Ons nieuws is niet alleen sneller dan ooit, maar vaak ook onverdraaglijk hijgerig, opgejaagd en daardoor ondermaats, vindt Bieke Purnelle.
Bieke Purnelle – De Standaard
Ik heb weinig met voetbal, behalve wanneer ik met mijn jongste onder mijn oksel, waar hij nog net past, naar een match van de Rode Duivels kijk.
Het plezier van naar zijn zelfverzekerde mening over de opstelling te vragen, om die vervolgens voor de vorm tegen te spreken; het genot van zijn gekwek, zijn gezucht en zijn oogrollende kritiek op een zwakke defensie of een slordige spits; de lol wanneer ik hem op z’n wang zie bijten om niet in de lach te schieten wanneer ik te luid ‘Romeluuu!’ roep of een dwaze opmerking maak om hem te jennen.
Heerlijke avonden zijn dat, het soort avonden die ik iedereen van harte gun.
Ons moment van huiselijke harmonie was deze keer van korte duur, niet zozeer omdat de Duivels er weinig van bakten, maar omdat er halverwege de wedstrijd een terreuraanslag werd gepleegd op twee Zweedse voetbalsupporters in Brussel.
Tijdens de rust kregen wij geen strenge analyse van het daarvoor opgetrommelde panel, maar extra nieuws. Nu ja, nieuws.
Bij gebrek aan duidelijkheid over de gebeurtenissen lanceerde de VTM-reporter met dienst zonder met de ogen te knipperen een resem wilde geruchten.
- ‘Er zou sprake zijn van 3 daders.’
- ‘Ze zouden op weg zijn naar het Koning Boudewijn-stadion.’
- ‘Ze zouden truitjes dragen van de Rode Duivels.’
- ‘Er zou sprake zijn van schoten rondom het stadion.’
- ‘Er zouden wapens gevonden zijn bij het stadion.’
Bij zoveel “zou” in één nieuwsbericht zou de kijker beter zijn tv uitzetten. Het laatste wat een samenleving nodig heeft in momenten van crisis is paniekzaaierij en speculatie.
Bijna even erg als de feiten verkeerd belichten is ze niet, te karig of te laat belichten.
De Vlaamse openbare omroep kreeg een paar vegen uit de pan omdat ze achter de feiten aanholde en niet meteen een extra nieuwsuitzending bracht.
Fervente nieuwsadepten zapten van armoe naar de RTBF, waar ze wel bij de pinken waren.
Het achterafgemor over het falen van de Vlaamse televisiemedia was grotendeels terecht, maar gaat misschien voorbij aan de kern van de zaak.
Er is namelijk amper nog tijd om degelijk nieuws te brengen.
Met de snelheid van het licht moet er iets, eender wat, online staan, anders gaan de mensen elders kijken en dat hebben de geldschieters en de managers niet graag.
Dat al dat gejaag en gejakker om de eerste en de snelste te zijn tot middelmatige, soms zelfs ronduit abominabele journalistiek leidt, zou niemand mogen verbazen.
Wie heeft bedacht dat de mensen beelden nodig hebben van een bedrukte reporter die halsoverkop uit zijn sofa is gesprongen om post te vatten in een godvergeten straat die op alle andere straten lijkt, die daar in de kou staat om nieuws te vergaren dat geen nieuws is want het nieuws is al lang gebeurd en het enige wat er in die straat te rapen valt, is een mening of twee, of kom, drie om er vanaf te zijn, want Jos wil ook nog iets zeggen?
Wie heeft bedacht dat wij doorlopend nieuws moeten krijgen, in de vorm van een waterval aan geruchten, beelden en getuigenissen die niemand wijzer maken en voornamelijk tot collectieve hysterie leiden?
Waarom willen wij alles nu meteen, onmiddellijk, stante pede weten terwijl het onmogelijk is om een degelijke analyse en samenvatting van nieuwswaardige feiten te maken in een kwartier tijd?
Maakt het eigenlijk iets uit of ik binnen de vijf of binnen de vijftig minuten weet wie een aanslag heeft gepleegd en waarom?
Dagenlang heb ik een onverdraaglijke stroom aan beelden uit Gaza gezien. De ene video lag nog zwaar op de maag en er viel al een volgend, nog gruwelijker filmpje te verteren.
Na drie dagen vroeg ik me af wat al die ellende bijna live aanschouwen mij of iemand anders had opgeleverd, op welke manier de wereld een betere plek was geworden omdat wij dag en nacht mensen in shock konden zien rondrennen met bloedende of dode kinderen in hun armen.
Bij een raketaanval van onduidelijke oorsprong komen honderden mensen om en tien minuten later staan de beschuldigingen online.
Twee Zweden worden doodgeschoten in Brussel en de VRT grist een willekeurige Zweedse getuige van de straat die beweert journalist te zijn, zonder te checken of de man echt een journalist is in plaats van de opruiende neonazi die hij bleek te zijn.
Wie, behalve factcheckers, wordt daar precies beter van?
Ik ben oud genoeg om me te herinneren hoe wij ooit dachten dat het internet mensen beter geïnformeerd zou maken, want nieuws en informatie zou onnoemelijk veel sneller en efficiënter de wereld rondgaan. Die troeven zijn reëel, maar er is een keerzijde waar ik niet vrolijk van word.
Ons nieuws is niet alleen sneller dan ooit, maar vaak ook onverdraaglijk hijgerig, opgejaagd en daardoor ondermaats.
We zijn niet beter, maar hooguit sneller geïnformeerd dan vroeger, toen je moest wachten op het journaal of tot de krant in je brievenbus viel om te weten wat er gaande was in de wereld en in de buurt.
Kan het niet allemaal wat trager en rustiger, en dus degelijker?
Misschien is het een goed idee om de verslaggevers de tijd te geven die er nodig is om uit te vlooien wat er precies is gebeurd, in welke omstandigheden en waarom.
Snel en meer nieuws is niet per definitie beter nieuws. Goed nieuws vraagt tijd en geduld, van de nieuwsmakers én van de mensen.
Bieke Purnelle is freelanceschrijver en directeur van Rosa, kenniscentrum voor gender en feminisme. Haar column verschijnt tweewekelijks op vrijdag.
Lees ook
Klik op de hyperlink en ontdek meer berichten van
Bron: De Standaard