De eerste fase in de ‘basisbereikbaarheid’ die de Vlaamse regering uitrolt, is een stap achteruit, vindt Peter Meukens – Voorzitter van TreinTramBus.
Deze week is het Brusselse Autosalon geopend, de hoogmis van een vervoermiddel met een onzekere toekomst. De elektrificatie van het autopark is duur en verloopt stroef en veel te traag. Bovendien lost ze het fileprobleem niet op. Zonder een duurzaam alternatief komen we er dus niet.
Behalve de fiets voor kortere afstanden kan dat alternatief alleen het openbaar vervoer zijn.
Volgens de mobiliteitsbarometer van Acerta legt de Vlaming van thuis naar het werk gemiddeld twintig kilometer af.
Dat zou perfect met het openbaar vervoer moeten kunnen, toch nemen nog altijd tien keer meer Vlamingen daarvoor de auto dan de bus, de tram of de trein.
De Vlaamse regering beschouwt de basisbereikbaarheid als het beste middel om een modal shift te realiseren: meer burgers die de auto laten staan ten voordele van de fiets en het openbaar vervoer.
Het decreet basisbereikbaarheid wilde het Vlaamse stads- en streekvervoer na slechts anderhalf jaar voorbereiding in één keer omgooien, maar zoals voorspeld bleek 1 januari 2021 niet haalbaar.
Minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open VLD) stelde de invoering daarom eerst uit tot 1 januari 2022 en nadien tot 1 juli 2023.
Het vervoer op maat dreigt vooral ondermaats vervoer te worden
Tot ieders verbazing kondigde ze vorige zomer aan dat de basisbereikbaarheid toch vanaf 1 januari 2023 gefaseerd zou worden uitgerold.
Met de eerste fase, die dus begin deze maand gestart is,verandert er nog niet veel. Hier en daar kregen lijnen een nieuw nummer of haltes een nieuwe naam.
In sommige gemeenten paste De Lijn het aanbod ingrijpender aan, maar niet altijd onder de vlag van de basisbereikbaarheid. Weinig helder.
Wie zich een correct beeld wil vormen, is vertrokken voor enkele uren zoek- en studiewerk en loopt algauw verloren in een wirwar aan onduidelijke en niet altijd geactualiseerde informatie.
Auto binnen, bus buiten
Er tekenen zich enkele verontrustende tendensen af.
In Waregem, bijvoorbeeld, bedienen de streekbussen het centrum niet meer. De stad ziet met de basisbereikbaarheid eindelijk haar kans schoon om het centrum busvrij te maken.
In plaats van op de Markt moeten busreizigers nu op de ringweg (R35) in- en uitstappen, een kleine kilometer daarvandaan. Automobilisten parkeren wel (bijna) gratis, nagenoeg onder de Markt.
Auto binnen, bus buiten, een natte droom die wel meer gemeentebesturen koesteren.
In Brasschaat mijdt bus 730 sinds 1 januari de wijk Kaart, hij blijft op de grote baan. In de wijk zelf rijdt als ‘vervoer op maat’ alleen nog een buurtbus. Maar de 730 reed elke dag van ’s morgens tot ’s avonds om het uur, de buurtbus alleen op weekdagen en maar vijf keer per dag, buiten de spits, zonder deftige aansluiting op de streekbussen.
Of neem Hemelveerdegem, in het Oost-Vlaamse Lierde, waar de scholierenritten midden in het schooljaar worden afgeschaft. In het dorp stopt nog wel een belbus, maar nergens vind je terug wanneer die beschikbaar is. De kans dat scholieren voortaan met de belbus naar school kunnen, is dus wellicht klein.
Vervoersarmoede
En zo krijgen we een beeld van wat basisbereikbaarheid in de praktijk zal zijn: de bus rijdt sneller over omleidingswegen en mijdt dorpscentra en wijken, de reizigers zijn langer onderweg en het vervoer op maat dreigt vooral ondermaats te zijn.
Voor minister Peeters moet een e-automobilist binnen de 250 meter een laadpaal vinden, maar een haltepaal mag gerust een kilometer of twee van een kern of wijk verwijderd staan.
Denkt de minister zo meer mensen voor het openbaar vervoer te winnen?
Sommige Vlamingen zullen eerder in vervoersarmoede verzeilen dan dat er een modal shift komt.
De berg heeft een muis gebaard.
Worden de volgende worpen beter? Ik vrees ervoor, en de minister klaarblijkelijk ook, want over deze eerste fase heeft ze nog helemaal niet gecommuniceerd.
Het wordt tijd om aan het decreet basisbereikbaarheid te sleutelen en de reizigers er deze keer echt bij te betrekken.
Bron: De Standaard