‘Hij zegt dat hij in het begin wel zag dat er iets niet klopte, maar hij zegt zichzelf te hebben wijsgemaakt dat het normaal was, wat zij deden.’ Heel even bood het proces-Reuzegom een inzicht in de hoofden van de clubleden.
Douglas De Coninck – De Morgen
Als steun en eerbetoon aan Sanda Dia, zijn vader Papis Dia en gans de familie hebben we de zaak Sanda Dia gevolgd vanaf 7 december 2018 tot vandaag. Je kan een overzicht vinden van vele krantenartikels, boeken en podcasts in het In memoriam Sanda Dia Lees alle berichten over: Sanda Dia Rust zacht Sanda ❤ #JusticeForSanda |
‘Hij is ook zelf slachtoffer geworden, ergens’
Lieve Dams
Psychiater
Het werd de broer van Sanda Dia even te veel toen psychiater Lieve Dams op vraag van advocaat Walter Damen vertelde over haar urenlange gesprekken met L.L. De nu 24-jarige ex-KU Leuven-student kwam in het onderzoek naar de dodelijke doop van Sanda Dia (20) in beeld als de meest pesterige Reuzegommer.
Hij maakte die dag in Vorselaar, 5 dec 2018, de hele tijd filmpjes van de vernederingen die ze Sanda en de twee andere schachten deden ondergaan.
De volgende dag keilde hij bij zijn ouders in Schoten zijn dure iPhone in een vijver om zich ervan te verzekeren dat geen enkele politionele it’er ooit een spoor van zijn filmpjes zou kunnen terughalen.
“Maar nu doet L.L. vrijwilligerswerk”, zo vertelde de voor het hof van beroep in Antwerpen inderhaast als getuige opgeroepen psychiater Lieve Dams.
“Hij is zelf ook een slachtoffer geworden, ergens. Hij heeft posttraumatische stress (vanwege de Reuzegomdoop in 2017, DDC) en doet aan mindfulness.
Hij zei me letterlijk: ‘Ik wil nu al mijn steentje bijdragen aan de maatschappij.’ Er is een zeer groot schuldbesef.”
Cynisch handgeklap was te horen in de rechtszaal.
GROEPSDYNAMIEK
Lieve Dams beschreef het ‘risky shift’-effect, waarbij in groep genomen beslissingen vaak veel gewaagder zijn dan als ze individueel zouden zijn genomen.
Dat effect maakt dat ook mensen met een normale persoonlijkheidsstructuur zich kunnen laten meezuigen in een nefaste groepsdynamiek.
Lieve Dams: “Ik denk dat we allemaal het gevoel herkennen, van in Leuven of Antwerpen aan te komen als eerstejaars en niemand te kennen. Je wordt meegesleurd in die tunnel.
“Dat samenhorigheidsgevoel was een van de doelen van L.L., zoals hij dat uitlegde. Hij zegt dat hij in het begin wel zag dat er iets niet klopte, maar hij zegt zichzelf te hebben wijsgemaakt dat het normaal was, wat zij deden. Men ging bagatelliseren en negeren. Ik hoorde hier al het woord ‘ontmenselijken’, maar dat is wat we zagen.”
Volgens Dams was de situatie bij Reuzegom niet wezenlijk anders dan pakweg op kantoor of bij een bank.
Schachten werden in hun eerste jaar dagelijks vernederd, maar ondergingen dat omdat ze wisten dat dat een voorwaarde was om er bij te horen en dat ooit de dag zou komen waarop zij aan de andere kant zouden staan.
“Je start helemaal beneden, en je beseft dat ook”, zei Dams. “Dat zie je in elke werksituatie. Men gaat koffie halen voor diegenen die er langer zijn.”
‘ONGELOOFLIJK DOM’
A.V. (25), eerder een meeloper en grotendeels afwezig tijdens het doopritueel in Vorselaar, richtte zich aan het eind van het pleidooi van zijn advocaat tot de familie:
“Ik heb jullie enorm veel leed aangedaan en kan niets meer doen om dat goed te maken. Ik heb deelgenomen aan een dooptraditie zonder daar de gevaren van te kennen. Dat was ongelooflijk dom en naïef. Ik ben heel boos op mijzelf. Dat kan ik helaas niet meer goedmaken. Ik sta hier in schaamte.”
Zowel L.L. als A.V. pleiten nu schuldig op de delen van de aanklacht waarvoor hun advocaten eerder aanstuurden op een vrijspraak.
Beiden verliezen zich in excuses aan de familie, maar voor veel waarnemers blijft die attitude lastig te rijmen met de interne mails waarin de Reuzegommers elkaar loofden als “sadisten en moordenaars”.
Beeld Photo News
Tom De Meester, advocaat van A.V., sprak het woord als eerste uit: werkstraf. De verwachting is dat het daar voor minstens zestien van de achttien terechtstaande Reuzegommers ook zal op uitdraaien.
Advocaat Sven Mary, die vader Ousmane Dia vertegenwoordigt, richtte zich tot de achttien met:
“Geniet van de anonimiteit zolang die jullie nog beschermt.”
Op vraag van het hof respecteren alle media de anonimiteit van de verdachten. Beelden maken in het Antwerpse gerechtsgebouw is niet toegelaten, maar eens op de openbare weg verbergen de Reuzegommers hun gezichten achter sjalen en petten, en in één geval ook een paraplu.
Sven Mary verduidelijkte zijn eerdere uitspraak achteraf met: “Over anderhalve maand velt dit hof een arrest en dat arrest zal publiek zijn.”
NIEUWE PROCEDURESLAG?
Volgens advocaat David Dendoncker, die optreedt voor de moeder van Sanda Dia, was er een heel apart kantje aan de rituelen bij Reuzegom:
“Minstens zeventien van de achttien leden van de club hebben verklaard dat ze op de schachten hebben geürineerd. Dit was een wij-zij-verhaal. Geweld om te kleineren. Zij op de knieën. En dan zeggen zij: het was vriendschap.
“Mijn indruk is dat die vriendschap vooral is ontstaan na het overlijden van Sanda Dia.”
Bij de start van het proces, maandag, leek het alsof alle procespartijen met een gevoel van opluchting aan de debatten begonnen. Meer dan twee jaar lang wordt de zaak-Reuzegom overschaduwd door proceduregevechten.
Net nu die fase van wrakingsverzoeken en vertragingen tot het verleden leek te behoren, trok advocate Davina Simons dinsdag namens L.L. plots de bevoegdheid van het Antwerpse hof van beroep alsnog in twijfel:
“Snel willen weten waar we staan is één ding, juridisch correct handelen is iets anders. Wij vinden dat u de zaak moet terugsturen naar Hasselt. De daar op 25 april genomen beslissing was volgens ons, en velen met ons, niet vatbaar voor beroep.”
Het proces-Reuzegom gaat woensdag verder.
Lees ook
Lees alle berichten over Sanda Dia
Bron: De Morgen