Sinds Elon Musk het Amerikaanse hulpprogramma USAID heeft ontmanteld, ‘omdat het tijd was dat het zou sterven’, zijn naar schatting al 300.000 mensen overleden, voornamelijk kinderen. ‘De rijkste man doodt de armste kinderen’, aldus Bill Gates.
Barbara Debusschere – De Morgen
31 mei 2025
Leestijd: 4 min
“Zijn erfenis is ziekte, honger en dood”, schrijft opiniemaker Michelle Goldberg in The New York Times.
“Ik zou willen dat hij de kinderen ontmoet die nu besmet zijn met hiv omdat hij die fondsen heeft weggesneden”, zegt multimiljardair en weldoener Bill Gates tegen de Financial Times.
Ze hebben het over Elon Musk, de grootste geldschieter van de Amerikaanse president Donald Trump en tot voor kort Trumps “speciale overheidswerker” die beloofde de administratie “veel efficiënter” te maken en daarvoor massale ontslagen en verregaande besparingen doorvoerde.
Zijn Department of Government Efficiency (DOGE) stuurde duizenden federale ambtenaren de laan uit en maakte komaf met meerdere overheidsagentschappen.
Na zo’n vier maanden, sneller dan verwacht, stopt de Tesla-CEO met zijn politieke avontuur, terwijl de kritiek op zijn prestaties in Washington D.C. aanzwelt.
DOGE
De critici wijzen erop dat Musks belofte om de overheid een biljoen dollar te laten besparen door ‘verspilling, fraude en misbruik’ tegen te gaan, is mislukt.
DOGE beweert dat het 175 miljard dollar heeft bespaard, maar experts geloven dat het werkelijke bedrag aanzienlijk lager ligt.
Volgens het Partnership for Public Service kunnen de ontslagen, herplaatsingen, de inzet van betaald administratief verlof en het daaropvolgende gebrek aan productiviteit de overheid dit fiscale jaar meer dan 135 miljard dollar kosten.
Goldberg is vooral snoeihard over de ontmanteling van USAID, het Amerikaanse agentschap voor ontwikkelingshulp.
Dat bestiert al decennia wereldwijd talrijke hulp- en gezondheidsprogramma’s, van droogtebestrijding in de Hoorn van Afrika tot hiv- en malariabestrijding en de wederopbouw na natuurrampen.
“We hebben dit weekend USAID door de houtversnipperaar gehaald”, postte Musk op 3 februari op X. Talloze hulpprogramma’s zijn daardoor ontwricht of stopgezet.
Musk en minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio ontkennen dat er al doden zijn gevallen doordat er zo goed als niets overblijft van USAID.
“Dat is niet waar”, meldt Nicholas Kristof van The New York Times in een reportage vanuit Kenia en Zuid-Soedan.
Daar stelt de journalist vast hoe weeskinderen die met een hiv-besmetting zijn geboren steeds vaker sterven terwijl ze tot voor kort in leven bleven dankzij USAID.
300.000 doden
In totaal zijn er volgens schattingen van Brooke Nichols, universitair hoofddocent mondiale gezondheidszorg aan de Universiteit van Boston, al ruim 300.000 doden gevallen door de bezuinigingen die Musk doorvoerde.
De meesten zijn kinderen.
Het gaat onder andere om zo’n 65.000 kinderen die aan een longontsteking zijn gestorven en 58.000 gevallen van kindersterfte door ondervoeding, zo toont de impact-tracker die Nichols lanceerde.
Vanuit noodgebieden sijpelen ondertussen verhalen binnen over de desastreuze menselijke impact.
Tegen Goldberg vertelt Atul Gawande, voormalig assistent-administrateur voor wereldwijde gezondheid bij USAID, dat hij recent het nationale referentieziekenhuis in Kenia bezocht.
Daar zag hij “een grote toename van het aantal patiënten met vergevorderde hiv-symptomen, een gevolg van het verlies van toegang tot antiretrovirale medicatie.”
Ook in de vluchtelingenkampen aan de grens met Zuid-Soedan slaat de wanhoop toe.
Daar is de voedselhulp volgens Gawande zo sterk afgenomen dat er sprake is van “een explosieve toename van ernstige ondervoeding en sterfgevallen die daarmee gepaard gaan”.
Tot anderhalf miljoen doden
Over de toekomstige schade lopen de schattingen uiteen. Interne prognoses van USAID-experts stellen dat jaarlijks zo’n 160.000 mensen zullen sterven aan malaria als de stopgezette programma’s niet hernomen worden.
Dat zegt Gawande tegen The New Yorker. Hij wijst er ook op dat twintig miljoen mensen afhankelijk zijn van hiv-medicijnen die door USAID-programma’s werden voorzien.
“Dat betekent dat er in het eerste jaar minimaal honderdduizenden zullen sterven”, zegt Gawande.
Binnen het jaar zouden anderhalf miljoen mensen kunnen sterven zonder de Amerikaanse hulp voor hiv-preventie en behandeling. Dat blijkt uit een berekening door het Center for Global Development voor The New York Times.
Telkens zouden ongeveer een half miljoen mensen kunnen sterven door de weggevallen Amerikaanse financiering voor vaccinaties en geschrapte voedselhulp.
En telkens zouden ongeveer 300.000 mensen binnen een jaar kunnen sterven door weggevallen Amerikaanse financiering voor malariapreventie en tuberculosepreventie.
In het interview met Financial Times wijst Gates er ook op dat tonnen aan voedsel en medicijnen verloren gaan door de stopgezette programma’s.
Hij waarschuwt dat te voorkomen ziektes daardoor terugkomen en dat de besparingen kunnen leiden tot een miljoen extra kinderen die jaarlijks sterven.
“Het beeld van de rijkste man ter wereld die de armste kinderen ter wereld doodt is niet fraai”
Bill Gates
Volgens Goldberg zou Musk “nooit in staat mogen zijn om zijn reputatie te herstellen, tenminste niet zonder het grootste deel van zijn fortuin te besteden aan het verlichten van de ellende die hij heeft veroorzaakt.”
De kans daarop acht ze minimaal, want “Musk is de man die empathie heeft bestempeld als de fundamentele zwakte van de westerse beschaving.”
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder
en vind meer berichten over
Bron: De Morgen