijden lang veronachtzaamd zijn.
En ja, bij sommigen speelt ook een minder gunstige en vaak hypercorrecte identitaire overgevoeligheid. Dat fenomeen leeft vooral in Angelsaksische landen, vanwaar het in sterk verdunde doses weleens doorsijpelt naar hier. De reële impact is vrij beperkt.
Dat schijnt Bart De Wever ook zelf wel te weten. De meeste voorbeelden van woke-denken uit zijn Leuvense lezing zijn geplukt uit het buitenland.
Die selectie is veelzeggend. Met name in de VS is er in sommige scholen en campussen een minstens even verregaande cancelhetze bezig tegen boeken en andere uitingen die ingaan tegen de streng-christelijke leer.
In een schoolgemeenschap in de staat Tennessee moest zelfs de befaamde Holocaust-graphic novel Maus van Art Spiegelman eraan geloven vanwege naaktafbeeldingen en vloekwoorden. Daarover geen spoor in de voordracht van De Wever.
INGEBEELD PROBLEEM
Zo vallen er nog wel meer inhoudelijke bedenkingen te maken.
Dat De Wever een kritische omgang met het op vele punten toch erg onfrisse koloniale verleden wegzet als een poging om ‘ons’ schuld aan te praten, is een vreemde hersenkronkel vanwege een politicus-historicus bij wie gemeenschapsvorming centraal staat.
Maakt een precieze kijk op het kolonialisme dan geen deel uit van het ‘gedeelde verleden’ dat ons verbindt?
Bovenal intrigeert de vraag waarom de voorzitter van de grootste partij van Vlaanderen zo fel ten strijde trekt tegen die vermeende woke-invasie.
Sla er alle enquêtes maar op na: bezorgdheid over woke staat nergens in de lijstjes met kopzorgen en prioriteiten van burgers.
Zorgen over het huishoudbudget, gezondheid, het klimaat of werk zijn zoveel urgenter. Woke is in ruime mate een ingebeeld maatschappelijk probleem. De antiwokestrijder in Bart De Wever lijkt wel een donquichot die ten aanval trekt tegen woke-windmolens.
Toch zit er een plan achter die strategie. Om dat te begrijpen moeten we kijken naar het beleid. Of liever: juist niet kijken naar het beleid.
N-VA is de leidende partij in de Vlaamse regering. Het palmares van die regering is niet onbetwist. Dat maakt het voor de partij lastig om de permanente campagne te stofferen met inhoudelijke beleidsalternatieven, want N-VA is deels medeverantwoordelijk voor het gevoerde beleid.
De nadruk op woke is een poging om kiezers die verweesd achterblijven, bijvoorbeeld ook door het eigen stikstof- of onderwijsbeleid, toch bij de les te houden.
Dat lukt door een gemeenschappelijke, imaginaire vijand te scheppen, veeleer dan door het benoemen van een reëel probleem. Dat is geen vondst van de N-VA. In de VS werkt het net zo.
Door voortdurend te waarschuwen voor een linkse cancelcultuur probeert de Republikeinse partij de focus weg te houden van nijpender sociaal-economische kwesties. Het is een poging om kiezers te mobiliseren door ze te bevestigen in hun angst voor het wegkwijnen van hun waarden en overtuigingen.
SUPERIORITEITSDENKEN
Ook Bart De Wever probeert die zogenaamde ‘culturele verliezers’ aan zijn kant te krijgen door de woke-hetze aan te vuren. Vlaanderen is de VS niet. Of de strategie kan werken, hangt in ruime mate af van de linkse concurrentie.
Kansloos is De Wever niet, zo leert, opnieuw, de Leuvense kerstophef. De rel ging dan wel over weinig tot niets, in eerste instantie reageerden sommige progressieve stemmen dat het nu ook weer niet zo erg zou zijn als de kerstterminologie aangepast zou worden.
Dat is exact de reactie die De Wever & co. willen uitlokken. Omdat ze bij veel mensen de indruk wekt dat er met hun culturele gevoeligheden geen rekening wordt gehouden. Het is de bevestiging van het verwijt van ‘moreel superioriteitsdenken’ waartegen progressieven zich vaak moeten verweren.
Zo zou links zich toch naar het strijdveld laten lokken waar De Wever graag slag wil leveren.
“Bijt niet in een aas dat wordt aangeboden door de vijand”, waarschuwde de Japanse strateeg Sun Tzu al in de zesde eeuw voor Christus.
Want, zoals de Franse econoom Thomas Piketty nog eens herhaalde in zijn recente boek Een kleine geschiedenis van de gelijkheid, valt er voor progressieven weinig winst te halen uit “de polarisatie die voortkomt uit het hevige debat over identiteit”.
Beeld © Eric de Mildt
Lees ook
Bron: De Morgen