Vandaag buigt de Kamer van Inbeschuldigingstelling zich over de vraag tot nietigverklaring van grote delen van het onderzoek naar Schild & Vrienden. Oud-magistraat Henri Heimans out zich als burgerlijke partij in de zaak tegen de organisatie van Kamerlid Dries Van Langenhove. ‘Het schromelijk minimaliseren en ridiculiseren van de massamoorden in de concentratiekampen doet me pijn.’
Samira Atillah – De Morgen
28 december 2021
‘Wat Schild & Vrienden heeft verspreid is walgelijk en mensonterend’
Henri Heimans
Out zich als burgerlijke partij
Meer dan een jaar geleden werd het gerechtelijk onderzoek tegen Dries Van Langenhove en een aantal leden van de extreemrechtse groepering Schild & Vrienden afgesloten.
Het parket van Gent vroeg uiteindelijk de doorverwijzing van 9 inverdenkinggestelden, onder wie Van Langenhove, naar de correctionele rechtbank.
De feiten die onderzocht werden hadden vooral betrekking op memes en andere berichten die door de groep op sociale media en Discord gedeeld werden.
Het VRT-programma Pano bracht een deel van die memes en berichten in september 2018 aan het licht.
Bij een filmpje van een huilend, ondervoed Afrikaans kind klonk bijvoorbeeld de muziektekst ‘I don’t care, I love it’ van de band Icona Pop.
Ook de Holocaust bleek een frequent gespreksonderwerp. Bijvoorbeeld: “Het verschil tussen een pizza en een Jood? Een pizza schreeuwt niet in de oven!”
De negen leden van Schild & Vrienden worden voornamelijk verdacht van inbreuken op de wet ter bestrijding van racisme en de xenofobie, inbeuken op de antidiscriminatiewet en op de wet ter bestrijding van het negationisme.
Kamerlid Dries Van Langenhove wordt ook onder meer verdacht van het aanzetten tot haat en de verkoop van pepperspray, die in ons land een verboden wapen is.
Na heel wat procedureslagen buigt de Kamer van Inbeschuldigingstelling zich vandaag dinsdag over de vraag of grote delen van het dossier al dan niet nietig moeten worden verklaard, en dit op vraag van Hans Rieder, advocaat van Van Langenhove.
Volgens meester Rieder is het onderzoek niet onpartijdig gevoerd door de onderzoeksrechter.
Vandaag out eremagistraat Henri Heimans (74) zich, via dit interview, als een van de burgerlijke partijen in deze zaak.
Heimans is in gerechtelijke kringen geen onbekende. Hij was jarenlang rechter bij het Gentse hof van beroep en deed onder meer onderzoek naar Lernout & Hauspie, en naar de schending van het beraad in de Fortis-zaak in het hof van beroep te Brussel.
Heimans heeft destijds ook talrijke assisenzaken voorgezeten in Oost- en West-Vlaanderen. Omwille van zijn niet aflatende strijd voor de rechten van geïnterneerde personen, zowel tijdens zijn carrière in de magistratuur als na zijn pensionering, kreeg Heimans in 2015 de Prijs voor Mensenrechten.
Zijn er naast u nog andere burgerlijke partijen in de zaak?
Heimans: “Ik ben inderdaad niet de enige. Belangrijke instituten hebben zich ook burgerlijke partij gesteld in de loop van het onderzoek.
“Zoals Unia, het interfederaal centrum ter bestrijding van discriminatie, maar ook het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen en de Universiteit van Gent.
“Daarnaast outte voormalig VRT-medewerkster Jihad Van Puymbroeck zich onlangs ook openlijk als burgerlijke partij via een bericht op sociale media.”
De zaak heeft al heel wat procedureperikelen gekend. Waar staan we nu?
“In maart 2021 was er een verzoek tot wraking van onderzoeksrechter Annemie Serlippens. Dat kwam er omdat Dries Van Langenhove geen vertrouwen meer in haar had wegens uitlatingen op Twitter waarin zij zich laatdunkend over hem zou hebben geuit.
“De onderzoeksrechter hield de eer aan zichzelf en werd vervangen. De zaak werd aanhangig gemaakt bij de correctionele raadkamer van de rechtbank in Gent om te beslissen wie er voor welke feiten naar de correctionele rechtbank verwezen zou worden.
“Maar naar aanleiding van de door de nieuwe onderzoeksrechter geweigerde aanvullende onderzoeksverrichtingen tekende Dries Van Langenhove hoger beroep aan.
“Deze laatste procedure gaf dan aanleiding om de regelmatigheid van het gerechtelijk onderzoek te controleren. En nu volgt dus de beslissing of delen van het onderzoek nietig verklaard gaan worden.
“Ondertussen had een andere inverdenkinggestelde van Schild & Vrienden een verzoekschrift ingediend bij het Hof van Cassatie om de hele zaak te onttrekken van het hof van beroep in Gent, omdat ikzelf er jaren werkzaam ben geweest, ook al is dat al meer dan zeven jaar geleden. Maar op 26 oktober 2021 verwierp het Hof van Cassatie dat verzoek.
“Ook over de ontvankelijkheid van mijn burgerlijkepartijstelling werd gedebatteerd. Het ging daarbij over mijn bewering dat ik morele schade heb geleden door het aangeklaagde misdrijf van negationisme.
“Zo was er in Pano een foto te zien van een vuilnisbak met as, met de tekst ‘how to pick up Jewish chicks’.”
Kan u uitleggen waarom u dat zo hard raakt?
“Eigenlijk wil ik daar verder niet veel over kwijt, het ligt me emotioneel te zwaar. U moet weten dat ik in de periode van de onthullingen in de Pano-reportage intens bezig was met de reconstructie van het oorlogsverleden van mijn ouders, die op het nippertje in de nazi-concentratiekampen aan de genocide zijn ontsnapt.
“Ik heb opzoekingswerk verricht in tal van archieven in binnen- en buitenland, en heb ook zeer beklijvende geschriften teruggevonden van mijn ouders over hun leven in de kampen. Ze zijn zwaar beschadigd, zowel fysiek als moreel. Ze zijn uit de hel teruggekeerd.
“Als kind dat kort na de oorlog is geboren heb ik het trauma dat opgelopen werd door mijn ouders mee beleefd en moeten ondergaan.
“Het is als het ware een familietrauma. Wetenschappelijk wordt dat omschreven als ‘transgenerationeel trauma’.”
Wat deed de Pano-reportage met u, met dit in het achterhoofd?
“Toen ik de walgelijke beelden en ranzige memes zag, viel ik bijna van mijn stoel: ze kwamen aan als een hevige kaakslag.
“Ze veroorzaakten emotionele pijn en riepen gevoelens van ontreddering en vernedering bij mij op.
“Het schromelijk minimaliseren en ridiculiseren van de massamoorden in de concentratie kampen maakt me bang en heel erg verontwaardigd.
“Vooral mijn Nederlandse moeder heeft de feiten nooit kunnen verwerken en werd door de jaren heen erkend als 75 % oorlogsinvalide.
“Vanaf mijn kinderjaren waren mijn vader en ik haar ‘mantelzorgers’. Ze was zeer veel bedlegerig en kreeg regelmatig zeer zware migraineaanvallen, gecombineerd met nachtmerries en angstaanvallen.
“Haar uitzichtloze toestand leidde zelfs enkele keren tot ernstige suïcidepogingen.
“Als enig kind in een liefdevol nest opgegroeid, kon ik die situatie niet goed begrijpen.
“Ondertussen heb ik dit traumatisch oorlogsverleden kunnen plaatsen en reconstrueren aan de hand van originele documenten.”
Wat hebt u dan allemaal gevonden in de archieven?
“Toen de nazi’s hier in België een militair regime installeerden, aarzelde mijn moeder als 30-jarige vrouw niet om ‘illegalen’ onderdak te geven: vooral Duitse opposanten, Joden en niet-Joden.
“Daarnaast werd mijn moeder actief in de clandestiene pers, samen met haar eerste Joodse man.
“Al in 1942 werd ze verklikt, gearresteerd en gruwelijk mishandeld tijdens verhoren in de Gestapo-gebouwen aan de Louisalaan in Brussel.
“Omdat ze hardnekkig bleef zwijgen, werd ze opgesloten in de overvolle cellen van de gevangenis van Sint-Gillis en van daaruit gedeporteerd naar het concentratiekamp van Ravensbrück, waar ze als enige overleefde van een groep vrouwen die op hetzelfde ogenblik weggevoerd waren.
“Haar toenmalige man trad na haar arrestatie in het gewapend verzet en werd in 1944 ook in Brussel gearresteerd door de Gestapo en na een schijnproces gefusilleerd in Schaarbeek.
“Haar opsluitingsperiode in het concentratie kamp heb ik kunnen reconstrueren aan de hand van beklijvende documenten waarin in detail de wreedheden en ontberingen zijn beschreven, ook door haarzelf.”
Uit een tekst van Henri Heimans’ moeder:
Boven je fonkelde een sterrenhemel zo koud, zo schoon en daarginds aan de rand van het grote kamp stond sidderend een hoge vlam boven de schoorsteen van het crematorium. Nog vaag herinnerde je je dat je eenmaal geloofde in God, van de mensen en van het leven. Nu stond je daar, schamel mensje in de sneeuw voor een onmetelijk groot raadsel.
Kon u ook het verhaal van uw vader reconstrueren?
“Mijn Joodse, statenloze vader met erkend vluchtelingenstatuut vluchtte bij het uitbreken van de oorlog naar Frankrijk maar keerde in 1942 naar bezet België terug.
“De anti-Joodse wetten waren toen al van kracht, maar desondanks ging hij toch in verzet tegen de nazi’s.
“In 1943 werd hij ook in Brussel gearresteerd en overgebracht naar het Fort van Breendonk, waar hij zes maanden aan een stuk door Vlaamse SS’ers ernstig werd mishandeld, zoals de meeste gedetineerden aldaar.
“Dan werd hij terug overgeplaatst naar de gevangenis van Sint-Gillis, waar ook een vreselijk regime heerste, en vandaar uit via zogenaamde celtransporten per trein gedeporteerd naar Auschwitz.
“Op hoogbejaarde leeftijd stelde hij zeer gedetailleerde notities op over zijn deportatie, zijn opsluiting in Auschwitz, de ondergane selecties, de honger en ontbering, de dwangarbeid en uiteindelijk de evacuatie in 1945 met de onmenselijke Dodenmars die hem naar de concentratiekampen van Mauthausen en Ebensee bracht. Velen stierven nog onderweg. Hij gelukkig niet.
“Mijn beide ouders – ik ben in 1948 geboren – zijn in de late lente van 1945 zwaar beschadigd en verzwakt gerepatrieerd naar Brussel, waar ze elkaar leerden kennen als gebroken wezens die alles verloren hadden en hoopten op een betere wereld.
“Ik zou nog zoveel kunnen vertellen… Maar het is te veel en ook te zwaar…
“Wat Schild & Vrienden heeft verspreid op de sociale media is walgelijk en mensonterend, ik heb daar geen woorden voor, en ben diep gekwetst. Vandaar dat ik me dus burgerlijke partij stelde.”
Uit een tekst van Heimans’ vader:
Plotseling zakte mijn oude reisgenoot in elkaar op de stoel. Was hij in slaap gevallen? Ik zette hem recht tegen de muur. Gruwel! Hij was dood. Zijn ogen wijd open. Ik riep de bewaker die het feit slechts vaststelde. Ik stelde voor de dode man in de gang te leggen. De bewaker moest er niks van weten, ondanks mijn protesten. Het lijk moest in de cel blijven tot het einde van de reis en ik kon het niet laten in zijn open gebleven ogen te kijken, die eruit zagen alsof ze mij iets verweten.
Waar hoopt u uiteindelijk op?
“Mijn enige hoop is dat ik de volgens mij strafbare feiten van negationisme die me moreel krenken ooit aan een strafrechter kan voorleggen, in alle sereniteit.
“Maar ik wacht eerst even sereen de uitspraak van de Kamer van Inbeschuldigingstelling over de nietigverklaring af.”
Vreest u geen negatieve reacties, nu u zich bekendgemaakt hebt als burgerlijke partij?
“Angst is een slechte raadgever, maar ik blijf alert.”
Bron: De Morgen