In de rechtszaal vielen hun maskers wél af. Op de enige plek waar het er echt toe doet, in de rechtszaal, toonden de achttien Reuzegommers hun ware gelaat. Er vielen tranen, er was schaamte, er kwam achttien keer oprechte spijt over de dood van Sanda Dia (20). Ondanks zoveel verantwoordelijkheidsgevoel gaat ruim de helft echter ook (on)verbloemd voor de volledige vrijspraak. Een wrede realiteit voor de nabestaanden, elk op hun manier omgaand met hun emoties en verdriet. Nemen zij vrede met wat ze te horen kregen? Terugblik op een week beladen proces.
Pieter Huyberechts – Het Nieuwsblad
Als steun en eerbetoon aan Sanda Dia, zijn vader Papis Dia en gans de familie hebben we de zaak Sanda Dia gevolgd vanaf 7 december 2018 tot vandaag. Je kan een overzicht vinden van vele krantenartikels, boeken en podcasts in het In memoriam Sanda Dia Lees alle berichten over: Sanda Dia Rust zacht Sanda ❤ #JusticeForSanda |
In de rechtszaal vielen de maskers van de Reuzegommers af en dat zorgde voor een wrede realiteit voor de nabestaanden van Sanda Dia
Pieter Huyberechts
“Rechter, heb moed en bepaal de grens”
“Het is niet moeilijk om zwaar te bestraffen. De grootste roem volgt wanneer iemand zijn kracht beheerst en rechtvaardig oordeelt.”
Johan Platteau, advocaat van Sanda’s dooppeter ‘Wally’, citeerde vrijdagochtend aan het slot van zijn pleidooi filosoof Seneca. Hij had het boek gekocht in het Gallo-Romeins museum, na een assisenproces in Tongeren vorige week.
“Een juist en rechtvaardig vonnis, dat wens ik u toe, mevrouw de voorzitter.”
© Belga
De kracht slaat op de digitale volkswoede, de vele duizenden op sociale media die vinden dat de Reuzegommers zo zwaar als kan gestraft moeten worden.
De maximumstraffen, liefst nog hoger dan wat het Openbaar Ministerie vorderde.
Platteau riep de voorzitster van het Antwerpse hof van beroep op niet toe te geven aan de lokroep van zij die alle achttien beklaagden digitaal verketteren.
Ook Jorgen Van Laer, die ‘Paterberg’ bijstaat, richtte zich expliciet tot de rechtbank. Met de vraag eindelijk een juridische streep te trekken.
“Waar eindigt de doop, waar start het menselijk onteren? Waar eindigt het plezier, waar start het strafbare? Baken een grens af die later een wettelijk kader kan vormen.”
Hij sprak van een symbooldossier. Sanda Dia moet de laatste zijn die sterft tijdens een ontgroening.
Een ding is zeker: de drie rechters worden aangespoord een arrest te vellen dat naast de uitgesproken straffen ook zinvolle maatschappelijke repercussies heeft. Een proces dat het proces overstijgt.
Moreel schuldig, maar ook vrijspraak
Achttien Reuzegommers, achttien advocaten, achttien strategieën, achttien andere lezingen van het strafdossier.
Stonden ze in Hasselt, waar het proces on hold ging, quasi allemaal met hun rug naar de familie om hun spijt te betuigen, dan keken ze allen nu diep in de ogen van vader Papis Dia, broer Seydou De Vel, schoonzus Marie, vriendin Mak en moeder Annemie De Vel.
Niemand die eraan twijfelt dat hun spijtbetuigingen de voorbije week oprecht waren. Er passeerden stuk voor stuk gebroken jongemannen.
Er rolden tranen, stemmen stokten en er volgden ook excuses aan de twee schachten die de tweedaagse doop in Leuven en Vorselaar wel hadden overleefd.
Sommigen richtten zich ook tot Robrecht Cleiren en Lukas en zus Julie Serrien in de zaal, de boezemvrienden én jeugdliefde van Sanda Dia.
‘Igean’, de benjamin onder de beklaagden, las een brief voor, de rest hield het – op ‘Rafiki’ na – relatief kort. Velen gaven aan meer te willen zeggen, ver buiten de rechtszaal.
Geen enkele Reuzegommer die zich niet schuldig voelt voor de dood van de Edegemse ingenieursstudent.
Velen pleiten schuldig aan het onopzettelijk doden. Of ze geven toe dat ze Sanda Dia ontmenselijkt hebben met een rist zeer discutabele, haast verachtelijke proeven.
Anderen kunnen niet anders dan toegeven dat ze dieren mishandelen. Het toegeven van het minimum minimorum. Nooit zal duidelijk worden wie de meeste vissaus toediende. Dat lijkt iedereen vergeten.
Velen gaan qua zwaarwichtige betichtingen resoluut voor de vrijspraak. ‘Placebo’, ‘Flodder’, ‘Randi’, ‘Pronker’, ‘Rustdag’, ‘Shrek’, ‘Kletsmajoor’, ‘Protput’, ‘Ketter’, ‘Wally’: doe hen ondanks moreel schuldbesef maar een vrijspraak en dito blanco strafblad.
Er zijn advocaten, zoals John Maes, die het niet wegsteken: “Ik ga de slechterik spelen en de vrijspraak pleiten.”
Anderen, eveneens ervaren strafpleiters als Jan De Man of Bart Herman, vragen hetzelfde zonder het woord “vrijspraak” in de mond te nemen. Een verbale truc.
Ieder zijn emotie, ieder zijn geknuffel
Hij luistert, staart voor zich uit of naar de grond en kwam nog niet aan het woord. Dat is voor maandag, tijdens de replieken. Papis Dia zal dan de beklaagden toespreken.
Ook Sanda’s broer Seydou zal de opgekropte emoties van de voorbije jaren benoemen.
Het proces, hoe sereen het ook verloopt, is voor hen een beproeving. Ze houden zich koest en waardig. De ene rookt een sigaretje, de andere houdt zijn emoties voor achter de gordijnen.
Papis zag aan de overzijde één echt waardige advocaat, zei hij me deze week. Diegene die leek te vatten hoe het echt voelt om een geliefde zo bruusk te verliezen. Die het moeilijke thema racisme – waar de achttien hier voor alle duidelijkheid niet voor terechtstaan – ook kort aanhaalde.
Dat de helft resoluut voor de vrijspraak gaat, raakt Papis Dia diep. Net zoals sommigen na de woorden van zijn advocaat, Sven Mary, concluderen dat hij wil dat Reuzegommers per se publiekelijk gebrandmerkt worden.
Dat is niet zo. Hij wil geen publieke verkettering, maar ook niet dat ze zonder heel sterk signaal huiswaarts mogen. Hij is zijn zoon kwijt.
Volgt er vergeving, zoals met ‘Rustdag’ tijdens een gesprek tijdens een eerdere zitting? Zoals met een Reuzegommer die plots opdook aan Sanda’s graf, wilde gaan lopen, maar het kerkhof verliet na een knuffel met Papis Dia?
Iedereen in de zaal kijkt reikhalzend uit naar zijn woorden.
Moeder Annemie liet haar emoties in de zaal wel geregeld de vrije loop. Het was het moment van de voorbije week: de omhelzing met preses ‘Zaadje’ na diens tranen in zijn laatste woord.
Ook met sommige ouders van beklaagden was er al contact. “We zouden ooit eens koffie samen moet drinken”, zei ‘Igean’ in de micro.
KU Leuven, Gaia én media gebeten hond
Angsthazen zonder ruggengraat. Dat is, kort samengevat, hoe het merendeel van de advocaten denkt over de houding van de KU Leuven in heel dit verhaal.
Na de initiële milde, pedagogische tuchtstraf volgde in de zomer van 2020 een reconstructie in deze krant. Er ontstond maatschappelijke beroering, gevolgd door een tweede tuchtstraf en een rist verwijderingen aan de universiteit. De KU Leuven is de grote afwezige op dit proces en krijgt er stevig van langs.
Dat ook dierenrechtenorganisatie Gaia het waagt zich burgerlijke partij te stellen, valt ook niet meteen in goede aarde.
De teneur: “Met alle respect voor goudvissen, muizen en een paling, maar moeten we hier echt over pleiten?” Velen deden het niet eens en laten het “aan de wijsheid van de rechtbank”.
Ook dé media krijgen er tijdens pleidooien geregeld stevig van langs. Advocaat John Maes vindt zelfs dat de strafklacht onontvankelijk zou moeten worden verklaard door de lekken.
“Hier is een grens overschreden.”
Dat de Reuzegommers en hun ouders sinds de eerste berichtgeving niet bepaald tuk zijn op journalisten, valt niet te ontkennen. Ook dat is een begrijpelijke emotie.
Dit proces leert echter ook dat veel beklaagden het onderscheid maken tussen media en sociale media, waar ze op sommige duistere plekken wél met naam en toenaam gebrandmerkt worden. Die digitale lynchpartij is uiteraard betreurenswaardig.
Lees ook
Lees alle berichten over Sanda Dia
Bron: Het Nieuwsblad