IJzerwake geeft met de keuze voor gastspreker Dries Van Langenhove duidelijk een zetje aan een nieuwe generatie rechtsextremisten. Ze zijn jong en in opmars. Maar over wie spreken we precies? Maak kennis met vijf geel-zwartgeblakerde welpen.
Hind Fraihi – Apache
Op de weide aan het monument van de gebroeders Van Raemdonck in Ieper vindt zondag 27 augustus de tweeëntwintigste editie van de IJzerwake plaats. De jaarlijkse Vlaams-nationalistische manifestatie trekt traditioneel vooral bezoekers op leeftijd, maar krijgt de laatste jaren een verjongingskuur.
Getuige daarvan is de keuze voor gastspreker Dries Van Langenhove, oprichter van de extreemrechtse jongerenbeweging Schild & Vrienden en ex-Kamerlid voor de Vlaams Belang-fractie. Met jonge boegbeelden zoals Van Langenhove weet extreemrechts meer en meer de harten van Vlaamse jongeren te winnen.
De Staatsveiligheid waarschuwt voor het gevaar op een “zorgwekkende radicalisering van jongeren”. De veiligheidsdienst speelde de voorbije twee jaar meerdere dossiers van geradicaliseerde rechtsextremistische jongeren door aan politiediensten en het parket:
“In sommige gevallen ging het om minderjarigen die achter hun scherm haat en geweld predikten met radicale nazistische en antisemitische standpunten, in andere gevallen om jongeren die zelf dreigden met geweld.”
Nieuwe generatie in vijf archetypes
De jonge rechtsextremist komt in veel soorten en maten en trekt de aandacht van menig Vlaams-radicale oud-strijder. Zo pakte de organisatie van IJzerwake al in de eerste editie na de Zwarte Zondag van 26 mei 2019 uitgesproken uit met jong bloed.
Gastspreker van dienst was Bart Vanpachtenbeke, voorzitter van de extreemrechtse actiegroep Voorpost, die ook de bewaking tijdens de IJzerwake en op Vlaams Belang-manifestaties voorziet.
In zijn toespraak verwees hij strijdlustig naar de verjonging binnen de extreem-rechterzijde van de Vlaamse beweging:
“Er is hoop, want er staat een nieuwe generatie klaar die zich verzet, zowel in de straten als in de parlementen maar ook in de voetbalstadions en op de festivalweides. Het verzet groeit en we merken een duidelijke verjonging.”
Maar over wie praten we precies als we het hebben over de jongere generatie van extreemrechts? Die telt veel gezichten en tal van spilfiguren. En die zijn vaak te herleiden tot vijf archetypes.
De kingmaker
Straalt stabiliteit en verantwoordelijkheid uit, bouwt gestaag een invloedrijke positie op, zoekt een plaats centraal in de besluitvorming, maar staat bij voorkeur (nog) niet te veel in de spotlights.
Binnen de partijstructuren voert hij mee de jonge garde aan, buiten de partij maakt hij zich sterk als bestuurslid in verenigingen.
Tom Lamont wordt naar alle waarschijnlijkheid een van de power players van Vlaams Belang. De Krant van West-Vlaanderen tipte hem zelfs als een van “onze politici van de toekomst”.
De West-Vlaming ambieert naar eigen zeggen een politiek mandaat. Warmlopen voor de kiesstrijd doet hij als adjunct nationaal secretaris van Vlaams Belang. Daarnaast is hij ondervoorzitter van Vlaams Belang Jongeren en dus de rechterhand van Filip Brusselmans, op zijn 21ste het jongste Vlaams Parlementslid ooit.
Ook lokaal toont Lamont zich een politiek beestje. Hij is voorzitter van de vorig jaar opgerichte Vlaams Belang afdeling in Deerlijk waar de partij een monsterzege haalde, goed voor ruim 20% bij de Vlaamse verkiezingen van 2019.
Zijn interesse voor het Vlaams-nationalisme groeide tijdens zijn studententijd in Gent waarna hij aan de slag ging bij de verkoopafdeling van een Duits automerk. Na de corona-lockdown wilde hij evenwel zijn politiek engagement vergroten met een job in de rangen van zijn naamgenoot. Van Grieken nam hem prompt aan.
Met Tom Lamont, die woont in Avelgem, zet Vlaams Belang verder in op de veroveringstocht door West-Vlaanderen. De jonge snaak toont zich immers ook sociaal-cultureel bijzonder actief.
Tot voor kort was hij voorzitter van het Waregemse Junior Chamber International, een vereniging van en voor ondernemers tot 40 jaar. Verder is hij bestuurslid van het kunstmuseum Mu.Zee in Oostende.
Het heeft er alle schijn van dat de 28-jarige Lamont een van de kingmakers van de partij wordt. Al heeft hij nog alle tijd om zelf uit te groeien tot een van de partijkopstukken.
De vendelzwaaier
Dit type zou evengoed een nar kunnen zijn. Met een nagenoeg niet te evenaren joligheid brengt ze een radicale boodschap. Ze straalt plezier uit, maar boet niet in aan overtuigingskracht en geeft zo luchtigheid aan het merk van de partij. De Vlaamse leeuwenvlag vergezelt haar als een trouwe narrenstok.
Op de familiedagen van Vlaams Belang kroop ze regelmatig breed lachend in een levensgroot pluizig pak. Als paashaas van dienst vormt ze een vaste bron van kindervermaak.
Maar doorgaans staat Amber Deré op menig evenement van Vlaams Belang, waar ze de stand met prullaria bemand: petjes, zonnebrillen, t-shirts, … Noem maar op.
Je kan er prat op gaan: hebbedingen voorzien van een logo van Vlaams Belang vallen onmiskenbaar onder de verantwoordelijkheid van de Kempense deerne die de webwinkel van de partij runt.
Deré werd als prille twintiger lid van Vlaams Belang Jongeren. In 2019 zette ze haar eerste stappen als politieke maiden.
Voor de Kamer stond ze op de tiende plaats op de opvolgerslijst van de kieskring Antwerpen, een onverkiesbare plek.
In hetzelfde jaar nam ze wel kortstondig plaats in het halfrond als lid van het Vlaams Jeugd Parlement (VJP).
Het VJP is een meerdaagse politieke simulatie waar jongeren debatteren en kritisch naar de politiek kijken: een jaarlijkse proeftuin voor jongeren met politieke interesse.
Die liggen bij Deré bij ‘onze mensen eerst’, voornamelijk in het bestrijden van de armoedekloof. In protesten voor boeren en tegen asielcentra staat ze niet zelden op de eerste rij.
Bij de overwinningsspeech na de verkiezingen stond ze prominent op de bühne, weliswaar achter voorzitter Tom Van Grieken. Zijn steunploeg bestond uit een groep jongeren in sneeuwwitte polo’s.
Vlaams Belang was de enige partij waar tijdens de verkiezingsrede de partijkopstukken niet naast de voorzitter stonden. In plaats daarvan gaf de partij voorkeur aan jong geweld, uniform gekleed.
Vlaams Belang gaf hiermee een niet mis te verstaan signaal: de jeugd is de inzet, extreemrechts is de troef.
Een van de boegbeelden van de verjongingsoperatie is dus Amber Dére, 27 lentes jong.
“Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst”, staat in een van haar Instagramberichten. Op dat platform toont ze om de haverklap op flamboyante wijze hoe tuk ze wel niet is op de Vlaamse strijdvlag.
Bij de partij engageert ze zich als politiek secretaris van Vlaams Belang Jongeren. In haar thuisstad Turnhout is ze terug te vinden in de bestuurskringen van de lokale partijafdeling.
Wat heeft 2024 voor haar in petto? Allicht nog eens een (verkiesbaar?) plekje op de verkiezingslijst.
De soldaat
Bij extreemrechtse jongeren heerst een opvallende lichaamscultuur. Een atletisch gespierd lichaam krijgt niet enkel bijval voor de mooie look, maar vooral om zich voor te bereiden op de vermeende “nakende rassenoorlogen”. Krachttraining en vechtsporten zijn daarom een must. Zo krijg je krijgers met een missie.
Een militair uniform, kogelwerend vest en bepakking. Dit is hoe de ‘Rambo’ van Schild & Vrienden zich volgaarne laat zien.
Wie die vechtjas dan wel mag zijn? Viktor is zijn schuilnaam. Viktor Hugo nog wel, of soms Viktor Leeuwenstorm.
Zijn echte naam is Stijn L. Nog geen 30 jaar is deze Pajotse supersoldaat. Hij diende vijf jaar het Franse Vreemdelingenlegioen, een eenheid binnen de Franse defensiekrachten met rekruten van over de hele wereld.
Ook de interventies van het legioen zijn wijdverspreid: van Cambodja tot de Golfoorlog en Mali. En dat brengt menig légionnaire op nieuw terrein.
“Eerste keer in Afrika”, blikt Stijn L. op Instagram terug op zijn soldatentijd in 2015 in Ivoorkust.
In 2019 hangt hij zijn korporaalbaret aan de haak om in de leer te gaan bij het particulier militair bedrijf EBBSA met hoofdkwartier in Servië.
EBBSA staat voor European Bodyguard and Security Service Association en noemt zich “wereldleider in tactische en vuurwapentrainingen voor militairen, ordehandhavers en beveiligingsprofessionals”.
Stijn L. volgde er de cursus Private Military Contractor, bedoeld om wereldwijd te werken in conflictgebieden.
Bijkomend volgde de Hallenaar ook een wapentraining in Polen bij de firma Tactical Risk Group. De coronajaren 2020 en 2021 bracht hij deels door aan de Indische Oceaan waar hij zich verdiepte in maritieme beveiliging. Stijn L. weet aldus hoe hij op zee escortes moet leiden en piraterijen trotseren.
Oorlogstechnieken onder de knie krijgen en met scherp schieten op buitenlandse trainingskampen. Het zijn niet meteen alledaagse competenties en dat blijft niet onopgemerkt.
De jongeman heeft immers een plaats in de Gemeenschappelijke Gegevensbank van de Belgische veiligheidsdiensten, oftewel de Ocad-lijst.
Wanneer hij zich niet in een gevechtsuniform hijst, trekt hij al eens een t-shirt aan van Schild & Vrienden, als lid van het eerste uur en instructeur kickboksen.
L. is overigens zeer opvallend getatoeëerd. Zo prijkt op zijn brede torso het zonnewiel, ook gekend als de Zwarte Zon. Dat symbool bestaat uit twaalf Sig-runen, de bliksemschicht-S uit het logo van de Duitse SS en staat symbool voor de zogenaamde suprematie van het Arische ras.
Het zonnewiel is overigens ook het logo van de privémilitie Project Thule van neonazi Tomas Boutens.
Stijns profiel is geen uitzondering in extreemrechtse kringen waar de voorliefde voor wapens en militarisering groot is. Hij kan wel aanzien worden als een toonbeeld van de prep-cultuur.
Die bestaat erin om op het ergste voorbereid te zijn. Daarbij worden gevechtssporten en wapenbezit stellig verheerlijkt ter voorbereiding voor de gevreesde ‘omvolking’, een complot dat uitgaat van de zogezegde geplande vervanging van de witte bevolking door migranten.
De politieke erfgenaam
Stamboompolitici zijn van alle tijden en partijen. Ze krijgen politiek met de paplepel mee. Ook bij Vlaams Belang zijn ze terug te vinden. Zoals een tiener die verscheen op de cover van het partijmagazine, deelnam aan de zomeruniversiteit van Vlaams Belang Jongeren en er met Vlaamse vlag en wimpel op los tiktokt.
Ze is letterlijk poster girl van Vlaams Belang. In het najaar van 2020 prijkte het tienermeisje zwaaiend met de leeuwenvlag op de cover van het ledenblad van Vlaams Belang. Dezelfde strijdvlag hangt ook groot boven haar bed. Op TikTok doet ze menig dansje met de geel-zwarte banier als achtergrond.
Wat danspassen betreft, is deze blondine hoegenaamd niet aan haar proefstuk toe, wel nam ze dit jaar de eerste keer deel aan de zomeruniversiteit van Vlaams Belang Jongeren.
Verbazen hoeft dat niet, want de deerne kan een Vlaams-nationalistische pedigree voorleggen.
Haar moeder is namelijk bestuurslid van een West-Vlaamse afdeling en ook moeders partner is partijmilitant. Het paar kwam op voor de lokale verkiezingen van 2018, maar raakte niet verkozen.
De tiener doet alleszins een bekende uitdrukking alle eer aan: zo de ouden zongen, zo piepen de jongen.
Als kind van extreemrechts vindt ze haar gelijken in jonge leeuwinnen zoals An-Sofie en Veroniek Dewinter die in de voetsporen treden van hun vader Filip.
Of denk aan Vlaams Belang-parlementslid Roosmarijn Beckers die via haar stamboom op het politieke toneel verscheen.
Beckers is dochter van voormalig Volksvertegenwoordiger Marleen Govaerts en Rik Beckers, provincieraadslid en Vlaams Belang-regiosecretaris van Zuid-Limburg.
Dat politiek in de genen kan zitten, is niet nieuw. Uit onderzoek blijkt dat kandidaten van CD&V en Open Vld het sterkste overgeërfde engagement tonen van (vooral) vader op kind, gaande van partijlidmaatschap tot mandaat.
Voor een nieuwe generatie extreemrechtsen is het pubermeisje uit de Westhoek alvast een poster girl met een politieke pedigree.
De international
De internationale extreemrechtse habitat op sociale media is behoorlijk groot en telt jonge influencers bij de vleet. Door het dynamische internetlandschap fluctueert hun aanwezigheid, alsook hun volgersaantal op sociale media. Over virtuele landgrenzen heen weten deze radicaalrechtse micro-celebrities harten te veroveren.
Internetvedetten zijn het. Goedgebekt, niet onaantrekkelijk en vaak vrouw. Bovenal ook jong.
De Duitse Naomi Seibt hoort zonder meer tot een van de jongste influencers van de alt-rightvrouwen in Europa. Ze heeft net 23 kaarsen uitgeblazen en is een van de gezichten van de internationalisering van uiterst rechts.
Hun bereik is groot en ze spelen met enige glans de onmisbare rol van een propagandist.
In de online (zelf)promotie komen ze vaak terug op dezelfde thema’s: angst voor een vermeende omvolking en nostalgisch verlangen naar het verleden waarin duidelijke rolpatronen voor mannen en vrouwen worden geromantiseerd.
Hierbij wordt verwacht dat de witte man zich opwerpt als de beschermer van de fysieke integriteit van de westerse vrouw, die zich bedreigd voelt door massamigratie.
Globofobie is in die kringen ook in zwang. Het universele deugt niet en de hang naar regionalisme in een centralistisch Europa floreert.
Met die nesteldrang wordt Brussel niet zelden onder vizier genomen en dat maakt België een bezoekje waard. Offline zijn de extreemrechtse internetvedetten te vinden op velerlei lezingen en congressen.
Zo was in maart 2018 de Canadese Lauren Southern gastspreker op een congres van Vlaams Belang Jongeren.
Southern is documentairemaker en activist. Ze strijdt tegen de islam, liberalisme, multiculturalisme, lgbt-rechten en pleit voor een terugkeer naar het traditionalisme.
Ze maakte furore met documentaires over immigratie en moorden op witten in Zuid-Afrika.
Voorbije winter nog kwam filosoof Raisa Blommestijn, bekend als schermgezicht van de extreemrechtse omroep Ongehoord Nederland, spreken op de winteracademie van Vlaams Belang Jongeren. Die had dit jaar het thema ‘modern feminisme’.
De internationale verbroedering werkt in twee richtingen: zo komen ook Vlamingen op de internationale extreemrechtse internetscene.
Anke Van dermeersch en Dries Van Langenhove werden bijvoorbeeld al uitgebreid geïnterviewd door Lana Lokteff, de Amerikaanse YouTube-persoonlijkheid en gastvrouw van podcast Radio 3Fourteen.
Lokteff is een notoire ontkenner van de Holocaust en de genocide op de Amerikaanse inheemse bevolking.
Lokteff is getrouwd met Henrik Palmgren, oprichter en hoofdredacteur van het Zweedse witte-nationalistische alternatieve medium Red Ice.
Influencers blijken dus ook voor extreemrechts een waardevol rekruteringsinstrument te zijn.
Hind Fraihi is journalist voor Apache en columnist bij De Tijd en De Lage Landen. Ze verwierf bekendheid door haar boek Undercover in Klein-Marokko, het startschot voor verdere journalistieke undercoveroperaties.
Lees ook
Bron: Apache