Nils Duquet is directeur van het Vlaams Vredesinstituut.
Sinds 2006 is zowel de uitvoer als de doorvoer van militaire goederen naar Israël vanuit en via Vlaanderen verboden wanneer dit de versterking van de militaire capaciteit van de Israëlische krijgsmacht zou betekenen.
Vlaanderen toont zo hoe de economische belangen van een belangrijke technologische industriesector toch altijd ondergeschikt blijven aan het beperken van het risico op mensenrechtenschendingen.
Althans, dat is de theorie. Nu het er echt toe doet, toont Vlaanderen zich aarzelend en maakt het veel te weinig gebruik van de beschikbare informatie om het eigen Israël-beleid ook daadkrachtig te handhaven.
De voorbije weken ontstond veel ophef over de doorvoer van militaire goederen via Vlaams grondgebied naar Israël.
De Israëlische rederij ZIM, actief in de Antwerpse haven, zou de voorbije weken bijna 250 ton aan munitie hebben vervoerd via de Antwerpse haven richting Israël.
Minister-president Jambon reageerde en deelde afgelopen dinsdag in het Vlaams Parlement mee dat zijn diensten geen aanwijzingen hebben dat er illegale doorvoer naar Israël zou hebben plaatsgevonden.
Tegelijkertijd bleek dat de Vlaamse diensten niet actief op zoek gingen naar extra informatie, zelfs niet toen de bewuste rederij ZIM géén vergunningen aanvroeg voor doorvoer maar wél meermaals “informatieve vragen” stelde aan de bevoegde Vlaamse dienst Controle Strategische Goederen over het heersende Vlaamse beleid.
Nochtans was er op verschillende niveaus en bij verschillende diensten wél al extra informatie beschikbaar.
De Federale Overheidsdienst Economie, die instaat voor het afleveren van vergunningen voor het transport over Belgisch grondgebied van gevaarlijke goederen (onder meer ook munitie en springstoffen), bleek vergunningen afgeleverd te hebben voor een transport van ZIM.
Ook de lokale havendiensten in Antwerpen, die bij wet verwittigd worden over de aanwezigheid van gevaarlijke goederen op het grondgebied van de haven, bleken op de hoogte.
Driemaal had er een rood lampje moeten gaan branden bij de bevoegde diensten. Drie kansen zijn er gemist om proactief te controleren.
Daarmee lijkt de nobele intentie uit 2017 begraven, toen Vlaanderen expliciet een bepaling aan het decreet toevoegde dat Vlaamse ambtenaren toestaat om ‘toezicht op de naleving van dit decreet’ te houden.
Voeg aan dit administratief kluwen nog een in tijden van florerende wapenhandel overbevraagde Dienst Controle Strategische Goederen en te weinig communicatie met de federale douanediensten toe en de conclusie is helder:
Door een manke samenwerking tussen verschillende betrokken diensten – lokaal, regionaal maar ook federaal – werd niet gecontroleerd wat duidelijk wel gecontroleerd had moeten worden.
Ontegensprekelijk kreeg de geloofwaardigheid van het Vlaamse wapenexportbeleid door dit gebrek aan coördinatie en daadkracht een fikse knauw.
Dat is allerminst een theoretisch probleem. Vlaanderen profileert zich op het internationale toneel al jarenlang als hoeder van de mensenrechten. Met het wapenexportbeleid heeft het hier een krachtig instrument voor.
Zeker op een ogenblik dat wapens wereldwijd de oorzaak zijn van enorm menselijk lijden moet Vlaanderen dat instrument durven inzetten.
De principes, regels en decreten zijn duidelijk.
De vraag die overblijft, is: volgen na de woorden ook de daden?
Lees ook
- Gideon Levy
Netanyahu is niet het probleem – Het zit veel dieper - Martijn Lauwens
Israël is gebouwd op de ontkenning van Palestina - Hamas
Portret van een terreurbeweging - Klaas Maenhout
Vlaamse universiteiten moeten alle academische banden met Israël verbreken - Paul Goossens
De dubbele moraal in het Gaza-conflict dreigt Europa zuur op te breken - Brigitte Herremans
Het ironische is dat Israël met zijn oorlog, Hamas net sterker maakt - Vlerick must fall
Waarom de Vlaamse universiteiten positie moeten innemen over het Israëlische apartheidsregime - Johan Depoortere
De Palestijnse kwestie een paradigmastrijd - Adania Shibli
De auteur die niet welkom was op de Frankfurter Buchmesse - Nicholas Kristof
Dit moment zal de geschiedenis ingaan als een moreel en politiek dieptepunt - Mustafa Barghouti
Het echte doel van deze oorlog is een etnische zuivering van Gaza - Yuval Noah Harari
Links is in het Westen ‘onverschillig’ tegenover gruweldaden van Hamas - Johan Depoortere
De hypocrisie van het Westen is adembenemend - David Grossman
Israël presenteert zich als democratie, maar is het niet - Bart Eeckhout
Valt er een morele hiërarchie aan te brengen in het kwaad dat Hamas en Israël aanrichten - Maarten Boudry
Als Israël dat wilde, had het de hele Gazastrook al ontelbare keren van de kaart kunnen vegen - David Grossman
Ik wil niet langer vertoeven in een wereld die zulke monsters toelaat om te bestaan - Arnon Grunberg
Hamas heeft deze oorlog al gewonnen - Ramsey Nasr
Palestijnse slachtoffers hebben geen namen, het zijn nummers - Yuval Noah Harari
Alleen internationale inmenging kan ons nog redden