De oorlogsgruwel na de terreurdaden van Hamas en de vergelding door Israël brengt ook een ideologische kloof in de binnenlandse politiek in beeld. De verschillen lopen niet alleen tussen links en rechts, ze volgen ook de taalgrens.
Bart Eeckhout – De Morgen
In Amsterdam besloot burgemeester Femke Halsema om na één dag de vlag van Israël door de neutrale vredesvlag te vervangen.
Daarmee wilde de burgemeester aangeven dat de stad niet alleen meeleeft met de door massamoord getroffen Israëlische burgers, maar ook met de Palestijnse burgers van Gaza, die de zware prijs van de wraak moeten betalen.
Een niet zo vanzelfsprekend standpunt in een stad waar in de Joodse gemeenschap het diepe trauma van de Holocaust zo mogelijk nog meer natrilt dan in Antwerpen.
In geen enkel land maakte het naziregime in de Tweede Wereldoorlog procentueel zoveel Joodse slachtoffers als in Nederland.
Anne Frank is het symbool van die geschiedenis van genocide.
De tweeledige empathie van Halsema staat in contrast met de keuze die burgemeester Bart De Wever (N-VA) in Antwerpen maakte.
De Wever hees samen met Joodse vertegenwoordigers de vlag van Israël.
Solidariteit met slachtoffers na terreur is vanzelfsprekend: ook in Berlijn en op het Brusselse Berlaymontgebouw van de Europese Commissie werden Israëlische vlaggen geprojecteerd.
Maar op het moment van de Antwerpse actie was al duidelijk dat Israël zich zou revancheren door evenzeer massaal en wreedaardig burgers in Gaza te treffen, tegen het oorlogsrecht in.
‘LORD OF THE RINGS’
Toch koos De Wever voor het eenzijdige pro-Israëlische standpunt:
“Er is geen andere weg dan kiezen voor Israël, de democratie en het licht. Wie aan de andere kant staat, schaart zich achter terreur en de duisternis.”
Het kenmerkt het zwart-witte wereldbeeld van een politicus die zich voor politieke beeldspraak eerder al op Lord of the Rings en Star Wars inspireerde.
Natuurlijk verklaart ideologie ten dele het verschil in houding tussen Halsema en De Wever.
Zij is een kosmopolitische, groen-linkse progressief, hij een rechts-conservatieve nationalist.
Maar een ander punt van verschil speelt wellicht een nog grotere rol.
Halsema is een burgemeester die door de regering ambtelijk is aangesteld, De Wever moet over exact een jaar weer verkozen zien te raken.
Als burgervader toont ook De Wever zich bij gelegenheid opener ten aanzien van de moslimgemeenschap.
Niet voor het eerst brak hij tijdens de ramadan dit jaar mee de vasten. Maar nu, in volle aanloop naar de nationale en lokale campagne, kiest hij resoluut voor de Joodse gemeenschap, waar zijn electoraal belang veel groter is.
Want op de achtergrond staat alweer het Vlaams Belang te hijgen, ondanks de zeer duistere voorgeschiedenis van de partij in de sympathie met de nazicollaboratie.
En ondanks het weer oplevende neo-antisemitisme waarin de extreemrechtse flankorganisatie Schild & Vrienden zich blijkbaar heeft bekwaamd.
“Burgemeester Bart De Wever geniet onze volle steun”, verkondigde Filip Dewinter over het vlagvertoon, enigszins jennend naar De Wevers coalitiepartner Vooruit, die alweer op de lip moet bijten.
Dewinter probeert wellicht te vergeten dat hijzelf in 2017 nog fier naast de Syrische dictator Assad stond te pronken, een van de trouwste bondgenoten in het Midden-Oosten van de terreurbewegingen Hezbollah en Hamas (en vice versa).
Het blijft verbazen dat democratische Vlaams-nationalisten (N-VA dus, niet het VB) zo weinig empathie betonen voor de Palestijnse kwestie.
De zelfbeschikking in een leefbare, eigen staat die Palestijnen opeisen is het staatsrechtelijke fundament onder de politieke actie van alle nationalisten.
Niet alleen de vroegere VU maar ook de N-VA had tot niet zo lang juist daarom wel degelijk sympathie voor de Palestijnse zaak: je kunt hen moeilijk ontzeggen wat je de Schotten, de Catalanen of de Vlamingen wel gunt.
Met het verdwijnen van oprechte volksnationalisten als Geert Bourgeois, Eric Defoort, Jan Peumans, Willy Kuijpers of Piet De Bruyn verwaterde dat consequente standpunt.
Maar het klopt chronologisch niet dat N-VA van standpunt wijzigde door en na de opkomst van Hamas in Gaza.
In 2018 bezocht Bourgeois als minister-president nog trots mede met Vlaams geld gebouwde schooltjes op de Westelijke Jordaanoever.
Vandaag schurkt de N-VA tegen het standpunt aan om alle ontwikkelingssteun aan de Palestijnen stil te leggen.
De bocht past veeleer in de bredere evolutie onder De Wever.
Van een Vlaams-nationalistische partij vervelde de N-VA naar een rechts-conservatieve en vaak islamkritische partij, die in Antwerpen opportunistisch voor het orthodox-joodse electoraat kiest.
INTENSE STILTE
Zo loopt er ook door de Vlaamse/Belgische politiek een Gaza-grens.
Want omgekeerd slaagt radicaal-links aan de politieke overzijde er maar zeer moeizaam in om de extreem moorddadige terreurraids van Hamas ondubbelzinnig te veroordelen.
De stilte van de PVDA/PTB en aanverwante organisaties op de eerste dag van de raid, afgelopen zaterdag, is intens.
Pas wanneer Israël vergeldingsacties uitvoert, laat voorzitter Raoul Hedebouw van zich horen, blijkbaar opgelucht omdat hij ook de Israëliërs kan veroordelen.
In die eerste reactie houdt Hedebouw het uiterst zuinig bij een “aanval van Hamas”, waarna alle kritiek paragraaf na paragraaf op Israël wordt gericht.
Het onvermogen om ook medeleven te betuigen met Israëlische burgerslachtoffers en om het zware, historische trauma van massamoord op Joodse mensen te erkennen, is treffend.
Op zijn minst begrijp je nu beter waarom de radicaal-linkse Labour-leider Jeremy Corbyn destijds de verwijten van antisemitisme niet afgeschud kreeg.
Net als ter rechterzijde gaan ook bij uiterst links ideologie en opportunisme hand in hand.
De ideologie zit ’m in de klassieke ‘anti-imperialistische keuze’ tegen elk westers of Amerkaans geopolitiek belang, of het nu in Oekraïne is of in Israël.
Het opportunisme in het najagen van de traditioneel veeleer links stemmende mensen met migratie- en islamroots.
Ook al poogde PVDA met een resolutie het eigen geweten te sussen in het Vlaams Parlement, het verschil met Vooruit en Groen is groot.
Bij die partijen slaagde zowel minister Caroline Gennez als Kamerlid Wouter De Vriendt er wel in om standpunten te formuleren die historisch helder en kritisch waren voor alle partijen en tegelijk empathisch voor alle slachtoffers.
Want natuurlijk valt er al veel langer harde kritiek te formuleren over de agressieve, vaak dodelijke Israëlische politiek ten aanzien van de Palestijnen.
De bloedige geschiedenis van onderdrukking en kolonisering gaat ver terug. Onder de regering-Netanyahu is dat beleid weer geïntensifieerd. Maar dat mag niet blind maken voor het uitzonderlijk wrede terreurgeweld van Hamas.
MEEL IN DE MOND
Dat dat voor niet-radicale linkse partijen toch niet zo ‘simpel’ ligt, toont een blik over de taalgrens.
In Franstalig België klinken alle linkse partijen eenzijdiger en harder in de kritiek op Israël. Alleen met veel meel in de mond wilde Kamervoorzitter Eliane Tillieux (PS) in de Kamer toegeven dat Hamas een terreurbeweging was die terreurdaden had gepleegd.
De eenzijdig tegen het Israëlische staatsgeweld gerichte betogingen deze week in Brussel kregen de steun van tal van linkse organisaties, zoals ook de jongerenafdeling van Ecolo.
De Franstalige socialistische vakbond FGTB trok de steun pas in toen bleek dat een manifestatie geïnfiltreerd was door een pro-Hamas-groep.
De dubbelzinnigere houding van Franstalig links wordt weerspiegeld in die van de linkse alliantie La France Insoumise in Frankrijk, die, op enkele uitzonderingen na, weigert Hamas als terreurorganisatie weg te zetten.
Op de keper beschouwd bevestigt de Palestijnse kwestie zo de historische breuklijnen uit de Belgische politiek: links staat tegenover rechts, maar ook communautaire en levensbeschouwelijke verschillen spelen mee.
Plots wordt het ook begrijpelijk dat zovelen moeite hebben om uit het eigen denkkader te stappen.
Beeld Tessa Kraan
Lees ook
Hamas – Leedvermaak over grootste slachting sinds Holocaust
David Grossman – Israël presenteert zich als democratie, maar is het niet
Bron: De Morgen