Met behulp van eindeloze rijen zonnepanelen werkt China in zijn afgelegen woestijnen aan een energierevolutie. Of hoe een land én een groene kampioen én de grootste vervuiler op de planeet kan zijn.
Jeroen Van Horenbeek – De Morgen
Als het over de Chinese natuur gaat, dan wordt meestal gedacht aan rijstvelden, vergezichten over de Gele Rivier, bamboebossen (panda’s!) en bergdorpjes op de besneeuwde toppen van de Himalaya. Zelden aan woestijnen. Nochtans is een kwart van China bedekt met zand.
In het noordwesten van het land, tegen de grens met Mongolië aan, liggen onder meer de Gobi woestijn (1,2 miljoen vierkante meter) en de Taklamakan woestijn (350.000 vierkante kilometer). Alleen die gebieden zijn samen al drie keer zo groot als Frankrijk.
Wat meer is, de Chinezen hebben grootse plannen met hun woestijnen. Ze moeten de thuis worden van uitgestrekte groene energieparken.
Als alles goed gaat, zullen miljoenen zonnepanelen en honderden windmolens (sommige bijna zo hoog als de Eiffeltoren) er tegen 2030 tot 455 gigawatt aan vermogen kunnen leveren.
Ter vergelijking: een doorsneekerncentrale heeft een vermogen van goed 1 gigawatt.
SNELLE OPERATIE
Naar aanleiding van de klimaattop in Dubai heeft het persagentschap Bloomberg nieuw onderzoek verricht naar de ‘groene operatie’ in de Chinese woestijnen. En die blijkt snel te gaan.
Nog geen twee jaar na het formele startschot door Chinees president Xi Jinping is bij de meeste projecten de eerste spadesteek al achter de rug.
Tegen eind dit jaar moet 90 gigawatt aan nieuwe zonnepanelen en windmolens gebruiksklaar zijn.
Eén enkel zonnepark in de Kubuqi, een woestijn ten westen van Peking, beslaat ruim 60 vierkante kilometer. Met behulp van Moeder Natuur zal er genoeg stroom worden opgewekt om de energiehonger van 1,1 miljoen gezinnen te stillen. In totaal moeten er de komende jaren 225 van dit soort zonneparken uit het zand verrijzen.
“China is ervan overtuigd dat deze groene energieparken straks een cruciale rol kunnen spelen in het energiesysteem van de toekomst”, zegt energiespecialist Michal Meidan (Oxford Institute for Energy Studies) aan Bloomberg.
In de Chinese woestijnen is meer dan genoeg zonneschijn, doet de wind zijn ding en is de grond spotgoedkoop.
Staatsconcerns zoals China Energy Investment en China Three Gorges zijn nauw betrokken bij de hele operatie. Zij moeten die financieel onderstutten.
Want ook het kostenplaatje is behoorlijk adembenemend. Alleen de uitbouw van het hoogspanningsnet richting de woestijnen zal naar schatting 300 miljard dollar kosten.
Deze ultra-high voltage-lijnen moeten de opgewekte stroom tot bij de Chinese gezinnen en bedrijven vervoeren.
Al is er ook een andere mogelijkheid: de industrie kan verhuizen.
In de jacht op goedkope stroom hebben onder meer de Japanse autofabrikant Toyota en de Chinese batterijmaker Contemporary Amperex Technology (meestal kortweg CATL) onlangs nieuwe fabrieken geopend in het bergachtige westen van China, waar waterkrachtcentrales de energiebevoorrading moeten verzekeren.
Baotou, de op één na grootste stad in de verwoestijnde regio Binnen-Mongolië, probeert zich nu te promoten als ‘het groene Silicon Valley van de wereld’ om investeringen te lokken.
VUIL
Met de bouw van grote energieparken in zijn woestijnen illustreert China nog eens zijn opmerkelijke rol in de strijd tegen de klimaatopwarming.
Enerzijds is het land een groene kampioen. Volgens schattingen van Bloomberg zal China dit jaar een recordhoeveelheid van 300 gigawatt aan hernieuwbare energiebronnen in bedrijf nemen.
Een buitengewone inspanning is dat; het gaat om een verdubbeling ten opzichte van 2022.
Wereldwijd is er vorig jaar in totaal 338 gigawatt aan hernieuwbare capaciteit bij gekomen.
Anderzijds is China een megavervuiler. Zo blijft het land steenkoolcentrales bouwen. Vaak gebeurt dit, onder meer in Binnen-Mongolië, zelfs naast de nieuwe groene energieparken. Volgens de Chinese plannenmakers is dat nodig om onderbrekingen in de groene stroombevoorrading op te vangen.
In het beste geval zullen de centrales zelden draaien.
Xi noemt dit het principe van “eerst het nieuwe bouwen en dan pas het oude weggooien”.
Toch zijn de cijfers wat ze zijn. China heeft vorig jaar meer steenkool opgebrand dan de rest van de wereld samen.
Volgens een recent rapport van het Internationaal Energieagentschap (IEA) vertrouwt het land op de zwaar vervuilende brandstof voor zowat 60 procent van zijn stroomopwekking. Hoewel het gebruik van steenkool in het land rond 2025 een piek zal bereiken, blijft het onzeker hoe snel het belang van steenkool zal dalen.
“China kondigde in 2020 aan dat het klimaatneutraal wil zijn tegen 2060. Dat was een gamechanger”, zegt energiespecialist Mathieu Blondeel (VU Amsterdam).
“China is de grootste producent van hernieuwbare energie, maar ook van groene technologieën zoals warmtepompen, zonnepanelen, batterijen voor elektrische auto’s en elektrische auto’s zelf. Zo wordt elke stap in de productieketen van zonnepanelen gedomineerd door China.”
“Maar de keerzijde van de medaille is steenkool”, vervolgt Blondeel.
“China is de grootste consument van steenkool ter wereld. Het produceert en consumeert ongeveer de helft van alle steenkool ter wereld. Het land is voor twee derde verantwoordelijk voor de bouw van nieuwe steenkoolcentrales. Zonder China zou het wereldwijde belang van steenkool netto dalen.”
Beeld Getty Images
Lees ook
Wereld – Wat wil Xi Jinping – De machtigste man ter wereld
Portret – Xi Jinping – De man met de ijzeren ziel
Vul hieronder de zoekopdracht Energie in en vind meer berichten.
Bron: De Morgen