De crisishulp voor minderjarigen slibt dicht. Leidinggevenden uit de sector trekken aan de alarmbel, want jongeren krijgen steeds minder de hulp die ze nodig hebben.
Stavros Kelepouris – De Morgen
‘Zelfs een suïcidepoging is niet altijd voldoende om meteen hulp te krijgen.’
Bij het crisismeldpunt West-Vlaanderen, dat deel uitmaakt van Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW), lopen begin deze maand vijfentwintig aanmeldingen binnen in één dag.
In zeventien gevallen wordt geoordeeld dat crisisopvang het enige gepaste antwoord is. Het gaat om kinderen en jongeren die om uiteenlopende redenen niet meer thuis kunnen blijven en meteen opvang nodig hebben.
Een van de aanvragen op die dag gaat over een kind van anderhalf jaar oud dat door verwaarlozing al een blijvend fysiek letsel heeft.
Voor de medewerkers van het crisismeldpunt wordt het een zware dag. De realiteit is dat er bijlange niet genoeg plaatsen zijn in het opvangnetwerk.
Van de zeventien minderjarigen krijgt er uiteindelijk één een plekje. Acht anderen, onder wie kinderen jonger dan zes jaar, moeten noodgedwongen opgevangen worden in een ziekenhuis.
Voor de anderen is er geen oplossing – ook niet voor het kind van anderhalf.
Het verhaal van die bewuste dag is allesbehalve een uitzondering. De crisismeldpunten en crisisnetwerken binnen de jeugdhulp zijn er om snel in te grijpen wanneer jongeren gevaar lopen in hun thuissituatie, of wanneer bijvoorbeeld ouders de opvang voor een zwaar zorgbehoevend kind niet meer aankunnen. Maar uitgerekend in de crisishulp lopen de wachttijden flink op.
Het is een scenario dat zich steeds vaker afspeelt: jongeren die acuut nood hebben aan hulp, kunnen die niet of niet tijdig krijgen.
Ingewijden spreken over een crisis in de crisishulp: maand na maand wordt het moeilijker om minderjarigen de juiste hulp te geven. En op korte termijn is er geen enkel vooruitzicht op beterschap, klinkt het.
“De vraag wordt hoe langer hoe meer: wat is nog een crisissituatie? Je kan moeilijk spreken over crisishulp als je niet op een redelijke termijn een antwoord kan bieden”, zegt Bart Pauwels, directeur van het CAW West-Vlaanderen.
Zijn collega Shari Robijns, directeur van het CAW in Halle-Vilvoorde, springt hem bij.
“De problemen doen zich voor over heel Vlaanderen. We zien een totale verzadiging van het systeem. We krijgen kinderen en jongeren niet meer snel toegeleid naar de juiste hulp.
“Er komen zoveel schrijnende situaties bij ons terecht, en toch moeten we afwegen: bij wie is het het meest schrijnend?
“Zelfs een suïcidepoging is niet altijd voldoende om meteen hulp te krijgen, gezien de bestaande wachtlijsten.”
Bovendien wordt het probleem steeds nijpender. Het opvangnetwerk slibt dicht, omdat ook in de vervolghulp geen plekken over zijn.
In principe gaat het in de crisisopvang om korte verblijven, waarna de jongeren doorschuiven naar een volgend station in de hulpverlening.
Maar veel van hen blijven toch langer in zo’n opvangplaats – soms meer dan een jaar – omdat ze anders nergens meer terechtkunnen. Daardoor zijn er minder en minder bedden voor minderjarigen die snel opgevangen moeten worden.
Beide directeurs benadrukken dat die verzadiging niet zonder gevolgen blijft.
“De hyperurgente situaties nemen alle capaciteit in, waardoor ‘normale’ crisisvragen onbeantwoord blijven. Dat zijn situaties die je anders met een korte tussenkomst kan ontmijnen. Maar op deze manier riskeer je dat de situatie escaleert, en er later veel diepgaandere problemen ontstaan”, zegt Pauwels.
Ook Vooruit-voorzitter Conner Rousseau, die jarenlang kampen organiseerde met kwetsbare kinderen, trekt aan de alarmbel.
“De Vlaamse regering faalt. Na twintig jaar cd&v op welzijn is er zelfs geen opvang meer voor een baby die wegens verwaarlozing blijvende fysieke letsels heeft.”
Rousseau wijst erop dat 15.000 kinderen in Vlaanderen in een onveilige thuissituatie zitten.
“Een Sportpaleis vol. Dat is een schande. Ik hoop dat de Vlaamse regering eindelijk de noodkreet van de jeugdhulp serieus neemt.“
TASKFORCE
Wat de al te krappe situatie nog lastiger maakt: al jaren merken de crisismeldpunten dat de vraag om hulp gevoelig stijgt. En steeds vaker gaat het om erg jonge kinderen, zelfs baby’s.
Naar de oorzaak is het gissen, klinkt het bij de CAW’s. De vaststelling is wel dat het aanbod, dat al ruim onvoldoende was, de voorbije jaren niet meegestegen is.
Ook voor het personeel is de toestand een zware uitdaging. Zij moeten dag na dag erg kwetsbare jongeren in de kou laten staan.
“We kunnen toch niet lijdzaam blijven toekijken terwijl zoveel jongeren zo onrecht worden aangedaan”, reageerde een medewerker van een crisismeldpunt in een interne bevraging.
Een recent opgerichte taskforce moet snel een aantal quick wins aanduiden om de crisis aan te pakken.
Maar, zo zegt Robijns: “Er valt niet aan te ontsnappen dat er ook meer geld nodig zal zijn. De situatie van vandaag moet echt een antwoord krijgen.”
Bevoegd minister van Welzijn Hilde Crevits (cd&v) geeft aan de bezorgdheden van de CAW’s te begrijpen.
“Er zijn inderdaad stappen nodig, samen met mijn federale collega, om jongeren in een crisissituatie de gepaste zorg en ondersteuning te bieden. In de taskforce zijn heel concrete oplossingen gesuggereerd. De afgelopen weken hebben we die omgezet in een concreet werkplan.
“Het is mijn bedoeling om snel van start te kunnen gaan met een aantal acties.”
Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via www.zelfmoord1813.be
Lees ook
Inez Germeys – Te weinig budget voor onderzoek naar geestelijke gezondheid
Vul hieronder de zoekopdracht Geestelijke gezondheid in en vind meer berichten.
Bron: De Morgen