Volgens de regeringscommissaris heeft de KU Leuven gedaan wat ze moest doen, in het dossier van hoogleraar F.D. Toch was het na de eerste geruchten twaalf jaar wachten tot het tot een definitieve veroordeling voor verkrachting kwam.
Heleen Debeuckelaere, Klaas Maenhout
De Standaard
F.D. wordt in 1991 gepromoveerd tot doctor in de onderwijstechnologie, niet veel later wordt hij vast aangesteld aan de KU Leuven. Daarnaast krijgt hij een onderwijsopdracht aan de universiteit van Maastricht in Nederland. Van in het begin staat hij aan de KU Leuven bekend als ‘cowboy’. Geruchten over favoritisme, subjectieve evaluaties en ongepast gedrag doen al snel de ronde.
2010 tot 2016: Geruchten zonder gevolgen
In maart 2010 komen er meerdere klachten binnen bij de ombudspersoon voor het personeel aan de KU Leuven: er is sprake van ongepast gedrag door F.D. ten opzichte van studentes, ongewenste aanrakingen en opmerkingen en vragen om werkvergaderingen op het kot van de studentes te houden.
De ombudspersoon probeert de studentes te overtuigen om een klacht in te dienen, maar door gebrek aan bewijzen en vanwege hun afhankelijkheid van de hoogleraar durven ze de stap niet te zetten.
De ombudspersoon licht decaan Bea Maes in, en gaat zelf in gesprek met F.D. Die ontkent alles. Hij krijgt verschillende keren een waarschuwing.
Zelfs nadat F.D. was gearresteerd en op non-actief gezet, blijft hij lesgeven, vooral in Nederland
Een van zijn masterstudentes meld aan De Standaard dat zij tussen 2014 en 2016 herhaaldelijke aanvaringen had met F.D., die toen haar thesisbegeleider was.
Wanneer F.D. probeert om buiten de universiteit met haar af te spreken, neemt ze afstand van hem. Uit angst voor repercussies en uit gebrek aan bewijs stapt de vrouw niet naar de universiteit.
2016-2018: Geen klacht, wel gesprekken
In juli 2016 verkracht F.D. een van zijn studentes tijdens een congres in Barcelona. Het slachtoffer had eerder al geklaagd over het gedrag van F.D. bij haar stagebegeleidster.
Ook na de verkrachting neemt ze haar stagebegeleidster in vertrouwen.
In oktober 2016 stapt die met toestemming van het slachtoffer naar de vertrouwenspersoon van de faculteit. In dat gesprek, en de twee daarop volgende gesprekken, wordt afgesproken dat de trajectbegeleidster met de studente zal praten in de hoop dat die een klacht zal indienen. Dat gebeurt uiteindelijk niet.
De vertrouwenspersoon van de faculteit voert onderzoek naar eventuele soortgelijke klachten tegen F.D.. Hij komt van een kale reis thuis.
In september 2016, enkele maanden na de verkrachting, besluit hoogleraar F.D. een ‘zuurstofperiode’ in te lassen. Hij geeft een aantal maanden geen les.
Decaan Bea Maes wordt op de hoogte gebracht van de feiten. De exacte datum waarop dat gebeurt, is onbekend, maar op basis van documenten die De Standaard kon inkijken, kunnen we concluderen dat de decaan minstens sinds midden januari 2017 op de hoogte was.
In de daaropvolgende maanden zitten de trajectbegeleidster, de decaan, de vertrouwenspersoon van de faculteit en de centrale ombudspersoon van de universiteit verschillende keren samen.
Meermaals proberen ze na te gaan welke interne procedures de universiteit kan gebruiken om naar justitie te stappen. Ondertussen blijft F.D. zijn slachtoffer bestoken met berichten.
In september 2017 stapt de centrale ombudspersoon naar F.D. met de aantijgingen. Hij behoudt daarbij wel de anonimiteit van het slachtoffer en van de persoon die het heeft gemeld.
Waarschijnlijk weet F.D. nu voor het eerst dat zijn geheim naar buiten dreigt te komen. Hij ontkent in alle talen. Rond die tijd stapt hij wel op als managing director van Earli, een Europese vereniging voor onderzoek naar leren en instructie.
2018-vandaag: De trein vertrekt, maar sputtert
In januari 2018 nemen de ouders van het slachtoffer contact op met rector Luc Sels. Een vijftal dagen later worden ze ontvangen op het rectoraat, ook de ombudspersoon van de universiteit is daarbij aanwezig.
De ouders dringen er bij de universiteit op aan om geen bruuske stappen te zetten, gezien de kwetsbaarheid van hun dochter die erg lijdt onder wat haar is overkomen.
Een maand later neemt de universiteit rechtstreeks contact op met het slachtoffer in de hoop haar te overtuigen om een klacht in te dienen.
In maart stapt ze uiteindelijk naar de politie. Het onderzoek schiet vrij snel uit de startblokken, maar op vraag van het parket houdt de KU Leuven de zaak geheim.
De KU Leuven vraagt herhaaldelijk aan het parket en de onderzoeksrechter wanneer ze tuchtsancties kan nemen
De trajectbegeleidster van weleer blijft in contact met de decaan en de ombudsdiensten, maar heeft het zelf moeilijk. Ze moet immers blijven lesgeven met F.D. en doctoraten begeleiden.
Volgens meerdere anonieme getuigen was de vrouw bang van F.D., wat een ernstige impact op haar verder carrière zou hebben.
In de volgende maanden vraagt de KU Leuven herhaaldelijk aan het parket en later aan de onderzoeksrechter wanneer zij tuchtrechtelijke sancties kunnen nemen.
Die vragen haar om geduld te oefenen om het ‘het opsporingsonderzoek niet te hypothekeren’, staat in het rapport van de regeringscommissaris.
Uiteindelijk krijgen ze als finale datum 14 september. Die dag wordt F.D. op non-actief gezet, maar dat wordt niet breed gecommuniceerd.
Een paar dagen later wordt F.D. voor het eerst opgepakt voor verhoor. Later vindt er ook een huiszoeking plaats.
2022: Eindelijk voor de rechter
Zelfs nadat F.D. gearresteerd is en op non-actief gezet, blijft hij lesgeven, vooral in Nederland.
Tot mei 2021 gaf hij les aan de hogeschool van Tilburg. Daar vielen ze de voorbije dagen compleet uit de lucht.
Tot een paar dagen geleden was F.D. een van de sprekers van de prestigieuze Speakers Academy. Daar gaf hij zijn laatste lezing in de loop van 2021.
Ook in België bleef hij lezingen geven en bijdragen schrijven. De KU Leuven was daarvan op de hoogte. Het lijkt erop dat zij daar niets tegen ondernamen.
Uiteindelijk verschijnt F.D. pas in oktober 2022 voor de rechter.
De vier jaar tussen klacht en proces zijn voor een stuk te wijten aan de traagheid van justitie, maar ook aan de coronacrisis en de verschillende vertragingsmanoeuvres van de verdediging van F.D.
Beeld Sebastian Steveniers
Lees ook
KU Leuven – Snelle publicatie rapport KU Leuven moest actie Zuhal Demir ontmijnen
Bron: De Standaard