De eindejaarslijstjes zijn nog maar half verteerd. Toch kijken we al reikhalzend uit naar wat de komende maanden voor de lezer in petto hebben. Tien boeken die, literair of maatschappelijk, spraakmakend zullen zijn.
Hanya Yanagihara, Naar het paradijs, Nieuw Amsterdam (januari)
Nog altijd schuift het vijf jaar geleden verschenen Een klein leven vlot over de boekhandelskassa’s. Volgende week verschijnt van het Amerikaanse fenomeen Hanya Yanagihara de langverwachte opvolger: Naar het paradijs. Aangekondigd als “visionair” en “gewaagd” omspant het drie eeuwen Amerikaanse geschiedenis, in het New York van 1893, 1993 en 2093. Dat mondt uit in een 670 pagina’s tellend “epos over familie, verlies en de zoektocht naar liefde.” Het ‘emotionele’ proza van Yanagihara stuit zowel op idolate fans als rabiate haters.
Jamal Ouariachi, Herfstdraad, Querido (februari)
De Nederlands-Marokkaanse auteur Jamal Ouariachi zette zich ferm op de kaart met Vertedering (2013) en het met de BNG Literatuurprijs bekroonde Een honger (2015). Zijn nieuwe roman mikt op de polemiek. Een schrijver verhuist met zijn gezin naar een buurt waar men verplicht deelneemt aan een sociaal, antiracistisch programma, met debatten over ‘dekolonisatie van taal’ en culturele toe-eigening. De schrijver onderwerpt zich “met geamuseerde welwillendheid”, tot de onverdraagzaamheid toeneemt. En tot zijn echtgenote van Marokkaanse afkomst, geheel in de ban van het programma, met een echtbreuk dreigt.
Geert Buelens, Wat we toen al wisten, Querido (januari)
Na zijn veelgeprezen cultuurgeschiedenis over de jaren zestig drukt hoogleraar, dichter en essayist Geert Buelens ons met de neus op de ‘vergeten’ historische context van de klimaatcrisis. Uitgangspunt: de alarmbel die de Club van Rome in 1972 luidde. Toen al werd betoogd tegen het gebruik van plastic of heerste er bezorgdheid over de dalende biodiversiteit. Waarom slibde dat gevoel van urgentie weg? Wat wisten we toen “over het uitwonen van de wereld” én wat leerden we er (niet) van?
Marieke Lucas Rijneveld, Komijnsplitsers, Atlas/Contact (januari)
Marieke Lucas Rijneveld ambieert dit voorjaar de alomtegenwoordigheid. Met haar nieuwe dichtbundel Komijnsplitsers luidt ze eind januari niet enkel de Poëzieweek in, maar neemt ze ook deel aan Saint Amour. Bovendien schrijft ze het Boekenweekessay, in tandem met Ilja Leonard Pfeijffer, die het Boekenweekgeschenk bezorgt. In Komijnsplitsers onderzoekt Rijneveld in acht afdelingen “wat het betekent om te wonen: in een huis, in jezelf en in verhoudingen tot anderen”.
Tom Lanoye, De draaischijf, Prometheus (februari)
In navolging van Jeroen Olyslaegers’ Wil komt Tom Lanoye met een kloeke Antwerpse roman over de Tweede Wereldoorlog en dubbelhartige collaboratie. Het 320 pagina’s tellende De draaischijf is “een liefdesverklaring aan een stad, ondanks haar duistere verleden en talloze doofpotten”. Centraal in de “ingenieuze en tragische plot” staat het personage Axel Desmed. Die werkt zich vlak voor de oorlog op tot directeur van het grootste Antwerpse stadstheater, later tot directeur-generaal van meerdere Antwerpse theaters, terwijl zijn broer voluit voor collaboratie kiest.
Georges Perec, De wedergekeerden, De Arbeiderspers (februari)
2022 is niet enkel een Proust- en Molière-jaar, in Frankrijk herdenkt men ook taaltovenaar Georges Perec, veertig jaar geleden overleden. Nadat hij al La disparition vertaalde (’t Manco) levert Guido van de Wiel nu een nieuwe acrobatische prestatie met zijn omzetting van de roman Les revenentes. Die bevat als klinker enkel de letter e. Twaalf jaar noeste arbeid kostte hem dat, want hij deed zowel vorm (het lipogram) als inhoud recht, net als de knotsgekke plot die draait rond seks, edelstenen en de legende van Clément.
Jennifer Egan, Het snoephuis, De Arbeiderspers (april)
Zorgt de Amerikaanse Pulitzerprijs-winnares 2011 (voor Bezoek van de knokploeg) voor de sensatie van dit voorjaar? We strekken de nekken voor een groots opgezette roman over de impact van technologie op onze menselijkheid. Gaat Jennifer Egan Dave Eggers achterna? De impact van het technologische programma Baas over je onbewuste geeft je toegang tot al je herinneringen, die je bovendien kunt uitwisselen. De gevolgen voor de diverse personages zijn niet te overzien.
Chris De Stoop, Hemelrijk, De Bezige Bij (februari)
Na het magistrale Het boek Daniël zoomt Chris De Stoop in Hemelrijk in op de tragedie in een Kempisch zorgcentrum. Daar veroorzaakte een sinterklaasbezoek een golf van coronabesmettingen én dodelijke slachtoffers. Deze sint, zelf mantelzorger voor zijn oude moeder, wordt aangeduid als ‘superverspreider’ en is eventjes wereldnieuws. De Stoop, ook mantelzorger, brengt een “ingetogen kroniek van het drama, vermengd met familie-ervaringen”: “Hoe is het als je goed wilt doen maar kwaad aanricht?”
Joris Luyendijk, De zeven vinkjes, Pluim (februari)
Joris Luyendijk richt na onderzoekingen in de bankwereld in De zeven vinkjes het vizier op zijn bevoorrechte zelf. Hij stelt vast dat hij behoort tot “de groep van ondiscrimineerbare, en sociaal onkwetsbare personen”: een witte, autochtone heteroman uit een ‘goed nest’ met diploma’s aan de muur. Wat doet die uitgangspositie met zijn zelf-, mens- en maatschappijbeeld? En wat betekent het voor een land als lieden als hijzelf de plak zwaaien op sleutelposities?
Édouard Louis, Veranderen: methode, De Bezige Bij (mei)
Jarenlang had Édouard Louis een prangende wensdroom: weg van zijn armetierige jeugd en de grijze luchten van Noord-Frankrijk. En rijk zijn en (h)erkend worden. Maar nu zijn schrijverschap hem mondiaal succes bracht, wil hij eigenlijk alleen maar in een hoekje blijven liggen. Eerst zijn het succes en de aandacht verslavend, maar langzaam put het hem uit en walgt hij van zichzelf. “Een gat graven en erin verdwijnen om nooit meer te hoeven spreken en bewegen”. In Veranderen: methode beschrijft hij nietsontziend die dubbelzinnige odyssee.
Bron: De Morgen