Marc (80 uit Edegem), Hilde (80 uit Schilde) en Karel (97 uit Meerle) behoren tot de generatie die hun rijbewijs – als het al bestond – zomaar mocht afhalen op het gemeentehuis. Maar met duizenden kilometers op hun tellers, reflexen die nog degelijk werken en weinig stress in hun lijf, beschouwen ze zichzelf allesbehalve een gevaar op de weg. “Als ik voel dat mijn lichaam het niet meer trekt, beslis ik zelf dat ik stop. Dat moet niemand mij zeggen.”
Eline Debie – Het Nieuwsblad
Europa wil het rijbewijs voor 70-plussers vijf jaar of minder geldig maken. Na die korte periode, zouden er medische controles of opfriscursussen gepland worden. OKRA heeft geen bezwaar tegen controles, maar noemt het idee om die alleen voor 70-plussers in te voeren “je reinste leeftijdsdiscriminatie”. Deze drie uiterst ervaren chauffeurs zijn het daarmee eens.
Karel Pauwels (97) uit Meerle
“Volgens mij veroorzaken oudere mensen niet meer ongelukken”
- Auto: Opel
- Rijbewijs sinds: begin jaren ‘50
- Aantal kilometer: nog zo’n 3000 à 4000 per jaar
- Aantal ongevallen: een paar kleine aanrijdingen “vooral bij het achteruit rijden”, nooit iets ernstigs
- Aantal boetes: één snelheidsovertreding op de ring van Turnhout
“Niet verantwoord”, noemt kempenaar Karel Pauwels het voorstel van de Europese Commissie.
“Als ze zoiets willen invoeren, moeten ze statistieken geven waaruit blijkt dat oudere mensen meer ongelukken veroorzaken. Dat is volgens mij niet het geval.”
De oud-onderwijzer, dirigent en oud-schepen van onderwijs in Hoogstraten zit intussen al zeventig jaar achter het stuur.
“Ik hoop te kunnen rijden tot ik 100 ben”, lacht hij trots.
Heel ver zoeken Karel en zijn vrouw het tegenwoordig niet meer: naar Hoogstraten, Kapellen en af en toe Antwerpen.
“Langs de secundaire wegen, want mijn vrouw is te bang op de autosnelweg”, verduidelijkt Karel.
“Ik voel mij er net het veiligste. Je moet nooit afdraaien, het is gewoon rechtdoor. Maar voor haar gaat het te snel. Ik wil mijn vrouw geen schrik op het lijf jagen natuurlijk.”
Karel leerde rijden in de jaren 50, toen er amper snelwegen en minder snelle wagens waren. Nu ja, ‘leren’ is een groot woord.
“Toen ik 28 jaar was, kreeg mijn schoonzus een auto voor haar job als verpleegster. Er kwam iemand haar tonen hoe ze ermee moest rijden. Ik zette mij achteraan en keek over haar schouder mee. Zo heb ik het geleerd.”
Ook toen was autorijden al toegelaten vanaf 18 jaar. “Maar ik ben 18 geworden in 1943, toen moest ik naar de oorlog. En erna waren er amper auto’s.”
Vrijheid
Een rijexamen legde de gekende en geliefde Meerlenaar nooit af. Tot hij 90 werd.
“Ik moest een test doen voor de autoverzekering. Ze checkten of ik goed kon parkeren, of ik uit rust kon vertrekken, we deden een ritje naar Hoogstraten en ze stelden me vragen. Op het einde zeiden ze dat ik toch nog in staat was om te rijden. Ik mocht mijn verzekering houden.”
Karel laat zich zijn Opel en zijn vrijheid dan ook niet zomaar afnemen.
“Ik voel me veilig op de baan en heb nog goede reacties. Op de secundaire wegen gaat het gezapig. Al rijd ik altijd de toegelaten snelheid, niet als een oude knar. Misschien soms een beetje erover, maar niet veel.”
Zijn kinderen weten dat ze hem die ritjes niet uit zijn hoofd kunnen praten.
“Daarvoor kennen ze me te goed, ik ben nogal een zelfstandig persoon. Mij leg je niet zomaar iets op hè.” Bovendien zouden ze zelf de dupe zijn van zo’n verbod. “Dan moet ik hen de opdracht geven om ons rond te rijden…”
Hilde Fransen (80) uit Schilde
“Eén keer had ik een ongeval. Ik was zo blij dat er niet ‘oude vrouw’ in de krant stond”
- Auto: Mercedes GLA
- Rijbewijs sinds: 1967
- Aantal kilometer: ongeveer 10.000 per jaar
- Aantal ongevallen: één, in 2015 overkop gegaan op de Turnhoutsebaan
- Aantal boetes: “niet veel”
Hilde is dagelijks nog in haar Mercedes te vinden in Schilde en omstreken, vooral voor de kleinkinderen. Of ze trekt naar haar broer aan ’t zeetje.
Het idee dat ze zich om de zoveel jaar zou moeten ‘bewijzen’ omwille van haar leeftijd, vindt ze “niet kunnen”.
“Laat oudere mensen toch zelf beslissen en voelen wat nog kan en niet”, pleit ze.
“Als ik voel dat het niet meer gaat, dan stop ik uit mezelf. Dat moet niemand mij zeggen.”
Meer dan in oudere chauffeurs, ziet Hilde gevaar in de roekeloosheid van sommige jongeren.
“Mensen op leeftijd worden net voorzichtiger, denk ik. Wij zijn op pensioen, we moeten nergens zijn hè. Wij hebben tijd dus we rijden rustiger.
“Ik heb mijn rijstijl sinds een paar jaar aangepast. Ik rij nu defensiever, deels omdat ik besef dat de reflexen iets trager zijn. Ik vertrek ook vroeger, dan heb ik nooit stress. Vroeger kon ik me zo opboeien, nu niet meer.
“Alleen als ik in Mortsel kom. Daar is het een verschrikking.”
Eén ongeval
Hilde haalde haar rijbewijs als jonge vrouw op in het gemeentehuis en kreeg wat rijles van haar man.
“Hij was een slechte leraar die veel vloekte, dus ik heb het eigenlijk op mezelf geleerd. Maar ik was een heel bange chauffeur.
“Pas op mijn vijfentwintigste ben ik echt beginnen rijden. De collega met wie ik altijd meereed naar school kwam op een dag niet opdagen, dus ben ik in de auto gesprongen. Ik had alleen maar in de buurt in de breedste straten geoefend, maar had nooit écht gereden. Uit noodzaak deed ik het toch. Vanaf dan reed ik elke dag zelf naar school.”
De verkeersregels leerde Hilde door er les over te geven aan haar leerlingen.
Eén keer in haar 65 jaar achter het stuur had ze een ongeval.
“Acht jaar geleden ben ik met 30 kilometer per uur overkop gegaan. Ik werd verblind door de zon, week even uit, raakte een bloembak en plots lag ik ondersteboven op de Turnhoutsebaan.
“Niemand snapte hoe dat kon aan die snelheid, de airbag was er zelfs niet uit gekomen. De volgende dag stond het in de krant. Ik was zo blij dat er gewoon ‘vrouw’ stond, en niet ‘oude vrouw’.”
Marc Beeckman (80) uit Edegem
“Er zijn mensen van zestig jaar die een veel slechtere reactiesnelheid hebben dan ik”
- Auto: Mazda
- Rijbewijs sinds: rijdt sinds 1961, rijbewijs vanaf 1967 (toen het ingevoerd werd)
- Aantal kilometer: vroeger tot 60.000 per jaar, nu minder
- Aantal ongevallen: “kleine prutskes”, niets ernstigs
- Aantal boetes: “véél te veel snelheidsboetes”
Honderdduizenden kilometers heeft hij op zijn teller, zegt Marc, maar omwille van zijn leeftijd ziet de Europese Commissie hem als een gevaar op de weg.
“Dat is discriminerend. Er zijn mensen van 60 jaar die minder goed zien dan ik, die een slechtere reactiesnelheid hebben dan ik en die veel minder ervaring hebben dan ik. Maar vanaf 70 jaar word je sowieso beschouwd als ‘een ouderling’. Ik voel me nochtans nog heel fit.”
Rijbekwaamheid is persoonsgebonden, niet leeftijdsgebonden, vindt de Edegemenaar.
“Dokters kunnen daar perfect in tussenkomen. Zij kennen hun patiënten het best en weten wie onbekwaam is om te rijden. Zoiets moet geval per geval bekeken worden.”
Toen Marc in 1961 achter het stuur kroop, bestond het rijbewijs nog niet. Dat werd zes jaar later geïntroduceerd.
“Op de dag dat ik achttien werd – ik herinner het me alsof het gisteren was – reed ik meteen met mijn moeder naar vrienden in Kasterlee. Mijn vader zat er zelfs niet naast, dat moest niet. De grote baan ging toen maar tot in Herentals hè, voor de rest was het allemaal op kleine baantjes. En er was niet zoveel verkeer.”
Gevaarlijker geworden
Later in het leger kreeg hij een rijbewijs C, om met grote vrachtwagens te mogen rijden. Om dat te kunnen behouden, werd de ondernemer als zestigjarige opgeroepen voor een check-up.
“De man die naast mij zat bij de dokter, een professionele chauffeur, had al twee keer een hartinfarct gehad. En toch zat hij daar nog, om zijn rijbewijs te verlengen.
“Toen de arts me wees op mijn hartslag die volgens hem toch iets te hoog was, zei ik: ‘weet je, laat dat rijbewijs maar zitten, ik hoef het niet meer.’ Ik had het toch maar voor de fun.”
Door zijn jobs als vertegenwoordiger en ondernemer was Marc doorheen de jaren erg vaak op de baan te vinden. Hij zag de auto’s sneller maar ook veiliger worden, reed op gloednieuwe snelwegen en wende geleidelijk aan het drukker wordend verkeer.
“Als ik kijk naar mijn kleinkinderen, zie ik dat de jongere generatie voorzichtig omspringt met de auto. Zij drinken niet, iets wat we in mijn tijd weleens durfden doen.
“Maar ik merk wel dat er meer waaghalzen zijn. Mensen die niet weten dat rechts rechts is en zich langs alle kanten ertussen wringen. Het is veel gevaarlijker geworden.
“Maar er zijn ook kamikazes van tachtig jaar hè. Mijn vrouw zegt dat ik voorzichtiger ben geworden achter het stuur. Dat heeft niet per se met mijn leeftijd te maken, maar met de andere chauffeurs.”
Lees ook
Verkeersdoden – Witte spookfiets heeft haar laatste rit gereden
Bron: Het Nieuwsblad