Voor Papis Dia en de familie
Een eerbetoon aan Sanda
en steun aan zijn vader Papis Dia.
Scroll verder naar beneden of
kies hieronder een onderwerp
Sanda Dia
9 april 1998 – 7 december 2018
Those we love don’t go away
They walk beside us every day
Unseen, unheard
But always there
Still loved, still missed
Still very dear
Het boek
De Roma en uitgeverij EPO organiseren op maandag 26 februari 2024 de boekvoorstelling van Ousmane Dia over zijn zoon Sanda Dia.
Ze hebben mijn zoon vermoord werd opgetekend door Thomas Blommaert en wordt uitgegeven bij EPO. Tickets voor deze avond kosten 5 euro en zijn vanaf nu te koop via www.deroma.be.
Op 26 mei 2023 veroordeelt het Antwerpse hof van beroep achttien leden van Reuzegom tot een boete van 400 euro en werkstraffen tot 300 uur. De uitspraak jaagt een schokgolf door ons land.
Vijf jaar eerder hadden de achttien – stuk voor stuk zonen van advocaten, notarissen en bedrijfsleiders – student Sanda Dia twee dagen lang vernederd op een manier die elke verbeelding tart. Toen ze hem uiteindelijk binnenbrachten op spoed had hij geen schijn van kans meer.
Vijf jaar heeft vader Ousmane Dia, lasser bij DAF Oevel, gezwegen. Met Ze hebben mijn zoon vermoord haalt hij de stenen uit de muur die hij rond zichzelf bouwde.
Een rauw gebed van gemis, verdriet en opgekropte woede. Over de liefde voor Sanda, leven zonder haat, de kinderen van de Vlaamse elite, klassenjustitie en de KU Leuven. Maar ook over zijn eigen parcours, van Senegal tot hier.
‘België heeft me alles gegeven.
Reuzegom heeft me alles afgepakt.’
maandag, 26 februari, 2024 – 20:00
Credits afbeelding: Kunstwerk door Case Maclaim voor All About Things in Leuven,
fotografie door Jules Césure.
Ode aan Papis Dia
Dag Ousmane,
Naar aanleiding van Internationale vrouwendag op 8 maart wilde ik mijn column wijden aan bijzondere vrouwen.
Ik denk aan vergeten schrijfsters zoals de Belgisch-Congolese dichteres Nele Marian
(1906-2005).
Of aan vrouwen die in oorlogsgebieden het doelwit zijn van geweld, maar ondanks alles het hoofd niet buigen.
Of vrouwen die dag in dag uit huishoudens rechthouden alsof het de normaalste zaak ter wereld is.
Maar ik kan niet anders dan mij tot jou richten. Je zit al een week in mijn hoofd. Al een week denk ik aan jouw boekvoorstelling in een zaal met meer dan duizend mensen.
Was die avond een collectief moment van rouw? Of eerder een viering van de liefde?
Vorig jaar maakten we kennis in het AfricaMuseum. Het was enkele weken na het Reuzegom-proces. Ik keek naar jou en zag een vermoeid man vol verdriet.
Een man die vijf jaar heeft gezwegen.
Een vader die de herinnering aan zijn zoon levend wil houden. Een burger die hoopt dat de samenleving lessen trekt uit de tragedie die zijn familie treft.
Ousmane, ik wenste toen dat je de wilskracht zou vinden om jouw verhaal te vertellen aan een uitgeverij die zorgvuldig je woorden neerschrijft.
Ik had niet verwacht dat dat verhaal al zes maanden na onze ontmoeting in boekvorm zou verschijnen.
Het jaar is pas gestart maar ik denk nu al dat jouw boek één van de belangrijkste publicaties van dit jaar wordt.
Ik kon het in één dag uitlezen, maar de hardheid van de dood en de confrontatie met het verlies dwongen mij om het af en toe weg te leggen.
Tegelijk voelde ik als lezer de schoonheid van de liefdesband tussen Sanda en jou. Vaak hechten we meer belang aan de relatie tussen moeder en kind. Jouw boek toont hoe bijzonder een vader-zoonrelatie kan zijn.
Ze hebben mijn zoon vermoord is een ontroerende en eerlijke getuigenis over Sanda.
Ik lees het ook als een waardig verzet tegen het beeld dat van hem is gecreëerd de voorbije vijf jaren.
Zoals velen leerde ik Sanda ‘kennen’ via de media. Ik identificeerde hem te veel als ‘slachtoffer van Reuzegom’.
Hij werd ontmenselijkt door Reuzegommers en het lijkt alsof die ontmenselijking blijft duren zolang we hem uitsluitend linken met die elitaire beulen.
Jouw boek is een verademing omdat je het publiek narratief over Sanda bijstelt.
Hij is meer dan een dodelijk slachtoffer.
Hij is een lieve (plus)zoon, een broer, een goede vriend, een student ingenieur, een ambitieuze jonge man.
Hij is het kind van Belgische-Senegalese ouders.
Hij is de trots én rots van een zwarte vader die racisme ervaart, het kind van een eerste generatie migrant, een arbeiderskind aan de universiteit.
Tien jaar vóór de dood van Sanda behaalde ik mijn diploma aan de KU Leuven. Uit ervaring weet ik dat de aula’s eenzaam kunnen zijn voor niet-witte studenten.
Heb je al gehoord van de Leuvens-Afrikaanse studentenvereniging Karibu, ‘welkom’ in het Swahili?
Toen Sanda studeerde, bestond Karibu nog niet. Ik betrap mezelf erop dat ik dit jammer vind. Ik ben er zeker van dat de vereniging hem met open armen zou hebben verwelkomd.
Om lid te worden, moest hij niet het kind zijn van rijke ouders, in een alleenstaand huis met oprit wonen of een mensonterend doopritueel ondergaan.
In het boek blijkt nogmaals hoe de KU Leuven te kort is geschoten in de zoektocht naar gerechtigheid voor jouw zoon. Waarom hielp rector Luc Sels niet de waarheid te achterhalen?
Ondanks de vele onbeantwoorde vragen gun ik Sanda’s familie een rouwproces in rust.
De realiteit is echter dat zijn dood iets heeft losgemaakt in België. Het proces evenzeer.
De lichte straffen tegen de Reuzegommers leidde tot boosheid.
Je had kunnen oproepen tot protest, maar je deed dat niet. Vandaag stel ik vast dat je iets doet met zoveel meer impact op langer termijn: het zwijgen doorbreken, het gesprek aangaan en een boek uitbrengen.
Ousmane, ik wil je oprecht bedanken om jouw verhaal met mij en zoveel anderen te delen.
Ik wens dat jouw woorden echt doordringen. Dat ze de inwoners van dit land, ook de jongeren van vandaag en morgen, aanzetten tot wederzijds respect in alle domeinen van de samenleving en dit ongeacht klasse, kleur en religie.
Zorg goed voor jezelf en laat goed voor je zorgen.
Warme groet,
Nadia
Nadia Nsayi in De Morgen
In De Afspraak
28 februari 2024
Ousmane Dia, vader van Sanda, over zijn boek Ze hebben mijn zoon vermoord.
Nadia Nsayi en Stijn Vercruysse over het bezoek van Tshisekedi aan ons land.
En Joost Zweegers stelt zijn nieuw album ‘The Best Is Yet to Come’ voor.
“Ik ben heel trots om zijn vader te zijn.”
Papis Dia
In De Roma
26 februari 2024 – Boekvoorstelling
In De Roma in Borgerhout zijn ruim 1.400 mensen komen luisteren naar Ousmane Dia, de vader van Sanda Dia die overleed na een doopritueel van studentenclub Reuzegom.
Ousmane stelde er zijn boek Ze hebben mijn zoon vermoord voor en sprak er voor het eerst sinds het proces over de zaak.
“Er is geen enkele minuut, geen enkele seconde dat ik niet aan Sanda denk.”
– Papis Dia
Er waren veel mooie momenten bij de voorstelling van Ze hebben mijn zoon vermoord in De Roma.
Maar rond half tien, net voor de geweldige Meskerem Mees haar laatste nummer Where I’m from inzette, gebeurde er iets magisch.
De 1.400 aanwezigen begonnen te applaudisseren voor Papis Dia.
Dat was niet de eerste keer die avond. Maar plots veerde iemand recht. En daarna nog iemand en nog iemand. Tot heel De Roma overeind stond.
Ondertussen bleef het applaus duren. Minuten aan een stuk. Alsof het ook voor het publiek een ontlading was.
Dit was veel meer dan een boekvoorstelling, wie er gisteren bij was begrijpt wat wij bedoelen.
Een dikke knuffel aan Papis, Mak, Seydou en Marie.
Grote dank aan de onvolprezen ploeg van De Roma, aan Meskerem Mees, aan moderator Stef Meerbergen.
Met dank ook aan Nisran Azouaghe, de getalenteerde huisfotograaf van De Roma voor de prachtige foto’s.
“Wat als de rollen in deze tragedie omgekeerd waren?”
“Achttien jonge moslims, achttien jonge zwarten, achttien arbeiders.”
“Stel dat ze twee dagen lang de zoon van een witte notaris of advocaat uit Brasschaat of Knokke hadden vernederd met de dood tot gevolg, wat denk je dat er gebeurd was?”
Het vonnis
Alle Reuzegommers zijn schuldig bevonden aan het toedienen van onopzettelijke slagen en verwondingen met de dood tot gevolg.
Dat betekent dat het hof oordeelt dat Sanda Dia gestorven is, omdat zij onvoorzichtig geweest zijn. Ook aan mensonterende behandeling en inbreuken op de dierenwelzijnswet zijn ze schuldig.
Ze worden vrijgesproken voor het toedienen van schadelijke stoffen – dus de vissaus – met de dood als gevolg. Ook voor schuldig verzuim worden ze vrijgesproken.
Ze krijgen allemaal een werkstraf van 200 tot 300 uur, en een boete van 400 euro.
De zwaarste werkstraffen zijn voor de preses en de schachtentemmer.
