‘De kogel is door de kerk’, ‘De kerk in het midden’: documentairemaker Ingrid Schildermans (53) en regisseur Ibbe Daniëls (50) hadden snel een lijstje bij elkaar met mogelijke titels voor een VRT Canvas-reeks over seksueel misbruik in de kerk. Zodra Godvergeten op papier stond, was de discussie finaal beslecht. De documentaire gaf duizenden Vlamingen die door God en zijn gevolg in de vergeetput waren geduwd een gezicht. Voor het eerst zagen we de waterige ogen en trommelende vingers van slachtoffers, hoorden we hun gestamel en gestotter. Hoe had het zo lang kunnen duren? ‘De schaamte moest van kamp wisselen.’
Jan Antonissen – De Morgen/Humo
‘‘Blonde engeltjes,’ zoals Mark Vangheluwe ze noemde: die hebben we dikwijls in het archief aangetroffen’
Ingrid Schildermans
Vier jaar geleden, toen Ibbe Daniëls en Ingrid Schildermans aan hun project begonnen, waren er meer redenen om géén documentaire reeks te maken over misbruik in de kerk.
Het dossier gold in journalistieke kringen als een afgekloven bot: na het aftreden van de pedofiele Brugse bisschop Roger Vangheluwe in 2010 waren er al zeeën van inkt over gevloeid. Wat viel er nog te vertellen? En toch sloeg het dwarse duo aan het filmen.
Ingrid Schildermans: “We kregen wel vragen toen we eraan begonnen: ‘Wat is de urgentie van dit thema?’”
Ibbe Daniëls: “En opmerkingen als: ‘Dit gaat over het verleden.’ Iedereen ging ervan uit dat het verhaal allang was verteld.”
Schildermans: “Maar dat was het niet: misbruik werkt een leven lang door. Een verhaal van het verleden? Terwijl we Godvergeten maakten, kwam in het buitenland ook het ene schandaal van kindermisbruik na het andere aan de oppervlakte.”
Daniëls: “We zijn niet tegengewerkt, maar vanzelf ging het ook niet. Om onafhankelijk te kunnen werken zijn we met stevige subsidiedossiers voor jury’s verschenen. Daar hebben we groen licht gekregen.”
Schildermans: “Het Vlaams Audiovisueel Fonds (VAF, red.) heeft ons project unaniem goedgekeurd.”
Daniëls: “Het hele VAF-traject doorlopen duurt minstens veertien maanden. Dat is ons gelukt. Intussen moesten we onze getuigen wel laten wachten: het geld om te draaien ontbrak.”
Schildermans: “Je mag er niet aan denken dat we die mensen alsnog hadden moeten teleurstellen. Godvergeten móést worden gemaakt, desnoods hadden we een bank overvallen.
“In de geesten van de meeste mensen heerste ook verwarring: was Operatie Kelk nu afgesloten of niet?
“Tegelijk werden slachtoffers weggezet als eeuwige klagers die hun leven maar weer eens in handen moesten nemen. Dat schokte me diep. Als je in hun verhalen dook, zag je dat ze nooit de aandacht hadden gekregen die ze verdienden.”
Daniëls: “In het rapport van de commissie Adriaenssens (uit september 2010, red.) stonden de schokkende feiten wel zwart op wit.”
Daar zeg je het: in een tekst van een commissie. Dat is geen beeld.
Daniëls (knikt): “Als wij het thema niet vanuit de emoties van de slachtoffers hadden benaderd, was het opnieuw op een koude steen gevallen. Ons doel was: de kijkers raken.”
Schildermans: “We wisten vanaf het prille begin: de slachtoffers moeten herkenbaar in beeld komen, ook al drongen velen aan op anonimiteit.”
Daniëls: “In Godvergeten kun je het verhaal ook tussen de regels lezen. Je ziet de hapering, je hoort de stilte, je voelt de worsteling om lang verdrongen feiten toch te vertellen.
“Dat kun je met een tekst niet op dezelfde manier overbrengen: dat is de kracht van film en televisie.
“We zijn met filmische hulpmiddelen in het hoofd van de getuigen gekropen, we hebben de kijkers in het verhaal gezogen.”
Schildermans: “En we hebben, door het over veel dossiers te hebben, het systeem van het misbruik blootgelegd.”
Waarom moesten de getuigen herkenbaar in beeld komen?
Schildermans: “Anders leek het alsof zij iets te verbergen hadden. Het was schrijnend om te zien hoe diep de schaamte bij de overlevers zat.
“Dikwijls nemen ze zichzelf kwalijk dat ze niet nee hebben gezegd, terwijl ze indertijd kinderen waren: ze konden niet tegen de volwassen daders op.”
Daniëls: “De schaamte moest van kamp wisselen. Wij wilden het lijden zichtbaar maken. Dat lukt je niet als je zwarte balkjes aanbrengt over de ogen van een getuige.
“In Godvergeten druipt de kwetsbaarheid van de mensen af.”
Schildermans: “De RTBF heeft ook twee afleveringen van Godvergeten uitgezonden. Maar zij hebben de stem van de getuigen gedubd. Het effect is toch wel anders.”
Daniëls (verschrikt): “Hebben ze het gedubd?”
Schildermans: “Ja, ik heb het achteraf tegen één van de getuigen gezegd: ‘Jean, ik wist niet dat jij zo goed Frans sprak.’ (lacht)”
Priester Rik Devillé zei laatst in De Tijd: ‘Toen ik hoorde dat ze de slachtoffers voor de camera wilden halen, wist ik zeker dat het zou mislukken.’
Schildermans: “Hij dacht: ze zullen die mensen nooit kunnen overtuigen.”
Daniëls: “Dat viel nogal mee, toch?”
Schildermans (trekt de wenkbrauwen op)
Daniëls: “Nee, Ingrid, serieus. Hoe dikwijls zeiden ze niet: ‘Wat heeft dat jarenlange zwijgen ons opgeleverd?’”
Schildermans: “Ze waren blij dat we hun verhaal zouden vertellen, maar ze waren niet meteen bereid het zelf te doen.
“Dat is het gevecht dat Rik al dertig jaar lang voert: mensen zijn bang om misbruik naar buiten te brengen. Daarom wilde Rik ook niet meteen de namen geven van de – anonieme – getuigen uit zijn boeken.
“We mochten eerst eens bellen, daarna gingen we op bezoek, dan konden we nog eens bellen… Een stapvoetse toenadering.”
Hoeveel gesprekken hadden jullie gemiddeld nodig voor een ja?
Daniëls: “We zijn begonnen bij Jan, die zich voor de poort van zijn oude college in Waregem heeft laten filmen. En Mark (Vangheluwe, de neef van Roger Vangheluwe, red.) wilde ook snel.”
Pardon?
Daniëls: “Mark heeft snel toegezegd om onze trailer te helpen maken. Zo konden we duidelijk maken wat we voor ogen hadden en financiële steun verzamelen.
“We hebben een trailer van vier minuten gemaakt, waarin de spanningsboog van de vier afleveringen zat. Maar de afspraak was: Mark komt niet met zijn hoofd in beeld.
“We hebben contact gehouden. Toen we bijna helemaal klaar waren, en hij wist dat we met veel lotgenoten hadden gesproken, heeft hij ook zijn fiat gegeven.”
Schildermans: “Last minute. Hij had zichzelf en zijn gezin jarenlang beschermd door anoniem te blijven, een interview voor de televisie was een héél grote stap.
“Maar op het laatste nippertje heb ik hem gebeld: ‘Mark, als je het nu niet doet, is de kans groot dat je er later spijt van zult krijgen.’
“Hoe je het ook bekijkt, Mark Vangheluwe heeft een cruciale rol gespeeld in het doorbreken van het taboe dat op misbruik in de kerk rustte. Voor velen is hij een held.”
Daniëls: “We hebben nooit gepusht.”
Je hebt vriendelijk gepusht, bedoel je?
Daniëls: “We zijn geregeld bij hem thuis gaan babbelen (lacht).”
Schildermans: “In mijn hoofd was een zinnetje van zijn vrouw blijven hangen: ‘We willen dit afsluiten, maar als we er niet nog één keer diep op doorgaan, zal de wonde blijven etteren.’
“(Zwijgt) Ik vind het een ongelooflijk sterk gezin. Mark is ook gewoon een lieve man.
“Het was oorspronkelijk niet zijn bedoeling om de tape met het gesprek tussen kardinaal Godfried Danneels en Roger Vangheluwe naar buiten te brengen. Hij had het enkel opgenomen omdat zijn vrouw er niet bij kon zijn.”
Ah ja?
Schildermans: “Hij heeft het pas uitgebracht toen het standpunt van de kerk verhardde, en hij het verwijt kreeg jarenlang geld van zijn oom te hebben ontvangen.”
De persconferentie over het ontslag van Roger Vangheluwe is er gekomen nadat Mark een ultimatum had gesteld: als zijn oom geen ontslag nam, zou hij de inhoud van de tape openbaar maken.
Schildermans: “Mark had Danneels tien minuten van tevoren gebeld: ‘Kijk uit met wat jullie allemaal zeggen, ik heb ons gesprek opgenomen.’
“Maar ze bleven feiten verdraaien en nare dingen over hem vertellen, en de transcriptie van de tape is in De Standaard verschenen.”
Naar die tape heb ik met open mond zitten luisteren. De kracht van het beeld is niet te overtreffen, maar die van het geluid is ook niet gering.
Daniëls: “En we hebben maar een klein stukje laten horen.”
Was het de echte cassette die jullie afspeelden?
Daniëls: “De opname is echt, maar de cassette niet, nee: dat is een filmische truc (lacht).
“De oorspronkelijke opname zat in de computer van Mark.”
Schildermans: “Toen De Standaard de Danneels-tape had afgedrukt, zei Fernand Keuleneer, de advocaat van de Kerk, in De zevende dag: ‘Het is uit zijn context gerukt.’
“Maar als je die tape grondig beluistert, kun je niet anders dan vaststellen dat het in werkelijkheid nóg erger was.”
Daniëls: “Opeens wordt het tastbaar: de wereld van het misbruik en het schuldig verzuim gaat open.”
BLAUWE OGEN
Is Mark Vangheluwe all the way gegaan in het interview?
Daniëls: “Mark wilde het eerste gesprek niet overdoen. Het werd dus een relatief kort interview, waarvan we elke seconde hebben gebruikt.
“Maar dat was ook het uitgangspunt: we gaven onze getuigen de regie. Zij konden zelf uitmaken hoe expliciet ze over seksueel misbruik wilden spreken.
“Het opmerkelijke is: hoe meer ademruimte je mensen geeft, hoe meer mensen zich ook géven.”
Schildermans: “Soms hebben we ook interviews moeten afblazen waarin we veel energie hadden gestoken. Je kunt niemand tot een getuigenis dwingen.
“Eén keer hebben we besloten de opnames van een interview niet te gebruiken, om een man te beschermen. Zijn verhaal heeft ons wel gestimuleerd om Godvergeten te maken: het was een heel goed interview.”
Hadden jullie een persoonlijke drive om Godvergeten te maken?
Daniëls: “Ik heb nooit met misbruik te maken gehad.”
Schildermans: “Ik ook niet.”
Daniëls: “Het ging me meer om het onrecht, het ongeloof, de walging en de woede die ik voelde toen ik In naam van de vader van Rik Devillé (uit 2019, red.) had gelezen.”
Schildermans: “We zeiden tegen elkaar: ‘Het kán toch niet dat hier zo weinig aandacht voor is.’”
Daniëls: “Het heeft veel tijd gekost om de juiste toon te vinden voor al die schokkende verhalen.
“Ik wilde het midden houden tussen informatie en gevoel, maar alles heeft zich in het verleden afgespeeld: ik beschikte over interviews en archieven, de rest zat allemaal in de herinneringen van mensen. Daar kun je met een camera niet bij.
“Ik heb een aantal dingen gesuggereerd met beelden van de plekken waar het misbruik zich doorgaans voltrekt: in internaten en achterkamertjes.
“Ik heb geprutst met licht om kilte te creëren – ik ben een absolute freak als het over beeld gaat.
“Muziek heeft ook een grote rol gespeeld. En de kinderfoto’s, natuurlijk: beelden van de slachtoffers toen ze jong waren.”
Die waren sterk.
Daniëls: “Dat is de kern van het verhaal. Hoe smerig de verhalen ook zijn, je hebt wel te maken met kinderen van een jaar of 10.”
Schildermans: “De meeste slachtoffers waren uitgesproken mooie kindjes. ‘Blonde engeltjes,’ zoals Mark Vangheluwe ze noemde: die hebben we dikwijls in het archief aangetroffen.”
Daniëls: “Patrick is de enige van wie we geen kinderfoto hadden – die Hollander met z’n petje.”
Schildermans: “Patrick heeft ongelooflijk mooie blauwe ogen. Hij is ooit zijn dader gaan opzoeken.
“Toen die de deur opendeed, zei hij: ‘Jij bent Patrick, met je blauwe ogen.’ Maar wat er was gebeurd, wist hij zogezegd niet meer.”
BLIKSEMAFLEIDER
Ingrid, jij maakte in 2018 ook Kinderen van de kolonie voor de VRT. Heb je de getuigen in Godvergeten op een andere manier geïnterviewd?
Schildermans: “Nee, in Kinderen van de kolonie voerde ik ook gesprekken met mensen die nooit een stem hadden gekregen.
“Het moeilijkste wat ik al had gedaan was de voorbereiding van een interview voor de VRT Canvas-documentaire Weduwen na de val, over de genocide in Rwanda. Die archiefbeelden waren een verschrikking. Maar dit?
“(Zwijgt) Misschien is het niet professioneel wat ik nu zeg, maar toen ik Luc interviewde, liepen de tranen me over de wangen.”
Daniëls: “Dat is niet erg, hoor.”
Schildermans: “Daar zat iemand voor me die tientallen jaren lang had gezwegen.
“Intussen was het in zijn leven van kwaad naar erger gegaan: hij was geen goede man en vader geweest, hij had last gehad van ongecontroleerde woede-uitbarstingen. Maar hij sprak.
“Na zijn getuigenis heeft hij zich opnieuw laten opnemen, maar wat ik vooral bewonder: hij heeft toch de kracht gevonden om een ijzersterk getuigenis af te leggen voor de parlementaire onderzoekscommissie (die er kwam als gevolg van Godvergeten , red.).
“Ik heb zelf ook voor de commissie getuigd, omdat veel mensen zeiden dat ze het zwaar vonden om naar Godvergeten te kijken. Dat is het ongetwijfeld.
“Maar hoe zwaar moet het dan niet zijn geweest voor de mensen die dat misbruik zélf hebben meegemaakt?
“In de reeks hebben we het over de slachtoffers van dom Robert in de abdijschool van Dendermonde. In werkelijkheid waren daar verscheidene daders en was er een veelvoud aan slachtoffers.”
Daniëls (zucht): “Je kunt onmogelijk álles vertellen. Ik was de boeman als het op schrappen aankwam. Mijn motto is: je knipt de zijtakken af om de stam sterker te maken. Maar dat heeft tot heel wat discussies geleid.”
Schildermans: “Ik had de reeks toch graag geëindigd met een recente case.”
Daniëls (zwijgt)
Schildermans: “De Morgen heeft laatst bericht over een geval van misbruik bij Sant’Egidio: een jonge vrouw is daar in 2022 met een kluitje in het riet gestuurd, onder precies dezelfde voorwendselen als in het verleden. Waarom pikken de andere media dat niet op?
“De paus komt binnenkort naar België.
“Ik hoorde de kerkhistoricus Jürgen Mettepenningen op de radio verklaren dat we dat een hele eer moeten vinden.
“De paus kon er ook niet aan doen dat zulke dingen zich vroeger hadden voorgedaan, zei hij.
“Je moet er eens op letten: vertegenwoordigers van de kerk hebben het altijd over misbruik in de verleden tijd.”
Daniëls: “Ik dacht eerst dat de komst van de paus een grap was.”
Schildermans: “Komt hij actie aankondigen, of is het weer om schouderklopjes uit te delen? ‘Ik voel uw pijn’?
“In 2022 heeft de paus in het geniep bisschop-emeritus van Gent Luc Van Looy ontvangen en zijn kardinaalsring gekust.
“Een ring die Van Looy onmiddellijk weer heeft moeten inleveren: hij had te veel zaken van seksueel misbruik toegedekt. Als de paus die ring kust, kwetst hij slachtoffers.”
Minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open Vld) vindt dat de paus pas naar België mag komen wanneer Roger Vangheluwe zijn titel van bisschop is ontnomen. Terecht?
Schildermans: “Sorry, Vangheluwe is niet het grote monster dat ze nu van hem maken.
“Zelfs Mark Vangheluwe was boos toen bisschop Johan Bonny op een persconferentie had aangekondigd dat Roger Vangheluwe een brief naar Rome had verstuurd. Wat een non-event, zeg.”
Daniëls: “Roger Vangheluwe is een bliksemafleider.”
Schildermans: “Hij had allang ontslagen moeten zijn. Waarom is dat niet gebeurd? Dát is de vraag.
“Waarom kan iemand die jarenlang kinderen heeft misbruikt nog altijd volstaan met de mededeling dat hij een brief naar Rome heeft gestuurd?
“Vangheluwe is ziek: hij heeft nul schuldbesef. Maar de mensen in de hiërarchie boven hem zijn níét ziek. En toch hebben ze geen enkele empathie voor de slachtoffers.
“(Op dreef) Na een uitzending van De zevende dag heb ik een tijdje gepraat met Patrick Hoogmartens, de bisschop van Limburg.
“Hij vond dat hij het best goed had gedaan: ‘Ik heb enkele priesters tot de lekenstaat teruggebracht.’
“Maar ik wist dat hij het voor bepaalde slachtoffers níét goed had gedaan. Weet je wat zijn antwoord was?
“‘Ja maar, mevrouw, die mensen hebben wel de hoogste vergoeding gekregen.’
“Ik heb hem gezegd: ‘Ik denk dat u niet goed naar Godvergeten hebt gekeken.’”
Kun je misbruik ooit genoeg vergoeden?
Schildermans: “Dat kun je zeker.”
Welk bedrag plak je daar dan op?
Schildermans: “Minstens genoeg om levenslang de psycholoog of de psychiater te kunnen betalen. De meeste slachtoffers kunnen dat niet met de peanuts die ze van de kerk hebben gekregen: ze zijn hun job kwijt, hebben een scheiding achter de rug, moeten soms een leven lang medische kosten betalen.
“Wanneer je als kind anaal wordt misbruikt, kan je sluitspier gaan haperen of kun je een plasfobie ontwikkelen. Om de haverklap moet je naar de dokter. En wat minstens zo erg is: je schaamt je kapot.
“Het bezoek van de paus aan België, op uitnodiging van de twee katholieke universiteiten, gaat een smak geld kosten. Kun je dat niet beter besteden aan die mensen?”
Daniëls: “De paus komt op uitnodiging van de universiteiten én het koningshuis.”
Schildermans: “Ja, het koningshuis: heb jij hun stem al gehoord na Godvergeten ? Iets gemerkt van hun verontwaardiging? Ik niet.”
Daniëls: “Vorig jaar hadden we Rik Devillé op een lijst laten zetten om door het paleis te worden uitgenodigd. Daar hebben we niets meer van vernomen.”
KROKODILLENSTICKER
Ibbe, jij hebt Rik Devillé expliciet bedankt toen jullie de HA! van Humo wonnen. Welke rol heeft hij voor jullie gespeeld?
Daniëls: “Zonder Rik hadden we de reeks niet kunnen maken.”
Schildermans: “Het merendeel van de getuigen hebben we gevonden dankzij Rik.”
Daniëls: “Ik kon niet geloven wat ik in zijn kelder zag. Meterslange rijen met kaften tjokvol informatie. En toen hij die opendeed: al die brieven van slachtoffers en berichten van politieagenten die het niet meer konden aanzien… Fuck, ik was helemaal van de kaart.”
Rik Devillé heeft een onwaarschijnlijk traject afgelegd. Tot voor kort was hij een roepende in de woestijn: niemand las zijn boeken nog. Vorig jaar was hij bijna dood. En nu is hij volgens Knack de Mens van het Jaar.
Daniëls: “Tof, hè.”
Kerkjurist Rik Torfs beschuldigt hem nu van aanzetten tot grafschennis.
Daniëls: “Als ze je proberen klein te krijgen met zulke onnozele argumenten, weet je dat je goed bezig bent.”
Schildermans: “Torfs is bij Rik op bezoek gegaan met de bedoeling hem foute uitspraken te ontlokken.”
Daniëls: “Torfs heeft z’n eigen reeks op VRT Canvas, hè.”
Schildermans: “‘Een kritische doorlichting van het Vaticaan’, noemt hij die zelf.”
Daniëls: “Blij dat we vóór hem op antenne zijn gegaan.”
Schildermans: “In elk geval: wij kennen de verhalen over grafschennis ook.
“Mensen hebben ons verteld dat ze uit totale machteloosheid naar de graven van daders zijn getrokken.”
Daniëls: “Een vrouw heeft ocharme een sticker van een krokodil op het graf van haar dader gekleefd. En op de steen heeft ze ‘vuilerik’ gekerfd.”
Schildermans (schouderophalend): “Kleine daden van verzet.
“Eva (die in de loop van de reeks is overleden, red.) moest aanvaarden dat de man die haar leven had geruïneerd, in een praalgraf rustte: ‘Zelfs over de dood heen triomferen ze over ons.’
“Ik begrijp de woede en de pijn van die mensen. Rik ook.”
Is Rik Devillé een heilige?
Schildermans: “Ik denk niet dat Rik zo heilig is (lacht).”
Daniëls: “Hij is een toffe peer, een juiste mens, al moesten we er soms de pastoor afhalen. Hij was te braaf.”
Schildermans: “‘Ik blijf wel een priester’, zei hij als wij weer eens fel van leer trokken.”
Beeld Saskia Vanderstichele
ZURE HOSTIES
Kindermisbruik is niet alleen een blinde vlek in de kerk. Ook justitie slaagt er niet in Operatie Kelk af te ronden.
Schildermans: “In 2015 heeft het parket een eindconclusie gevorderd: ‘We kunnen niks doen.’
“Maar misschien is er nu toch nog iets mogelijk, met alle elementen die de parlementaire onderzoekscommissie worden aangereikt.”
Daniëls: “Wat zal er met de kinderporno van Roger Vangheluwe gebeuren?”
Schildermans: “Wijlen Peter De Waele, een gereputeerde pedofiliespeurder, heeft zwart op wit in een proces-verbaal geschreven: ‘Wat Vangheluwe op zijn computer bekeek, was kinderporno.’
“Toch heeft een aantal magistraten daar anders over geoordeeld. Maar mensen op verantwoordelijke posities kunnen de zaak nieuw leven inblazen.”
Daniëls: “Als ze niet te bang zijn.”
Schildermans: “We hebben heel angstige mensen ontmoet van wie wij, in onze naïviteit, niet doorhadden waaróm ze zo angstig waren.”
Daniëls: “Je moet een beetje naïef zijn om dit te doen. Onze vrienden en familie hebben ons ook gek verklaard.”
Schildermans: “Godvergeten had al in 2010 moeten worden gemaakt.”
Waarom is dat niet gebeurd?
Daniëls: “Ze hadden geen Ingrid en Ibbe: die waren nog te jong (lacht).
“We zitten ook op een goeie golf, natuurlijk: woke, MeToo… Er is een grote bewustwording aan de gang.”
Jij hebt Godvergeten afgewerkt in een montagecel bij de paters, naar het schijnt.
Daniëls: “Godvergeten is gemonteerd in een abdij, dat klopt.
“Af en toe brachten de paters een broodjesmaaltijd met zelfgemaakte soep. Dan zat ik daar samen met de monteurs te smikkelen, beducht voor de vraag die gelukkig nooit werd gesteld: ‘Waar zijn jullie mee bezig?’
“Het was zomer, het was behoorlijk warm, maar uit voorzorg werkten we wel altijd met gesloten ramen.
“De paters zijn pas te weten gekomen dat Godvergeten bij hen was gemaakt nadat ik het in een interview had verklapt: ‘Ik heb gemonteerd in het hol van de leeuw.’
“Ze konden daar niet om lachen, en terecht: ik had iets moeten zeggen. Alleen, mijn monteurs hadden daar hun vaste werkplek.
“Nu de paters de reeks hebben gezien, hebben enkelen wel gezegd: ‘We zijn trots dat Godvergeten in een abdij is gemaakt.’”
Respect.
Daniëls: “Vind ik ook: het is niet makkelijk om zo open te denken. Toen ik wegging, heb ik een bos bloemen voor hen achtergelaten. En een zak zure hosties. Een beetje citroensmaak vond ik wel passend (lacht).”
Schildermans: “Godvergeten is ook gemaakt voor de mensen in de kerk die oprecht het goede nastreven, die zich elke dag opnieuw inzetten voor de meest kwetsbaren in de samenleving.
“Voor hen is het een oproep: ‘Kom naar buiten als het binnen fout loopt.’ Ze hoeven niet langer stiekem brieven naar Rik schrijven, ze kunnen het gewoon hardop zeggen.
“De kiem van het succes van Godvergeten zijn de mensen die nog maar eens tot op het bot zijn gegaan, door te spreken over wat hun als kind is aangedaan.”
Ook een gevolg van Godvergeten: ontdoping kreeg een nieuw elan.
Daniëls: “Dat was de eerste golf, zullen we maar zeggen. Die is er vrij snel gekomen.”
Schildermans: “Alleen zitten de slachtoffers, die dikwijls gelovig zijn, daar niet op te wachten.”
Daniëls: “Oké, maar die massale ontdoping was wel een blijk van solidariteit: de bevolking stond achter hen.”
Schildermans: “De slachtoffers willen vooral dat de kerk gaat doen wat ze hoort te doen.”
Zijn jullie ontdoopt?
Daniëls: “Dat vragen alle journalisten.”
Schildermans: “Ik heb het daar liever niet over, dat is privé.”
Heeft geloof een rol gespeeld in jullie leven?
Schildermans: “Ik ben gedoopt, ik ben tot m’n 16de verplicht naar de mis gegaan, ik heb in het koor gezongen – wat ik trouwens heel tof vond. Maar dat is het zowat.”
Daniëls: “Ik ben wel gedoopt, maar verder heb ik weinig met het geloof: ik ben vrij opgevoed.”
HET BEEST KILLEN
Wat zeggen jullie ouders over Godvergeten?
Schildermans: “Mijn papa zei: ‘Je oma zou zich omdraaien in haar graf’ (lacht). Mijn ouders zijn trots op wat de reeks teweegbrengt.”
Daniëls: “De mijne ook, vooral wegens de telefoontjes die ze krijgen: ‘Amai, jullie Ibbe!’ (lacht). Ze vinden het mooi gemaakt.”
Schildermans: “Mijn ouders zijn wel bezorgd over de proporties die het allemaal heeft aangenomen.”
Daniëls: “Mijn mama vraagt soms: ‘Trek je ’t nog?’ Het was een zwaar proces: drie jaar roeren in een stinkend potje.”
Schildermans: “Laatst sprak ik voor een andere documentaire met een Italiaanse jongen. ‘In Italië begint niemand aan zoiets’, zei hij. Dat zet je wel aan het denken. Maar in cruciale zaken moet je gewoon doorbijten en doorzetten.”
Hoe kijken jullie naar de zaak van Sven Pichal, jullie ex-collega bij de VRT?
Schildermans: “Het bezit van kinderporno moet worden bestraft. Ik heb vernomen dat Sven Pichal een vriendelijke en intellectuele man is, maar hij moet behandeld worden: hij is ziek.
“Het was wel frappant dat de zaak-Pichal in de openbaarheid kwam net vóór onze reeks op antenne ging. Dat zal toeval zijn geweest, zeker?”
Daniëls: “De VRT heeft heel even aan uitstel gedacht.”
Schildermans: “Er zijn verschillende verdachten, maar alle aandacht ging naar Pichal. Je zag tweets opduiken als: ‘Zouden die VRT’ers niet beter eens zélf grote kuis houden?’”
Is de VRT verguld met Godvergeten?
Daniëls (blaast): “Dat is een groot woord.”
CEO Frederik Delaplace pleitte achteraf om de zondagsmis niet meer uit te zenden. Was dat een indirect compliment?
Daniëls: “Ik heb geen mail met een dankwoordje van Delaplace gekregen.”
Schildermans: “De kijkcijfers waren indrukwekkend: 800.000 kijkers, op VRT Canvas! En de waarderingscijfers waren ook erg goed.”
Daniëls: “Van VRT Canvas zelf hebben we pralines en een dikke proficiat gekregen.
“Ik ben ook blij dat de VRT Canvas-kijker niet meer samenvalt met de ‘hoogopgeleide meerwaardezoeker’.”
Schildermans: “We hebben jarenlang te horen gekregen dat Canvas de jeugd niet meer bereikte. Nu reageren jongeren massaal op Godvergeten .”
Daniëls: “Zelfs mijn bakker heeft met zijn moeder gekeken, zei hij: ‘Achteraf hadden we wel een borrel nodig.’”
Nu nog een heruitzending op VRT 1.
Schildermans: “Dat zou niet verkeerd zijn.”
Daniëls: “Ik betwijfel of het zover zal komen. Ik heb gehoord dat de VRT vindt dat Godvergeten z’n kijkers heeft bereikt.”
Wat komt er na Godvergeten voor jullie?
Schildermans: “Ik werk in een fijn team bij VRT Canvas: ik ben weer met andere projecten aan de slag. Maar het is wel onder mijn huid gekropen.”
Daniëls: “Ik ben een freelancer, ik zoek het zelf nog uit. Ik zoek nog naar energie om me weer op te laden.”
Is de rode loper nu uitgerold voor jou?
Daniëls: “Maar nee jongske, wat had je gedacht? (lacht)”
Moet je nieuwe project weer intens zijn?
Daniëls: “In Godvergeten had ik geen uitweg: er was geen lichtheid, en dat heb ik wel gemist. Het was verdomd zwaar, want misbruik kún je niet relativeren, en ik heb humor nodig om te functioneren.”
Schildermans: “Dan moet je misschien comedy doen.”
Daniëls: “Nee, lichtheid moet er gewoon bij horen. Ik lach graag.”
Schildermans: “Ik zou me graag op een buitengewoon sexy onderwerp storten: oudere vrouwen en de menopauze (lacht).
“Ik méén het: de menopauze blijft een groot taboe. En ik ken veel vrouwen die er ongelooflijk grappig over kunnen praten.
“De wereld moet worden voorbereid op de hormonale revolutie.”
Daniëls: “De kleine stem, daar valt nog veel mee te doen. Echt waar.”
© Humo
Beeld Saskia Vanderstichele
VRT NWS
Ingrid Schildermans en Ibbe Daniëls
Lees alle berichten in deze categorie
Wie vragen heeft of hulp zoekt bij seksueel grensoverschrijdend gedrag, misbruik of geweld kan terecht bij hulplijn 1712.
Bron: De Morgen/Humo