De vergrijzing wordt een van de grootste uitdagingen van de komende jaren. CM-voorzitter Luc Van Gorp pleit daarom voor radicale oplossingen, tot en met de mogelijkheid om uit het leven te stappen voor wie levensmoe is.
Pieter Lesaffer - Het Nieuwsblad
“Veel ouderen zijn levensmoe. Waarom zou je zo’n leven nog per se willen rekken?”: CM-voorzitter Luc Van Gorp pleit voor radicaal andere aanpak vergrijzing
Een verdubbeling van het aantal 80-plussers tegen 2050. Dat is wat de komende decennia op ons land afkomt.
Een stijging van zo’n 640.000 vandaag naar 1,2 miljoen, of één Belg op de tien ouder dan 80 jaar.
Daarmee stijgt ook de financiële druk op alles wat daarvoor nodig is, van gezondheidszorg tot medicatie en woonzorgcentra. En dat terwijl de begroting nu al in het rood gaat.
“Er is nu al een regeling voor euthanasie. Maar daarnaast zou er ook een zachtere vorm moeten zijn, voor mensen die het gevoel hebben dat hun leven voltooid is”
Luc Van Gorp
Voorzitter CM
“Het is een misvatting dat je de vergrijzing enkel maar kan aanpakken door er meer geld tegenaan te gooien”, zegt Luc Van Gorp, voorzitter van de CM Gezondheidsfonds.
Zijn studiedienst heeft een onderzoek gedaan naar het gezondheidsprofiel van de oudere CM-leden.
Van Gorp grijpt dat aan om te pleiten voor “een radicaal andere aanpak”, zoals hij het zelf noemt. Met als centrale idee: laten we het niet meer hebben over langer leven op zich, maar uitgaan van de kwaliteit van leven.
“Artsen en andere gezondheidswerkers doen nu ontzettend hun best om iedereen langer te laten leven, maar met welk doel? Langer leven is toch geen doel op zich? Het moet toch in de eerste plaats gaan over de vraag: hoelang kan ik nog kwaliteitsvol leven?”
Iedereen wil toch dat zijn ouders en grootouders zo lang mogelijk blijven?
“Maar willen die mensen dat zelf? En wat hebben ze daarvoor nodig? Die vragen worden te weinig gesteld.
"Sommige 80-plussers zullen helemaal niks nodig hebben om kwaliteitsvol ouder te worden. Die zullen zelfs anderen kunnen ondersteunen, door hen bijvoorbeeld gezelschap te houden.
"Anderen hebben net heel veel zorg nodig, en die moeten we – voor alle duidelijkheid - ook blijven geven.
"Maar wat met de categorie van ouderen die maximale zorgen krijgen, maar die nog steeds niet de kwaliteit van leven hebben die zijzelf wensen?
"Die vraag wordt veel te weinig gesteld.”
Wat is het antwoord op die vraag?
“Er is nu al een regeling voor euthanasie, die is heel strikt en wettelijk vastgelegd. Dat werkt ook goed voor wie ondraaglijk lijdt.
"Maar daarnaast zou er ook een zachtere vorm moeten zijn, voor mensen die het gevoel hebben dat hun leven voltooid is.
"Denk maar aan Lutgart Simoens, de radiopresentatrice die vier jaar geleden is overleden.
"Zij zei: ‘Voor mij hoeft het allemaal niet meer.’ En zij is lang niet de enige.
"Veel ouderen zijn levensmoe. Waarom zou je zo’n leven nog per se willen rekken? Die mensen willen dat zelf niet, en als het dan toch over budgetten gaat: het kost de overheid enkel maar geld.”
En hen dus een soort legale hulp bij zelfdoding aanbieden?
“Zelfdoding is een te negatieve term. Ik zou het eerder noemen: het leven teruggeven. Ik weet dat het gevoelig is, maar we moeten dat debat echt durven voeren.
"We hebben in de loop van de geschiedenis de dood in een apart vakje gestoken. Dat is iets voor de zwarte uniformen, tegenover de witte uniformen die de levenden verzorgen. Maar die twee werelden lopen door elkaar, de dood is een deel van het leven.”
Dat is inderdaad een radicale aanpak.
“We gaan nu verkrampt om met de dood, maar dat hoeft niet zo te zijn. Vraag het ook aan de mensen zelf.
"Sommige kankerpatiënten krijgen op het einde van hun leven bijvoorbeeld nog zware, dure medicatie om hun leven met enkele dagen te rekken, soms zelfs letterlijk enkele uren.
"Maar is dat echt wat die patiënten op dat moment zelf willen? Die medicatie kost heel veel en daar staat nauwelijks kwaliteit van het leven tegenover.”
De betaalbaarheid van de gezondheidszorg wordt een belangrijk thema in de verkiezingen. Hoeft de volgende regering dan niet extra te investeren?
“Integendeel, er moeten zo veel mogelijk middelen naar gezondheid en de gezondheidszorg gaan – op voorwaarde dat het meer levenskwaliteit biedt.
"Maar hoeveel je uiteindelijk ook investeert, het zal toch niet volstaan. Er is gewoonweg niet genoeg zorgpersoneel om het werk gedaan te krijgen. Nu al staan ziekenhuiskamers leeg omdat er niet genoeg verpleegkundigen en artsen zijn.
"De thuisverpleegkundigen bijvoorbeeld krijgen het budget dat de ziekteverzekering voorziet niet op, omdat ze niet met genoeg zijn. Maar de zorgen van de ouderen blijven natuurlijk dezelfde, en zo komt er extra druk op de woonzorgcentra.”
Die woonzorgcentra trokken zelf ook al aan de alarmbel. Zij willen bijbouwen om zich op die vergrijzing voor te bereiden.
“Maar hebben we al die extra woonzorgcentra echt wel nodig? Louter kamers bijbouwen zonder iets te doen aan het personeelstekort is geen houdbaar model.
"Ik mis in de ouderenzorg de waarom-vraag. Waarom doen we de zaken zoals we ze nu doen? Hierop komt vaak geen antwoord.
"In een woonzorgcentrum moet je soms als enig personeelslid instaan voor dertig bewoners. Alle respect voor de mensen die zich keihard inzetten, maar dat is toch niet menselijk?”
“Als in bepaalde woonzorgcentra dieren zouden wonen in plaats van mensen, dan had GAIA al lang een klacht ingediend en werden die onmiddellijk gesloten”
Luc Van Gorp
Voorzitter CM
“Als er in bepaalde woonzorgcentra dieren zouden wonen in plaats van mensen, dan had GAIA al lang een klacht ingediend en werden die onmiddellijk gesloten. Dus waarom nog meer op eenzelfde manier investeren?
"Morgen is er helemaal niemand meer die zo wil werken. En straks zijn er misschien ook geen ouderen meer om er te wonen. Want wie wil nog naar een woonzorgcentrum als de kwaliteit van leven niet centraal staat?”
Het is gemakkelijk gezegd, maar voor de allerlaatste zorg zal zo’n woonvorm toch altijd nodig blijven?
“Als ouderen medische zorgen nodig hebben, dan kunnen ze toch beter naar een ziekenhuis gaan? Nu schuiven artsen en ziekenhuizen die verantwoordelijkheid te gemakkelijk door.
"Ik vergelijk de ouder wordende mensen weleens met een berg vlees. Die berg komt eerst in de gezondheidszorg terecht. Artsen en ziekenhuizen gaan daarmee aan de slag en verdienen daar goed aan, maar zodra dat vlees wat begint te stinken, schuiven ze het door naar de ouderenzorg.
"Maar de vergrijzing is niet enkel de verantwoordelijkheid van de mensen die in de ouderenzorg werken.”
Lees ook
Portret – Lutgart Simoens
Bron: Het Nieuwsblad
