Israël breidt zijn aanval op Gaza verder uit. Oud-vredesonderhandelaar Mustafa Barghouti roept Europa op om in te grijpen. ‘Ik schrik van de onverschilligheid tegenover Palestijnse mensenlevens.’
Kasper Goethals - De Standaard
Elke dag telefoneert Mustafa Barghouti (69) met collega-artsen in de Gazastrook. Hun verhalen maken hem ziedend.
‘Collega’s opereren zonder verdoving. Ze kijken naar baby’s in couveuses die zonder elektriciteit kunnen vallen. Ze vertellen aan de ouders van kinderen met nierfalen dat hun kind zal sterven, omdat ze niet kunnen dialyseren.’
In zijn kantoor in de Palestijnse stad Ramallah, onder een foto van de Al-Aqsamoskee en de gouden Rotskoepel, geeft Barghouti zijn analyse van de staat van het conflict.
Barghouti is, behalve arts, voorzitter van het Palestijns Nationaal Initiatief, een kleine linkse partij die zich presenteert als een democratisch alternatief voor het grote Fatah van president Mahmoud Abbas en het islam fundamentalisme van Hamas.
Hij is parlementslid, oud-presidentskandidaat en werd ooit genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede.
In 1991 onderhandelde hij namens de Palestijnen met de Amerikaanse president George Bush, de Sovjetleider Mikhail Gorbatsjov en de Israëlische premier Yitzak Shamir.
Sinds de aanvallen van Hamas, op 7 oktober, werpt Barghouti zich op als internationale pleitbezorger van de Palestijnse zaak.
Bent u teleurgesteld in Europa?
‘Ik ben niet teleurgesteld, ik ben geschokt. Ik schrik van de onverschilligheid tegenover Palestijnse mensenlevens.
´Ik schrik van de blinde Europese steun aan Israël terwijl de bommen blijven vallen.
´Elke 5 minuten wordt een Palestijn gedood in Gaza, elke15 minuten een kind. Nu al gaat het om 7.000 doden, onder wie meer dan 3.000 kinderen.
´Hoeveel meer van ons moeten er sterven voor Europa helder oproept tot een staakt-het-vuren?’
U spreekt van Israëlische oorlogsmisdaden.
‘Drie zelfs.
- De eerste is de collectieve bestraffing: onschuldige burgers worden afgesneden van eten, water en elektriciteit.
- De tweede is genocide: de voortdurende Israëlische luchtbombardementen worden al lang niet meer voorafgegaan door een waarschuwing en ze doden massaal veel Palestijnen.
- De derde is etnische zuivering. Israël duwt hele bevolkingsgroepen uit het noorden naar het zuiden.
Als de Palestijnen niet massaal zouden weigeren om te vertrekken, of als Egypte de grens niet gesloten hield, dan zouden al meer dan een miljoen Palestijnen etnisch gezuiverd zijn in de richting van de vluchtelingenkampen in de Sinaïwoestijn.’
Israël en zijn partners eisen het recht op om te reageren op de aanslagen van Hamas op 7 oktober.
‘Israël hééft al gereageerd: 1,4 miljoen burgers zijn op de vlucht naar zuidelijk Gaza. Vrouwen bevallen op straat.
´Hoe is het mogelijk dat het Westen nog tegen een staakt-het-vuren pleit? Ik snap er niets van.
´Wat is hier het einddoel? Hamas vernietigen?
´Hamas is meer een idee dan een organisatie. Je kunt een idee niet vernietigen met bommen of met een grondoffensief.’
Kan Hamas niet vernietigd worden?
‘Israël weet zelf dat dat niet kan. Het echte doel van deze operatie is Gaza etnisch te zuiveren. Iedereen weigert te zien wat ik al drie weken zeg.
´Premier Benjamin Netanyahu heeft tijdens de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties een kaart van Israël getoond die ook de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever omvatte.
´Netanyahu maakt er dus geen geheim van dat hij de Palestijnse gebieden wil annexeren. Hij wendt de aanvallen van Hamas aan om dat door te duwen.
´En als het hem lukt in Gaza, zal hij hetzelfde proberen op de Westelijke Jordaanoever.’
Wat moet Europa doen?
‘Het moet oproepen tot een onmiddellijke stopzetting van de bombardementen. Daarna moet de Unie zich eens afvragen waarom ze al die jaren gezwegen heeft.
´We zijn dertig jaar na de Osloakkoorden.
- Wat is er gebeurd met de tweestatenoplossing?
- Welke sancties heeft het Westen getroffen tegen Israël dat maar illegale nederzettingen blééf bouwen in de Palestijnse gebieden?
´Na de Russische invasie van Oekraïne werden in minder dan een maand tijd 11.000 sancties uitgevaardigd tegen Rusland. Oekraïne kreeg 224 miljard dollar aan militaire hulp.
´Maar in dit deel van de wereld gaat de militaire steun naar de bezetter, die daarmee carte blanche krijgt om het internationale recht bruut te negeren.
´Dit is het morele failliet van het liberale Westen.’
De Europese steun aan Israël is toch niet nieuw?
‘Ik geloofde het Europese verhaal over democratie, mensenrechten en de toewijding aan de tweestatenoplossing.
´Nooit had ik deze eenzijdige steun aan Israël op zo’n cruciaal moment verwacht.
´Ik ben tegen het doden van burgers, zoals Hamas heeft gedaan, maar over welke “proportionele reactie” hebben ze het eigenlijk?
´Zijn zevenduizend doden niet genoeg?
´Dit is al de zesde oorlog tegen de burgers van Gaza, níét tegen Hamas. En dan is de vraag: hebben Palestijnen ook het recht om “proportioneel” te reageren als ze op zo’n grote schaal worden gedood? Of zijn wij een ander soort mensen?’
Wat Hamas deed …
(Onderbreekt) ‘Niemand heeft het recht om onschuldige burgers te doden, ook Hamas niet. Maar ik verwerp de eenzijdigheid van het narratief.
- Als Israël drieduizend kinderen doodt in twee weken tijd, is dat dan geen terreur?
- Is een terrorist alleen iemand die doodt met een geweer, een mes of een bommengordel?
- Kan iemand mij alstublieft uitleggen in welke wereld duizenden kinderen doden “proportioneel” is?
´Sorry dat ik zo uitval, maar ja, ik ben geschokt. De boodschap van het Westen is: dit zijn de wetten van de jungle. Als je macht hebt, mag je die ongeremd gebruiken.’
Hoe had Israël dan moeten reageren? Honderden burgers werden vermoord en gekidnapt.
‘In Israël heerst chaos. Ze hebben zoals nooit eerder gefaald op het vlak van inlichtingendiensten en militaire strategie.
´Welke lessen ze daaruit trekken is hun probleem, maar de realiteit van vandaag valt niet te ontkennen.
´Israël moet onderhandelen over een onmiddellijk staakt-het-vuren en een onmiddellijke uitwisseling van gevangenen. Zodat álle gevangenen naar huis kunnen.
´Vergeet niet dat 6.300 Palestijnen opgesloten zitten in Israëlische gevangenissen, onder wie 200 kinderen. 1.500 van hen zitten voor onbepaalde duur en om onduidelijke redenen vast in administratieve detentie, zonder aanklacht.’
Hoe komen we uit deze oorlog?
‘Als de bommenregen ophoudt, moet de wereld samenkomen en het verschrikkelijke dilemma van deze regio beëindigen.
´Ik ben arts, ik kijk naar oorzaken.
´Hier is de oorzaak de bezetting die tot een apartheidsregime heeft geleid.
´Israël moet eerlijk zijn met de wereld en met zichzelf.
- Wil het twee staten?
Dan moeten de 670.000 kolonisten de Westelijke Jordaanoever verlaten. - Wil het één staat?
Dan moeten de Arabieren en de Joden gelijke rechten krijgen.’
Wat is hun antwoord, denkt u?
‘Dat ze niet willen kiezen. Israël wil over het hele gebied heersen. Dat is wat de kaart van Netanyahu bij de VN betekende. Hij wil één staat met ongelijke rechten.
´Maar wij zullen nooit een apartheidsstaat aanvaarden. We weten uit de geschiedenis, uit de voorbeelden van Zuid-Afrika, de VS en India, dat vreedzaam verzet het wint tegen onrecht.’
Wat is de persoonlijke verantwoordelijkheid van Netanyahu?
‘Hij is de reden waarom er geen vrede is. Lees Een plek onder de zon, zijn boek uit 1995. Daarin schreef hij al dat er geen plaats kan zijn voor een Palestijnse staat.
´Het was Netanyahu zelf die na de Osloakkoorden van 1993 de zionistische fundamentalisten heeft opgehitst tegen premier Yitzak Rabin, die in 1995 werd vermoord. Dat was zijn verantwoordelijkheid, maar een jaar later werd hij zelf premier.
´Hij heeft er zijn levenswerk van gemaakt om vrede te verhinderen. Hij past de verdeel-en-heersstrategie toe:
- Met Hamas wil hij niet praten omdat het terroristen zijn.
- Met Fatah wil hij niet praten omdat Hamas de Gazastrook controleert en president Abbas dus niet voor alle Palestijnen zou spreken.’
Hamas ondermijnt evengoed een vreedzame oplossing. Bent u niet bang dat dit conflict steeds meer een religieus conflict wordt?
‘Ik verwerp die framing. De Palestijnse strijd is een strijd voor nationale bevrijding, tegen een koloniaal systeem dat ons van ons land en onze rechten berooft.’
Hamas spreekt toch vooral over God, niet over de internationale solidariteit tussen de verworpenen der aarde.
‘De bezetting is een vruchtbare bodem voor alle vormen van geweld, ook voor religieus geweld. Maar vorige week heeft Israël de op twee na oudste kerk ter wereld gebombardeerd in Gaza.
´Zestien Palestijnse christenen werden gedood. Een van hen verloor twaalf familieleden, onder wie drie van zijn kinderen.
´Ga jij hem vertellen dat dit een religieuze oorlog is?’
De strijdende partijen spreken over ‘Licht en Duisternis’, over uitverkoren volkeren, over martelaren. Ze roepen hun god aan als ze de tegenpartij doden.
‘56 jaar bezettingspolitiek heeft nederzettingen voortgebracht. Die nederzettingen hebben Joods fundamentalisme voortgebracht. En dat fundamentalisme is machtig geworden.
´Via Bezalel Smotrich (minister van Financiën, red.) en Itamar Ben-Gvir (minister van Nationale Veiligheid, red.) is extreemrechts officieel deel geworden van de regering in Israël.
´En natuurlijk zijn de religieuze tendensen onder de Palestijnen ondertussen ook sterker geworden, maar dat maakt dit conflict nog niet tot een religieuze oorlog.
´Ik zie geen verschil tussen een seculiere of een Joodse zionist, bijvoorbeeld. Het zijn allebei mijn onderdrukkers.’
Waaruit put u nog hoop?
‘Netanyahu en extremisten als Smotrich hebben een probleem. Ondanks de etnische zuivering van de Palestijnen in 1948, zijn er nu evenveel van ons als er Israëli’s zijn in het historische Palestina, dat onder Netanyahu officieel een “Joodse staat“ werd.
´Op den duur valt het apartheidsregime niet meer te verstoppen.
´Volgens mij verklaart de angst daarvoor waarom Israël dit conflict gebruikt om Gaza etnisch te proberen te zuiveren.
´2,3 miljoen Palestijnen uit de Gazastrook verwijderen zou hen ontzettend goed uitkomen.
´En als ze konden, zouden ze met de Westelijke Jordaanoever hetzelfde doen. Juist daarom is het zo afschuwelijk dat ze het fiat van Europa krijgen.
Lees ook
- Yuval Noah Harari
Links is in het Westen ‘onverschillig’ tegenover gruweldaden van Hamas - Johan Depoortere
De hypocrisie van het Westen is adembenemend - David Grossman
Israël presenteert zich als democratie, maar is het niet - Bart Eeckhout
Valt er een morele hiërarchie aan te brengen in het kwaad dat Hamas en Israël aanrichten - Maarten Boudry
Als Israël dat wilde, had het de hele Gazastrook al ontelbare keren van de kaart kunnen vegen - David Grossman
Ik wil niet langer vertoeven in een wereld die zulke monsters toelaat om te bestaan - Arnon Grunberg
Hamas heeft deze oorlog al gewonnen - Ramsey Nasr
Palestijnse slachtoffers hebben geen namen, het zijn nummers - Yuval Noah Harari
Alleen internationale inmenging kan ons nog redden
Overzicht
Lees alle berichten in deze categorie
Bron: De Standaard
