Godvergeten – Vaticaan-watcher Tom Zwaenepoel – Een beslissing van de paus kan op zijn minst nog enkele maanden op zich laten wachten

Ook 48 uur nadat bisschop Johan Bonny kon melden dat zijn oud-ambtsgenoot Roger Vangheluwe ‘een brief heeft gestuurd’ naar het Vaticaan blijft het onduidelijk wat daar in staat. ‘Het zou kunnen dat hij in de brief uiting geeft aan zijn twijfels en de paus in zijn plaats laat beslissen’, zegt Vaticaan-watcher Tom Zwaenepoel.

Douglas De Coninck – De Morgen

“Wij hopen dat hij de paus de juiste vraag stelt”, zo sprak bisschop Johan Bonny vrijdag tijdens een inderhaast georganiseerd persmoment.

Hij legde daarin uit dat hij de in 2010 afgetreden Brugse bisschop eerder die week met twee andere bisschoppen was gaan bezoeken in zijn schuiloord, de Sint-Pietersabdij in het Franse Solesmes.

Tijdens het onderhoud kreeg Roger Vangheluwe (86) te horen wat voor impact het Canvas-programma Godvergeten de afgelopen weken in Vlaanderen had.

In antwoord op een latere mail van Bonny gaf Vangheluwe aan dat hij zijn brief naar het Vaticaan “al had verstuurd”.

Maar wat daarin staat blijft onduidelijk.

“Het zou kunnen dat hij in de brief uiting geeft aan zijn twijfels”, zegt Vaticaan-kenner Tom Zwaenepoel.

“Dat hij zijn lot in handen legt van de paus en hem vraagt in zijn plaats te beslissen. Het kan ook zijn dat hij de paus zelf verzoekt om te worden gelaïciseerd. Maar uit wat ik las en zag, ben ik eerder geneigd af te leiden dat het het eerste is.

“Dat hij zegt van: ‘Wat moet ik doen? Beslis maar voor mij, en ik zal doen wat gij mij vraagt.’”

DUITS PRECEDENT

Laïcisering komt neer op ontwijding.

Vangheluwe zou zo weer een “gewone burger” worden, en meteen vrij om te gaan en te staan waar hij wil.

Hij zou pas de tweede hooggeplaatste geestelijke zijn die dat ooit overkwam, na de Amerikaanse bisschop en ex-kardinaal Theodore McCarrick in 2019.

Vangheluwe gaf volgens Bonny tijdens het onderhoud wel aan dat hij het liefst in de abdij in Solesmes zou blijven. De geestelijke leeft er in totale afzondering en verlaat de abdij zo goed als nooit.

Deze week verstuurt de Belgische bisschoppenconferentie een brief aan Rome met de bede de brief van Vangheluwe “niet te laten liggen”.

Die bede wordt ondersteund door de apostolische nuntius Franco Coppola, de vertegenwoordiger van de paus in België.

“Ik denk dat men aan Rome zo het signaal wil geven dat de kerk in België in brand staat, wat natuurlijk ook zo is”, zegt Zwaenepoel, auteur van het boek Tegen de stroom in over 10 jaar paus Franciscus.

“Er moet duidelijk worden gemaakt dat de reactie van de paus bepalend zal zijn voor of er in België nog respect is voor de kerk of niet.”

“Men verwacht nu honderd procent transparantie en actie, maar ik denk dat een beslissing van de paus op zijn minst nog enkele maanden op zich kan laten wachten.

Uitgerekend deze week is er in het Vaticaan de synode over de synodaliteit. Dat is een van de hoogtepunten in het pausschap van Franciscus.

Synodaliteit gaat over: terug naar de basis. De paus wil veel meer de stem van leken horen en evolueren naar een luisterende kerk.

Daar komt bij dat er ook vanuit andere landen soortgelijke verzoeken zijn gedaan, onder meer tegen de Duitse kardinaal Woelki.

Hij heeft in dat dossier als paus van de onderscheiding en als Jezuïet, eerder een houding aangenomen van: rustig alles in overweging nemen, en zijn tijd nemen.”

Tegen kardinaal Woelki loopt sinds vorig jaar een gerechtelijk onderzoek rond liegen onder ede.

De geestelijke zou jarenlang meldingen over seksueel misbruik door geestelijken hebben toegedekt.

Toen in augustus 2022 bekend raakte dat hij niet enkel dossiers had achter gehouden, maar ook een pr-bureau ingehuurd voor communicatieadvies daarover, stapten 50 geestelijken uit het bisdom Keulen.

Net als Vangheluwe had Woelki eerder al “een brief” geschreven aan de paus. Wat daarin stond is een net zo groot raadsel.

De brief bereikte het Vaticaan in maart 2022. Sindsdien is katholiek Duitsland wachtend.

‘AFLEIDINGSMANOEUVRE’

Volgens Zwaenepoel kan niet worden geconcludeerd dat het de paus niks kan schelen.

“De vraag is eerder of hij de brief van Vangheluwe al onder ogen heeft gekregen”, benadrukt hij.

“Wat daarnaast ook speelt is dat paus Franciscus binnen het Vaticaan door prelaten, bisschoppen en monseigneurs subjectiviteit wordt verweten. Als je dit soort maatregelen neemt, worden meteen vergelijkingen gemaakt met andere dossiers.

“Franciscus is de eerste paus die openlijk zegt dat het probleem van seksueel misbruik iets is waar de kerkelijke structuur voor verantwoordelijk is, niet de secularisatie.

“Hij is ook de eerste paus die ervoor pleit de moderniteit te omarmen en te stellen dat de wereldse wetten ook voor geestelijken geldt, zoals ze dat ook doet voor turnleerkrachten.”

De vraag is hoeveel slachtoffers anno 2023 nog wakker liggen van het kerkelijke statuut van Roger Vangheluwe.

“Geen enkele”, gokt Lieve Halsberghe van Survivors Network of those Abused by Priests (SNAP).

“Dit is één groot afleidingsmanoeuvre. Dit komt uit hun draaiboeken, waarin bijvoorbeeld ook staat dat toen men hier in 2000 over sprak het ging over ‘feiten in de jaren 50’.

“Vandaag zijn het ‘feiten uit de jaren 80’.

“Er zijn casussen genoeg die aantonen dat seksueel misbruik in de kerk ook vandaag nog voorkomt. En wordt toegedekt.”

“Roger Vangheluwe is nu degene die opgeofferd wordt, terwijl er de afgelopen dertien jaar geen nieuwe feiten van hem aan het licht zijn gekomen.

“Er was niets dat de bisschoppen ervan weerhield om al eerder te doen wat ze vandaag doen.”