Walter Goedemé geeft al 35 jaar les in het secundair, zijn echtgenote is al 32 jaar kleuterleidster. Hij schetst een weinig fraai beeld van de evolutie die ze het onderwijs in die tijd zagen doormaken.
Walter Goedemé – De Standaard
Mijn advies aan de jongeren in de leraarskamer:
Wegwezen voor het te laat is.Walter Goedemé
Leraar ‘Project Algemene Vakken’ Sint-Niklaas.
Voor mij is het te laat. Ik zit vast. Een verzuchting die ik bij heel wat leeftijdsgenoten hoor in mijn werkomgeving. En ook bij mijn echtgenote.
Vijf jaar voor mijn pensioen kan ik moeilijk nog van job veranderen, want dan moet ik van de overheid plots vier jaar langer aan de slag.
De populairste openingsvraag bij 55-plussers luidt momenteel : “Hoe lang moet jij nog?”
Vaak gevolgd door : “En gaat dat lukken?”
In het achterhoofd zit het rekensommetje over de periode die financieel valt te overbruggen indien dat niet het geval zou zijn. Vandaar dus dit advies aan de jongeren in de leraarskamer: wegwezen voor het te laat is.
Mijn echtgenote is kleuterjuf. Een mooie job met al die ukjes, maar niet te onderschatten. Een tijdje geleden was die job terug te vinden bovenaan de lijst met zware beroepen, en terecht, maar waar is die lijst ook alweer gebleven?
Van de beloofde vermindering van de administratieve werkdruk is vooralsnog niets te merken, politieke beloften in de media stroken niet met de verwachtingen van de inspectie.
De papieren lesvoorbereidingen moesten plotseling gedigitaliseerd worden in SOL, vervolgens opnieuw in Questi, met focusdoelen die per thema geobserveerd moeten worden en vervolgens gerapporteerd aan de hand van het leerplan Zill.
Door de Koalatest worden kinderen met taalachterstand gedetecteerd, waarna een individueel plan wordt opgesteld om aan de slag te gaan.
Voor probleemkinderen bestaat niet alleen een balans voor externe hulp, maar ook een zorgactieplan om binnen de school hulp te bieden.
Overgangsgesprekken moeten ook schriftelijk gebeuren.
Elk oudercontact, drie keer per jaar, moet schriftelijk worden voorbereid en geëvalueerd.
Elk ontwikkelingsveld moet per kind meerdere keren per jaar worden geëvalueerd, niet met punten, wel in volzinnen via een kleuterrapport.
Om nog maar te zwijgen over de verplichte werkgroepen, de hulp bij buitenschoolse sportactiviteiten, de maandelijkse personeelsvergaderingen …
Winterdrinks en ouderweken
De ukjes zelf worden alsmaar diverser, op het vlak van afkomst en thuistaal, gedrags- en leerstoornissen, veeleisende of onverschillige ouders en het hele gamma daartussenin.
Bovendien lijken de directies van de basisscholen te moeten meegaan in de onderlinge concurrentiestrijd van de bijkomende activiteiten, zoals
- halloweentochten
- grootouderfeesten
- winterdrinks
- ouderweken
- schoolfeesten
- enzovoort
Met verplichte aanwezigheid van alle personeelsleden, niet alleen tijdens die activiteiten, maar ook bij de opbouw en de afbraak.
Tot de directieleden plots zelf massaal naar de uitgang hollen.
Voor de meeste mensen die in het kleuteronderwijs staan, is het moeilijk om die job een loopbaan lang voltijds vol te houden.
Doordat de pensioenleeftijd werd opgetrokken, is het vaak niet eens een vrijwillige keuze.
Zelfs toen mijn echtgenote door de oncoloog genezen werd verklaard, bleek de job (die ze al 32 jaar voltijds uitoefent) te uitputtend om elke dag van acht uur ’s morgens tot vier uur ’s namiddags op school te zijn.
Op school zijn houdt immers veel meer in dan rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan. En weer doorgaan? Dat wordt moeilijker op een leeftijd die tot voor kort recht gaf op een welverdiend pensioen.
Deeltijds gaan werken is in ons geval, met twee inkomens, wel haalbaar, maar niet iedereen zit in die situatie.
Een bizarre aanpak van de overheid: we hebben te weinig mensen in het kleuteronderwijs, dus maken we hun takenpakket zo zwaar dat ze het niet kunnen volhouden.
Rigoureus keurslijf
Zelf ben ik als germanist 35 jaar geleden eerder toevallig in het beroepsonderwijs terecht gekomen, voor de algemene vakken in het zesde en zevende jaar, in de vakschool van Sint-Niklaas.
Aanvankelijk betrof dat het vak ‘maatschappelijke vorming’, nu is dat ‘project algemene vakken’ geworden.
Dat beviel me wel, de omgang met die no-nonsensemannen die van aanpakken wisten en daarna aan de slag gingen als bouwvakker, lasser of schrijnwerker.
Ruwe bolster, blanke pit, voor het overgrote deel.
Ook bij mij is het publiek in de loop der jaren ingrijpend veranderd, met een gebrekkige kennis van het Nederlands als meest opvallende euvel, maar eveneens met een niet te onderschatten toename van gedrags- en leerstoornissen.
Ook in het secundair is de planlast allerminst afgenomen. Elk (slecht) punt moet op het rapport verantwoord worden, elke opmerking in de klas moet in het leerlingvolgsysteem gerapporteerd worden.
Agenda’s en jaarplannen moeten worden ingevuld in een systeem dat altijd weer vervangen wordt op het moment dat iedereen ermee kan werken.
Het rigoureuze keurslijf werkt de creativiteit niet in de hand. Doorluchtig bezoek springt binnen, in mijn geval een inspecteur die luttele jaren geschiedenis had gegeven aan het college in dezelfde stad.
Ik kreeg een verslag vol opmerkingen in felrode en oranje kleuren. Een ondermaats resultaat, want ik slaagde er onvoldoende in om, bijvoorbeeld, de leerplandoelstellingen kenbaar te maken in de klas.
Doelstellingen als ‘cultuur leren waarderen’ en ‘respect opbrengen voor verschillen en gelijkenissen in levenswijze, waarden en normen’.
Gedevalueerd beroep
Voor een goed begrip: er is niets mis met controle. Ik meen evenwel dat onze directie op de hoogte is van het reilen en zeilen op school en wie goed of minder goed functioneert.
Meer dan wie ook wordt ze dagelijks geconfronteerd met de realiteit van het onderwijs. Geef haar de mogelijkheid om die realiteit te sturen, in plaats van haar ook te laten aanschuiven voor het paternalistische verslag vol opmerkingen in felrood en oranje.
Zelden heb ik een beroep op zo’n manier weten devalueren als dat van schooldirectie: toen ik begon, bepaalde de directie de visie van de school en organiseerde alles navenant, nu komt de Visie op bezoek en bestaat de taak van de directie uit schadebeperking.
Waarom dan dit advies aan de beginnende leerkrachten?
De demografische evolutie van onze maatschappij zit er voor een deel tussen. In welke mate voorspelt die evolutie een nieuw onderwijslandschap?
Maar ook een reden zijn de plannen die ons vanuit Brussel met de regelmaat van de klok bereiken, waarin wordt gesuggereerd dat leerkrachten toch voltijds op school aanwezig moeten zijn om een voltijds loon te verdienen, of waarin wordt gezegd dat de frequentie van het doorluchtige bezoek dringend moet worden opgeschroefd.
Hollen, jongelui, hollen.
Laat alle hoop varen, gij die hier binnentreedt (Dante, Inferno 3, 9, laatste vers van het opschrift boven de poort van de hel).
Lees ook
Red het onderwijs – Zet eindelijk de échte experts aan het roer – De leraren
Soetkin Bulcke – De onderwijsexperten die vandaag in de media aan bod komen, zijn allemaal van hetzelfde type
Bron: De Standaard