Het Reuzegom-proces is afgelopen, maar het publieke debat over de zaak woedt verder. In verschillende steden vinden protestacties plaats en op sociale media worden de namen van de veroordeelden gedeeld. Drie prominente stemmen vertellen waarom ook zij op de barricaden staan.
Paul Notelteirs – De Morgen
Politicus Jos D´Haese
‘Mensen die hun treinabonnement vergeten krijgen hogere boetes’
“De rechter heeft in de zaak-Reuzegom in eer en geweten geoordeeld, maar het proces had veel weg van klassenjustitie”, zegt Jos D’Haese, fractievoorzitter van de PVDA in het Vlaams Parlement.
Hij doelt daarmee specifiek op het feit dat een comfortabele socio-economische positie het ook makkelijker maakt om alle juridische middelen te benutten.
“Terwijl Sanda Dia nog in het ziekenhuis lag, waren zij al aan het onderhandelen over geschikte verdedigingsstrategieën. De rechter haalde in het arrest ook aan dat de feiten al lang geleden zijn, maar de beklaagden hebben het proces zelf vertraagd.”
De Reuzegommers kregen uiteindelijk een werkstraf en tussen 250 en 400 euro boete. Het is een strafmaat die D’Haese dwarszit.
“Er zijn mensen die hogere boetes krijgen wanneer ze hun treinabonnement vergeten dan de leden van Reuzegom die iemand tot de dood mishandelden.”
D’Haese is lang niet de enige die het gevoel heeft dat de verhoopte #JusticeForSanda uitbleef. Vorig weekend was hij aanwezig bij een van de protestacties die in verschillende steden georganiseerd werden. Hij was daarbij erg onder de indruk van de stille woede van andere manifestanten.
“Ik sprak er met verschillende mensen en het is duidelijk dat deze zaak mensen heel persoonlijk raakt.”
Het protest zet zich ook online verder. Op sociale media gaan video’s viraal waarin persoonlijke gegevens van Reuzegommers gedeeld worden.
Ook de populaire influencer Nathan Vandergunst, alias Acid, maakte woensdag een video waarin hij de namen en jobs van verschillende leden vermeldde. De beelden werden ondertussen verwijderd door het platform, maar D’Haese is niet verrast dat de filmpjes de ronde doen.
“Ik steun dat niet, maar ik snap wel waar het maatschappelijke onbegrip vandaan komt.”
Voor justitie is de zaak namelijk rond. Het proces voor het hof van beroep is afgelopen en het lijkt er niet op dat de burgerlijke partij naar cassatie zal gaan.
“Mensen willen daarom ook online hun onvrede uiten.”
De advocaten van de Reuzegommers lieten na de uitspraak weten dat hun cliënten en hun naasten de voorbije jaren al voldoende aan de schandpaal genageld werden.
Zo kreeg het restaurant dat de ouders van een van de Reuzegommers uitbaten, recent nog giftige recensies nadat het genoemd werd in de YouTube-video van Acid.
D’Haese plaatst wel kanttekeningen bij die vraag om empathie.
“Ik zou het erg vinden als we van daders plots slachtoffers zouden maken. Ik las dat de afgelopen tijd stukken waarin stond dat de Reuzegommers zich in kwetsbare maatschappelijke posities bevinden. Da’s de zaken omdraaien.”
Soxiaal ondernemer Youssef Kobo
‘Daders met migratieroots zouden effectieve celstraf krijgen’
“Ik kan me een scenario inbeelden waarin een doopritueel ernstig misloopt. Maar het ligt me zwaar op de maag dat de Reuzegommers nadien bewijsmateriaal vernietigden in plaats van zich over de gezondheidstoestand van hun vriend te bekommeren.”
Sociaal ondernemer Youssef Kobo volgde het proces over de dood van Sanda Dia met grote ogen.
Hij stond versteld van de manier waarop de leden van de studentenclub na de doop probeerden om hun eigen reputatie veilig te stellen en gelooft dat afkomst wel degelijk van belang was bij de zaak.
“Stel je een omgekeerd scenario voor waarin jongens met migratieroots tijdens een doopritueel een witte student zouden doden. De verdachten zouden al voor het proces in voorlopige hechtenis zitten en de rechter zou effectieve celstraffen uitspreken. Daarnaast zou de volledige cultuur betrokken worden in de debatten.”
Kobo verwijst daarbij naar de jaarlijks terugkerende discussies over de culturele en religieuze achtergrond van jongeren die recreatiedomeinen als de Blaarmeersen op stelten zetten.
De ondernemer ziet de ongelijkheid ook terugkeren in de manier waarop media de identiteit van de beklaagden beschermden.
Op dezelfde dag als de uitspraak in de zaak-Reuzegom, werd ook de oom van Vlaamse Jeugdraad-voorzitter Amir Bachrouri veroordeeld voor cocaïnebezit. Terwijl de Reuzegommers niet bij naam genoemd werden, pronkte de foto van Bachrouri boven verschillende artikels.
“Het Vlaamse medialandschap moet ook aan introspectie doen. Je hoeft geen groot denker te zijn om te zien dat dat niet te verantwoorden is.”
Hij vindt het wel onterecht dat burgers het heft in eigen handen nemen en de namen van Reuzegommers zelf delen. Een heksenjacht is volgens Kobo onwenselijk.
Als oprichter van A Seat at the Table probeert Kobo de kloof tussen jongeren en het bedrijfsleven te dichten.
Bij die jonge doelgroep merkt hij op dat er veel woede, teleurstelling en ongeloof leeft.
“De teneur bij Generatie Z is dat de Reuzegommers wegkwamen met moord, bij hen is er iets minder ruimte voor de nuance van onvrijwillige doodslag. Heel wat jongeren deden weleens iets stoms waardoor ze een strafblad hebben. Dat de rijkeluiszoontjes die bij de dood van een medestudent betrokken waren er bij wijze van spreken met een tik op de vingers vanaf komen, is voor hen onbegrijpelijk.”
Kobo verwacht niet dat de verontwaardiging over de zaak-Reuzegom snel zal overwaaien. Daarom is er volgens hem een grondig debat nodig over justitie en de media.
“Enkel zo kunnen die sentimenten weer ingedamd worden.”
Auteur Sakia De Coster
‘We kunnen verantwoordelijkheid neit enkel bij Sanda Dia’s familie leggen’
“Het proces over de dood van Sanda Dia was een totaal gemiste kans om enkele fouten in het maatschappelijk systeem aan te kaarten en duidelijk te maken dat we privilege geen vrije baan geven in de samenleving”, zegt auteur Saskia De Coster.
Onder meer systemisch racisme en klassenongelijkheid kwamen volgens haar samen in het proces.
Ze vindt het niet evident om uitspraken te doen over welke strafmaten voor individuele Reuzegommers gerechtvaardigd zijn, al kan de symbolische waarde van de opgedragen geldboete volgens haar maar moeilijk genegeerd worden.
Meerdere clubgenoten van Sanda Dia betalen dezelfde boete als ex-Reuzegommers die in 2013 een varken mishandelden.
“Hetzelfde bedrag eisen voor een verloren mensenleven, dat kan je niet goedpraten met de wettelijke barema’s.”
Een ander symbolisch element is dat er maar acht van de 18 beklaagden bij de uitspraak aanwezig waren. Volgens hun advocaten konden zij zich door de blokperiode niet vrijmaken.
“Ik snap dat niet goed. De afwezigen geven zo toch het signaal dat het hen niet interesseert?”
De vurige toon van de aanwezigen op de #JusticeforSanda-betogingen staat enigszins in contrast met de manier waarop de familie van Sanda Dia communiceert.
Zijn geliefden blijven achter met verschillende vragen die de Reuzegommers weigeren te beantwoorden, zoals wie hem precies de visolie toediende. Toch reageren ze relatief genuanceerd op het arrest.
De Coster heeft lof voor hun serene houding, maar vindt dat burgers zelf moeten nagaan hoe ze tegenover het arrest staan.
“We kunnen de verantwoordelijkheid niet volledig bij de familie leggen. Ik geloof in het principe van de guilty bystanders. Als wij hier als samenleving enkel naar kijken en niet in actie komen, ligt de schuld ook bij ons.”
De Coster vindt het daarbij belangrijk om ook het raciale aspect te benoemen.
“In de maatschappij worden racisme, homofobie en misogynie vaak benoemd en daar houdt het dan op. Terwijl het daar moet beginnen, we moeten ertegen strijden.”
Het debat over de Reuzegommers is hard en de dood van Sanda Dia blijft ongemeen tragisch.
Een positieve kant aan het verhaal is er volgens De Coster niet, maar ze gelooft wel dat de zaak op maatschappelijk vlak iets veranderd heeft.
“Het fenomeen van de studentendoop is vandaag veel meer beladen dan voor het overlijden van Sanda Dia. Ik denk dat we uit dat groter bewustzijn wel degelijk iets kunnen leren.”
YouTubekanaal Acid geschorst na Reuzegom-video
In een video op zijn YouTube-kanaal deelde de populaire influencer Nathan Vandergunst, alias Acid, persoonlijke gegevens van verschillende Reuzegommers. In het filmpje noemde hij hun namen, toonde foto’s en werden ook werkplekken van enkele ouders vermeld. Niet alle leden waren betrokken bij de doop en YouTube haalde de video ondertussen ook offline. Het platform verwees daarbij naar het beleid rond intimidatie. Het account van Vandergunst blijft ook een week lang geschorst, waardoor hij geen nieuw materiaal meer kan posten.
In zijn video zegt Vandergunst dat de publieke omroep en VTM de namen van de Reuzegommers niet durven noemen.
De Morgen kiest ervoor om de volledige namen gezien de aard van het arrest niet vrij te geven. In artikels wordt naar hen verwezen via initialen of hun bijnaam.
De advocaten van de Reuzegommers lieten inmiddels weten voorlopig geen stappen te ondernemen.
Beeld RV
Lees ook
Bron: De Morgen