Jarenlang had hij wel een naam, ‘de neef van Vangheluwe’, maar geen gezicht. Ook dat taboe doorbreekt de Godvergeten-reeks: Mark Vangheluwe (55) getuigt dinsdag voor de camera. Ook de beruchte ‘Danneels-tapes’ worden afgespeeld. ‘Ik was die schijnheiligheid moe.’
Nadine Van Der Linden – De Morgen
“Neef”, dat was hij in april 2010, toen het misbruik bekend raakte.
Roger Vangheluwe had het in een geschreven bekentenis over “een jongen uit een bevriende omgeving”.
De beelden van die bewuste persconferentie worden in Godvergeten nog eens getoond en blijven in hun soberheid beklijven.
De lange tafel met André-Joseph Léonard (83) en Godfried Danneels (overleden in 2019), hun betrokken gezichten boven witte boorden.
Veel pers. Twee mensen waren er niet.
Roger Vangheluwe zat al in het verborgene en de neef wenste anoniem te blijven. Uit een artikel in onze krant van 24 april 2010: “Alles is nu gezegd. Ik zal geen verdere verklaringen afleggen.”
Beeld RV
De feiten waren afschuwelijk: de neef werd misbruikt tussen zijn 5 en 19 jaar, “honderden keren, bij elk familiebezoek”.
In april 2010 was hij – inmiddels een veertiger met een gezin – de confrontatie aangegaan met de toen nog populaire Brugse bisschop.
Godfried Danneels trad toen op als bemiddelaar en opende het gesprek met: “Zet u. Zeg ne keer.”
Eén ding vermoedden de geestelijken niet, het was 2010 en smartphones moesten nog doorbreken: Mark Vangheluwe had een bandopnemertje bij.
Later zouden dat de Danneels-tapes heten, ook in Godvergeten valt het gesprek te horen. Slachtoffer Mark is eerst te horen, hij is aan het eind van zijn krachten en wil een oplossing.
Eigenlijk had hij aartsbisschop Léonard mee aan tafel verwacht, die in zijn paashomilie over misbruik had gesproken.
“Maar kardinaal Danneels zat daar. Nonkel voelde blijkbaar nattigheid. Hij heeft Danneels gebruikt. En die is erin gelopen met het idee dat hij dat probleem weleens snel zou oplossen.”
Danneels vraagt: “Wens je dat dat bekend wordt gemaakt, eigenlijk? Monseigneur Vangheluwe gaat volgend jaar zijn ontslag geven, eigenlijk zou dat beter zijn dat je wacht. Anders gaat er gespeculeerd worden, hé.”
De neef repliceert dat hij daar niet mee akkoord kan gaan, dat het hem tegen de borst zou stoten als Vangheluwe nog een glorieus afscheid krijgt en dat er “al zoveel jaren een doofpottechniek” bezig is.
Maar na “zoveel jaren” was er wel iets veranderd: binnen de kerk was intussen een commissie actief, onder leiding van kinderpsychiater Peter Adriaenssens, die zich boog over klachten.
Die commissie handelde snel en adviseerde de bisschop:
“Neem ontslag. Dit is het enige juiste antwoord en ook de uitdrukkelijke vraag van het slachtoffer, die niet langer meer geconfronteerd wil worden met de belangstelling rond jouw persoon.”
Even later kwam dus die persconferentie.
De zaak was een bom onder de rooms-katholieke kerk en zinderde lang na. Beelden van huiszoekingen in het aartsbisschoppelijk paleis – kartonnen dozen die door een raam vlogen – gingen de wereld rond.
Slachtoffer Mark meed daarbij de openbaarheid, tot er in 2017 opeens een boek kwam. Brief aan de paus.
Op de cover staat de naam van Mark Vangheluwe, maar op de achterflap geen fotootje, zoals bij boeken vaak het geval is. Enkel de volgende omschrijving:
“Mark Vangheluwe (1968) is beeldhouwer en fotograaf en woont en werkt in Vlaanderen.”
De korte inhoud op die achterflap had het over “schaamte en angst” die hem parten bleven spelen, en dat hij die van zich wou afschrijven.
“Voor de koningin, omdat ze me altijd bleef steunen”, richtte Mark al op de eerste bladzijden een dankwoord aan zijn echtgenote.
Op 232 pagina’s volgt dan zijn relaas, in wat voelt als een lange gedachtestroom.
“Ik ben gedwongen tot zaken die niet in mijn aard liggen. Daardoor ben ik anders gegroeid, anders ontwikkeld, anders geworden. Zo voel ik me. Misvormd.”
Ook bij de boeklancering bleef Mark Vangheluwe op de achtergrond. Hij gaf slechts één interview, aan de krant De Standaard, zonder foto’s.
Gedecideerd klonk het: “Eén keer wil hij praten over enkele cruciale passages. Eén keer, dan nooit meer.”
Mark legde vervolgens uit: “Ik heb dat boek niet zozeer voor mezelf geschreven. Wel voor mijn kinderen.”
Er schemerde een man door die het verleden wou afsluiten, maar tegelijk besefte dat het deel van hem is.
“Ik ben geworden wie ik nu ben door wat hij met mij gedaan heeft. Daar valt niet aan te ontkomen.”
Dertien jaar na het ontslag van Vangheluwe blijkt ‘de neef’ nu klaar om zich te tonen, in de Canvas-reeks.
Zoals de andere getuigen dat doen: sober, met jeugdfoto’s, thuis gezeten, enkel met de kracht van het woord. Grijzende krullen, jeugdig gekleed. De vijftiger gaat terug naar zijn geknakte kindertijd en de gevolgen.
“Het was David tegen Goliath. Hij zat daar in zijn chique stoel, en ik op dat klein krukje tegenover hem.”
Nog dit: uit het boek dat Mark Vangheluwe schreef, blijkt een grote dankbaarheid voor kinderpsychiater Peter Adriaenssens, die ook getuigt in Godvergeten.
“De professor was de enige die te vertrouwen leek en dat vertrouwen heeft hij nooit geschonden. Hij (Adriaenssens, red.) hielp ons de putten en de te verwachten struikelblokken te ontlopen. Ik kan enkel lovende woorden voor hem bedenken. Attent, geduldig en correct.”
Wie vragen heeft of hulp zoekt bij seksueel grensoverschrijdend gedrag, misbruik of geweld kan terecht bij hulplijn 1712.
Beeld VRT
Lees ook
Bart Eeckhout – Het is lang geleden dat een tv-programma in Vlaanderen zo’n verpletterende indruk heeft gemaakt als ‘Godvergeten’
Godvergeten – Maarten Boudry en Dirk Verhofstadt – Was bisschop Roger Vangheluwe dan heimelijk een ongelovige?
Bron: De Morgen