Het zal wel meevallen met die rechtse hervormingen, schrijft Ive Marx. er komt geen radicale breuk, dat ligt niet in onze aard.
Ive Marx – De Standaard
Wat gaat er nu daadwerkelijk veranderen in ons leven?
Niet veel. Ons land is een logge tanker die al decennia gezapig door de baren klieft. Af en toe wordt er wat meer naar links gestuurd en af en toe een beetje meer naar rechts.
Want meestal staan ze met vijf, zes of zeven aan dat roer te trekken. Met tientallen camera’s en politicologen en andere pundits die het duw-en-trekwerk aan dek opgewonden van commentaar voorzien.
Kijk, het stuur neigt naar links! Nee, naar rechts! Je moet een getraind oog hebben om het te zien.
Dat zal de komende jaren niet anders zijn.
Er is “het signaal van de kiezer”, of beter gezegd er zijn de vele signalen, waarover naar goede gewoonte nog weken zal worden gepalaverd.
Maar het is niet de kiezer die de globale koers van de tanker bepaalt, hoogstens een beetje de snelheid en de route.
Het zijn de eurocraten, de obligatiehandelaars en ratingbureaus, de investeerders en lobbyisten die de facto bepalen waar het naartoe gaat.
De marge waarbinnen de politiek bij ons opereert, is minimaal. Vandaag zelfs kleiner dan ooit tevoren.
De begrotingssanering die er hoe dan ook komt, zal een compromisoefening worden.
Er zal wat aan de uitgavenzijde gebeuren, er zal wat aan de inkomstenzijde gebeuren.
Alle partijen zullen wat makkelijk te begrijpen en politiek verkoopbare ingrepen prominent in de kijker zetten en voor de rest zullen ze aan duizenden knoppen draaien die bijna niemand begrijpt.
Er komt geen radicale breuk. Het is zelfs maar de vraag of we echte hervormingen krijgen.
Het fascinerendste aan ons land is dat niemand die lijkt te willen. We zijn met z’n allen geconditioneerd aan de status quo.
Politiek hier is het narcisme van de kleine verschillen. Zelfs onze radicale partijen zijn nog van de milde soort.
Kijk naar de Republikeinen in de VS:
- Ze willen de meest draconische beperkingen op abortus
- Ze zijn voor de doodstraf
- Ze vinden dat mensen die ziek zijn of pech hebben, mogen creperen, als dat maar minder belastingen oplevert
- Boeken mogen verboden worden
- Leraars ontslagen
Het is allemaal de normaalste zaak van de wereld in de meer conservatieve staten vandaag.
Als je daar over onze euthanasiewetgeving vertelt, bekijken ze je alsof je van Mars komt.
Niemand wil hier de doodstraf, strenge beperkingen op abortus of euthanasie, laat staan de afbraak van de welvaartsstaat.
Het zou er verdorie nog maar aan ontbreken, zou je kunnen zeggen.
Inderdaad, maar wat hier doorgaat voor radicaal-rechts is echt nog wel enige afstand verwijderd van wat ondertussen het gewone conservatisme is in de Verenigde Staten.
Hetzelfde gaat op voor zogenaamd extreemlinks. Het programma van de PVDA roept niet bepaald op tot de omverwerping van de kapitalistische orde.
Wie goed zoekt, vindt wel iets over nationaliseringen van bepaalde bedrijven, maar veel verder dan de rijken meer laten betalen, hogere uitkeringen en minimumlonen gaat het niet. Onteigeningen? Planeconomie? Vergeet het.
Bij de mainstreampartijen is radicale hervormingsdrang helemaal ver te zoeken.
Veel verder dan de werkloosheidsuitkeringen beperken in de tijd komen zelfs de zogenaamd rechtse partijen niet, hoewel dat in veel opzichten een totale evidentie is.
Als we een beter functionerende arbeidsmarkt en meer groei willen, dan zijn er natuurlijk veel meer hervormingen nodig. De afschaffing van de loonnormwet, om maar iets te noemen.
Zelfs die “rechtse” partijen geloven heilig dat politieke bemoeizucht ons welvaart zal brengen. Je zult zelfs geen grotere kampioen van particularistische belangen vinden dan de MR. Een lobby vraagt, de MR draait.
Je staat met verbazing te kijken hoe het mogelijk is dat iemand als Javier Milei in Argentinië, een land met een overheidsbeslag van 36 procent, de presidentsverkiezingen glansrijk wint met een neoliberaal programma.
Ons land kent 53 procent overheidsbeslag en een behoorlijk bemoeizuchtige overheid en heeft niet eens een neoliberale partij die naam waardig.
Waar konden de kiezers die een kleinere overheid en minder belastingen wilden naartoe?
Een begrotingstekort van bijna 3 procent en een globale stabiliteit in de belastingdruk was zo ongeveer het beste bod op tafel.
Haal de telescoop maar boven om een toekomstige ruk naar rechts te kunnen ontwaren.
Maar, zult u zeggen, zal de winst van radicaal-rechtse partijen in Europa geen grote impact hebben op het migratiebeleid, zelfs als ze buiten elke regering worden gehouden?
Kijk naar Nederland, waar de PVV van Geert Wilders als grootste regeringspartij aan de knoppen zit.
Het regeerakkoord is een erg verwaterde versie van wat de PVV voorstaat.
Vorige week hebben de ambtenaren die dat alles moeten uitvoeren, het ook nog eens goed bekeken.
Ze zien best wel wat bezwaren, 682 pagina’s bezwaren om exact te zijn.
Ook daar zal de tanker gewoon doorvaren.
Ive Marx is hoogleraar (UAntwerpen) en doceert vooral in de opleiding sociaal-economische wetenschappen.
Lees ook
Marc Reynebeau – De dag na de verkiezingen is alles altijd anders
Bron: De Standaard