Jan Jambon en Peter De Roover bleken in het verleden wegbereiders voor Vlaams-nationalistische frontvorming.
In de wereld van de Vlaams-nationalistische bewegingen en organisaties is er altijd al verregaande kruisbestuiving tussen Vlaams Belang en N-VA geweest. Van primordiaal belang is en blijft de strijd voor Vlaamse onafhankelijkheid.
De rest komt later. Apache neemt een verhelderende duik in de archieven.
In een interview met Apache, nog voor hij partijpolitiek actief werd, haalde de huidige N-VA-fractieleider in de Kamer Peter De Roover een onderbroekmetafoor boven om de gedeelde strijd van Vlaams Belang en N-VA te duiden:
“Vlaams-nationalisme is een onderbroek.
Heb je ze niet aan, dan voelt dat niet helemaal goed. Maar alleen in een onderbroek kom je ook niet buiten.
De Wever en Dewinter dragen een onderbroek en ze dragen daar elk andere kleren bovenop.
De rest draagt die onderbroek niet of misschien helemaal geen ondergoed.”
Om bij De Roovers beeldspraak te blijven: De Wever en Dewinter gaan voor het oog van de buitenwereld in de clinch over de keuze van de kleren die ze dragen, maar aan de onderbroek zelf wordt nooit getornd. Voor de buitenwereld blijft ze bovendien onzichtbaar.
Al zijn er nu en dan indirect signalen van het bestaan ervan. Vooral wanneer de onderbroek begint te knellen.
Dewinter helpt De Wever
Toen Erik van der Paal – de omstreden projectontwikkelaar en zoon van Rudi van der Paal – in opspraak kwam in het vastgoedschandaal rond Land Invest Group snelde Filip Dewinter burgemeester De Wever te hulp.
Dewinter vroeg een gemeenteraad achter gesloten deuren, omdat het over een ‘privé persoon’ ging.
Erik van der Paal is, net als zijn vader wijlen Rudi van der Paal, een gulle sponsor en facilitator van (extreem)rechts.
Dat de vrouw van Gerolf Annemans sinds jaar en dag als secretaresse werkt voor Erik van der Paal en dat Annemans zelf ooit een forse lening kreeg van van der Paal geeft aan hoe nauw het allemaal luistert.
Ook toen de Kamer moest oordelen over de opheffing van de parlementaire onschendbaarheid van PS’er Alain Mathot was er een opvallende parallel tussen beide partijen. Mathot, die ruim 700.000 euro smeergeld toegestopt kreeg in de Intradel-affaire, kreeg de opvallende steun van zowel N-VA als van VB. Mathot kreeg – in hetzelfde vastgoeddossier – een lening van Erik van der Paal waarmee hij een luxevilla in Thailand kocht.
‘Als een linkse nationalistische partij het vehikel is dat de Vlaamse onafhankelijkheid kan afdwingen, dan stemt u daarop?’, vroeg Apache indertijd nog aan Peter De Roover.
Met andere woorden: was voor hem de onderbroek te allen tijde belangrijker dan de kleren?
“Zeker weten”, was toen zijn antwoord.
“We moeten eerst een onafhankelijk Vlaanderen hebben voor we op een democratisch zinvolle manier over vele andere dingen kunnen beginnen (…) mijn bondgenootschap met Jan-en-alleman is gelimiteerd tot het moment dat die Vlaamse onafhankelijkheid er is.
“Op dat moment kan ik afscheid nemen van die partij en kan ik als Vlaamse kiezer op een partij stemmen die sociaaleconomisch en maatschappelijk het dichtst bij mijn visie aanleunt.”
Anders gezegd: het Vlaams-nationale doel heiligt de middelen.
Brasschaat
Wie minstens evenzeer als Peter De Roover doordrongen is van die gedachte, is huidig Vlaams minister-president Jan Jambon.
Net als De Roover stapte Jambon eind jaren ’80 uit de Volksunie. De Roover en Jambon deden dat uit onvrede met de volgens hen veel te lakse communautaire koers van de partij.
Ook de keuze van Hugo Schiltz voor de progressievere Brasschatenaar Herman Lauwers als lijsstrekker was hen een doorn in het oog.
‘Jan Jambon is nooit officieel lid geweest van het Vlaams Blok, maar heeft ons indertijd achter de schermen zeker geholpen met het opzetten van de lokale afdeling. We konden een zeer goed organisator als Jan prima gebruiken’Luc Sevenhans
“Zeker in Brasschaat bestond er toen veel verzet tegen de figuur Herman Lauwers”, vertelt voormalig VB-parlementslid en later N-VA schepen in Brasschaat, Luc Sevenhans.
Eerder vertelde Sevenhans al aan Apache hoe Jan Jambon mee aan de wieg stond van de toenmalige afdeling van het Vlaams Blok in Brasschaat. Hoewel Jan Jambon dat formeel ontkent, blijft Sevenhans ook vandaag bij zijn verhaal.
“Jan Jambon is nooit officieel lid geweest van het Vlaams Blok. Maar hij heeft ons indertijd achter de schermen zeker geholpen met het opzetten van de lokale afdeling. Hij is een zeer goed organisator. We konden iemand als Jan dan ook prima gebruiken”, zegt Sevenhans.
Sevenhans wijst er op dat er in die periode nog geen cordon sanitaire was.
“Het was de catacombentijd van de partij. Mensen waren ontgoocheld in de Volksunie en wilden iets anders. Voor sommigen was dat het Vlaams Blok.
“Anderen zoals Jan Jambon en Peter De Roover kozen om hun politieke strijd buiten de partijpolitiek om te voeren. Zij kozen voor de Vlaamse Volksbeweging. Maar die werelden lopen zeer sterk door elkaar. Onze politieke strijd is altijd dezelfde geweest.”
Vlaamse Volksbeweging
Terwijl het toenmalige Vlaams Blok de onvrede over de in hun ogen te lakse communautaire houding van de Volksunie onder Hugo Schiltz partijpolitiek trachtte te vertalen, maakten Jambon en De Roover er hun missie van om binnen de Vlaamse Volksbeweging (VVB) hetzelfde te doen.
Samen bliezen ze de tanende beweging nieuw leven in. De Roover werd algemeen voorzitter. Jambon werd uiteindelijk politiek secretaris.
Onder meer een verslag van een bestuursvergadering van de Vlaamse Volksbeweging dat Apache ging inkijken in het Archief voor Nationale Bewegingen (ADVN) toont vrij letterlijk hoe De Roover en Jambon via de beweging exact dezelfde strategische plannen koesterden als het toenmalige Vlaams Blok: de onvrede van de ontgoochelde Volksunie-stemmers capteren.
Om dat te doen werd de werking van de Vlaamse Volksbeweging grondig hertekend.
Verslag bestuur Vlaams Volksbeweging:
(“PDR (Peter De Roover): is verwonderd dat de visie van JJ (Jan Jambon) niet vooraf verstuurd werd. Hij verwijst naar de lib-vergadering van 15.10.88 waarin hij stelde dat nog veel mensen Vl-nat stemmen,maar dat ze misnoegd zijn over de huidige Vl politiek. Deze mensen kunnen opgevangen worden in de VVB. Een structuuraanpassing van de VVB is vereist.”)
Het doet opvallend hard denken aan een uitspraak die Jan Jambon enkele weken terug, rond de jaarwisseling deed in een interview in Gazet van Antwerpen: “De kaarten liggen bijzonder gunstig voor Vlaams Belang.
De politiek is niet in staat om een federale regering te vormen, Wallonië wil een andere richting uit dan Vlaanderen, mensen zijn daar misnoegd over en het Vlaams Belang kapitaliseert daarop”
De Roover en Jambon duwden de Vlaamse Volksbeweging uiteindelijk zodanig ver naar rechts dat de vereenzelviging met het Vlaams Blok breed werd gemaakt.
De kritiek van sommigen, ook binnen de principieel partijonafhankelijke Vlaamse Volksbeweging liet De Roover rustig overwaaien, zo lezen we in een verslag van een andere bestuursvergadering:
“Hoe verkeerd imago “VVB = Vl Blok” wegwerken? Gewoon even laten uitwaaien, teveel weerwerk is geen goede opplossing en bevordert de geloofwaardigheid niet. Even koelen zonder veel blazen”
Feitelijk gebeurde het tegenovergestelde. De schrijfsels in de (dan nog papieren) Doorbraak en de beleidskeuzes binnen de Vlaamse Volksbeweging versterkten enkel het beeld dat de Vlaamse Volksbeweging wel heel nauw aanleunde bij het Vlaams Blok.
Zo startten De Roover en Jambon onder meer gesprekken op die leidden tot een zeer nauwe samenwerking tussen de Vlaamse Volksbeweging en het Taal Aktie Komitee (TAK).
De actiegroep die vooral actief is in de Brusselse rand, is een mantelorganisatie van het Vlaams Belang die zich al meermaals liet opmerken door haar harde, soms ook fysieke acties, vaak samen met het extremistische Voorpost, een mantelorganisatie van het Vlaams Blok/Belang.
Onder elkaar
Wie kijkt naar de mensen die een betekenisvolle rol spelen of speelden in bovenstaande en in andere rechtse radicale Vlaams-nationalistische organisaties kan er moeilijk naast kijken dat N-VA’ers en VB’ers er vaak hand in hand de plak zwaaien.
Zo was Jan Jambon bijvoorbeeld een tijdlang bestuurslid en politiek vertegenwoordiger van het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ).
Bruno Valkeniers, die een tijd voorzitter van het Vlaams Belang was, werd er later voorzitter.
Valkeniers was ook een tijdlang bestuurder bij de Vlaamse Volksbeweging. Voor hij in 2006 naar het Vlaams Belang ging, was hij in de begindagen van de partij al eens lid geweest.
In de periode daartussen was Valkeniers onder meer actief als bestuurder bij het Wies Moens-vormingsinstituut, genoemd naar de bij verstek tot de dood veroordeelde collaborateur en mede-oprichter van het Verdinaso.
Een andere ex-voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging, Rita De Bont kreeg een verkiesbare plaats op de Antwerpse lijst van het Vlaams Belang, kort nadat Valkeniers door die partij werd binnengehaald.
Een andere ex-voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging, Bart De Valck, eerder ook actief bij TAK, moest dan weer een stap opzij zetten als voorzitter omdat hij al te duidelijk het Vlaams Belang achterna zou lopen.
De Vlaams-nationalistische opiniesite Doorbraak suggereerde dat zijn relatie met Barbara Pas, Kamerfractieleider voor het Vlaams Belang, de zaak niet bepaald vergemakkelijkte.
Het zijn maar enkele voorbeelden van hoe nauw het (extreem)rechtse Vlaams-nationalistische wereldje luistert.
Het volstaat om de raden van bestuur, de steuncomités of andere vehikels van organisaties als de Vlaamse Volksbeweging, het ANZ, en tal van anderen te bekijken om te zien hoe verregaand de kruisbestuiving is.
Eén specifiek thema werkt daarbij als bindmiddel: de collaboratie.
Daarover meer in deel 3: ‘De erfzonde van de collaboratie’.
Lees ook
- N-VA / Vlaams Belang – Deel 1 van 3
De eerste paringsdans tussen N-VA en Vlaams Blok - NVA / Vlaams Belang – Deel 3 van 3
De erfzonde van de collaboratie
Bron: Apache