Eindelijk heeft Tom Lanoye ook Macbeth naar zijn hand gezet. Zijn bewerking van Shakespeares kortste tragedie legt de menselijke passies genadeloos bloot.
‘Wordt het geen tijd dat Bart De Wever op zijn blote knieën vergeving vraagt omdat hij het Belang wakker heeft gekust?’
Tom Pardoen - De Morgen
‘‘Jinnih Beels is het probleem. Geef mij maar die vuilgebekte Meeuws’
Tom Lanoye
Tom Lanoye, die ons bereikt vanuit zijn tweede verblijf in Kaapstad, boog zich samen met regisseur Olivier Diepenhorst over het verhaal van een Schotse generaal en zijn gemalin, die – verblind door ambitie – samen tot gruwelijke daden overgaan en dat met een geweten vol terreur bekopen, tot wanen toe.
Er zit muziek in Lady + Lord Macbeth.
Het stuk komt op gang met een doorleefde smartlap, er is Italiaans chanson, maar de meeste muziek komt van de taal zelf, die over de pagina’s ricocheert als keitjes over het water.
‘Wat schort mij toch, dat elk gerucht mij schokt?’
Ook andere verzen zullen amateurs vertrouwd voorkomen, maar evengoed heeft Lanoye fors ingegrepen, meubelstukken van plaats gewisseld, een bijzettafeltje buiten gebonjourd, een nieuw tapijt uitgerold.
U hebt zich, kortom, geen fluit aangetrokken van de puristen die vinden dat je niet te veel aan de teksten van Shakespeare moet tornen.
“Dat heb ik nooit gedaan, anders zou ik niet staan waar ik nu sta.
"Sowieso hebben wij – in tegenstelling tot die beklagenswaardige Angelsaksen – het voordeel dat we moeten vertalen, en vertalen ís al bewerken.
"En ik ben zelfs geen vertaler, Willy Courteaux was dat wel. Een van de beste, naast Claus is hij de enige andere halfgod die ik wens te aanbidden. Zijn vertalingen waren stug maar briljant.
“Wat ook meespeelt: er is bij ons geen geld meer voor grote gezelschappen. Dat is ook een voorrecht, want het dwingt je om naar de kern van het stuk te zoeken en daarnaar te reduceren.
"Welke personages zijn onnodig, welke kun je samendrukken? Dat is een bewerkelijk proces: Olivier en ik zijn twee jaar geleden beginnen te praten en vlák voor we de drukproeven naar de drukker stuurden, hebben we nog een passage in de tegenwoordige tijd gezet.
“Het einddoel is elke keer een parallel werkstuk maken waarvoor je als toeschouwer het origineel niet moet kennen, maar waarvan de welwillende kenner ziet dat de ziel bewaard is.
"En ook de snoepjes, natuurlijk, de vele prachtige zinnen als ‘All the perfumes of Arabia will not sweeten this little hand.’”
Wat is die ziel van Macbeth?
“Het is in de eerste plaats, en in tegenstelling tot hoe het meestal wordt gespeeld, een liefdesdrama. De enorme passionele liefde van Lady en Lord Macbeth, daar gaat het om.
“Met Macbeth heb ik driekwart van een kwartet stukken ingevuld.
"King Lear gaat over de fase van de dementie, bij mij werd dat: Koningin Lear.
"Romeo en Julia, dat wil ik ook nog doen, maar dan met twee bejaarde acteurs, over de kalverliefde.
"Hamlet – bij mij Hamlet versus Hamlet – is de jongvolwassene die niet volwassen wil worden.
"In Macbeth hikt een koppel, op de drempel van de ouderdom, tegen een gevoel van onbehagen aan.
"Ze horen in de verte de rollators, kunstheupen en kunstgebitten al rammelen. Ze kijken elkaar aan, zijn ongelooflijk blij dat ze elkaar nog hebben maar denken tegelijk: is dit het nu?”
Wat zij mankeren is een kind.
“En toch gaat het stuk niet over een onvervulde kinderwens. De baby die er niet is staat voor een grotere existentiële leegte in hen.”
Uw verhaal wordt net als het origineel door een openbaring op gang getrapt. Die wordt niet door heksen gebracht, maar door zonderlingen.
“Bij Shakespeare worden de heksen the weird sisters genoemd, maar weird betekende toen iets heel anders.
"Ze waren feitelijk de schikgodinnen, zij die de levenslijn doorknippen of niet.
"Tegelijk zijn ze toch ook folkloristische heksen, omdat Shakespeare niet te beroerd was voor propaganda, hij was de Leni Riefenstahl van de letteren en deinsde er niet voor terug om zijn broodheer stroop aan de baard te smeren.
"King James, subsidieschenker, hield van special effects en dacht ook dat hij iets van hekserij kende.
"Shakespeare schreef naar die voorliefde voor knibbel-knabbel-knuisje toe, maar zo dreig je snel bij de Efteling te belanden. Doe mij dan maar ongrijpbare zonderlingen.”
De aandacht voor het bovennatuurlijke hebt u bewaard.
“Wie Sprakeloos heeft gelezen, weet dat mijn ouders, na die jong gestorven broer van mij − de middelste, de lastigste − hun heil in spiritisme hebben gezocht.
"Ik heb geen talent voor religie, laat staan voor dansende tafels, maar ik ben ongelooflijk verdraagzaam geworden voor mensen die wél geloven.
"Ik had door Desmond Tutu de papenvreter in mij al teruggeschroefd, en door het belang dat hier in Zuid-Afrika wordt gehecht aan spiritualiteit, religie, en zelfs het oproepen van voorouders.
"Als ik moet kiezen tussen Desmond Tutu en Etienne Vermeersch, is de keuze snel gemaakt. Tutu is mijn favoriete humanist.
“Ik pleit voor de acceptatie van het irrationele, ik geloof in het onderbewuste.
"Maarten Boudry – de voortzetting van Mia Doornaert, maar met een ander kapsel – organiseert nu al jaren een kruistocht tegen de psychoanalyse.
"Maar hoe zou je zoiets ongrijpbaars als de menselijke geest met alleen maar wetenschap kunnen ontleden? Dat is onmogelijk.
"Ik geloof niet in welk hiernamaals dan ook, maar als ik schrijf, zit Willy Courteaux op mijn ene schouder, en die knettergekke maar sublieme moeder van mij − beenhouwersvrouw en liefhebster-actrice par excellence, nog meer in het leven dan op de planken − op de andere.
"Nu ze niet meer leeft, kan ik onze discussies sneller afsluiten, maar dat betekent niet dat ik haar niet mis. Dit is mijn manier om met dat gemis om te gaan.”
Uw Lady Macbeth heeft meer om het lijf dan de originele, dat is…
“…ook een erfenis van mijn moeder, die altijd klaagde dat er niet genoeg sterke rollen waren voor vrouwen van boven de 35.
"Het moeke, de hoer of de non, dat was het ongeveer.”
De Lady wordt gespeeld door Joy Wielkens, een actrice met Surinaamse en Antilliaanse roots. Ik hoor Joren Vermeersch – zelfverklaard hoeder van de kunsten – in de verte al steigeren. Hij nam er aanstoot aan dat een zwarte actrice in de Netflix-serie Vikings een gravin speelt.
“Joy is aan ons voorgesteld door het castingbureau. Wij hadden gezegd dat we iemand met présence wilden, die ook nog eens goed kan zingen.
"Natuurlijk zullen sommige zeuren weer op die roestige anti-wokenagel kloppen, maar de waarheid is dat Joy gewoon een heel goede actrice is.
"En het is intussen tweeduizend fucking vierentwintig, time to move on.
"David Oyelowo, een Brit met Nigeriaanse roots, speelde in 2000 al Henry VI bij The Royal Shakespeare Company.
"Twee jaar geleden speelde Denzel Washington de hoofdrol in de Hamlet-verfilming van Joel Coen.
“Ik heb dat stuk (column in De Standaard, red.) van Vermeersch destijds gelezen. Hij noemt dat blackwashing, een zwarte mevrouw die bij de Vikings rondloopt.
"Maar in die samenleving was slavernij een economisch fundament. Ze zijn tot in Sicilië en Egypte geraakt, de kans dat de Vikings een mooie Afrikaanse madam naar hun Kattegat en het Skagerrak en hoe heet dat daar allemaal hebben ontvoerd, is groter dan dat Jan Breydel in 1302 op het slagveld rondliep.
"Het is niet noodzakelijk dat Joy de Lady speelt, maar de echte vraag is: waarom níét? Wie wil er nu realisme op de planken?
“Ik hoop dat die Joren Vermeersch, de Sancho Panza van Jean-Marie Dedecker, ooit in een pizzeria in Middelkerke van zijn dwergpony gevallen, mij eens – in dit geval letterlijk – diets maakt hoe Shakespeare eigenlijk gespeeld moet worden.
"Het enige wat we wel weten, is dat toentertijd alle vrouwenrollen door mannen werden gespeeld – gender bending avant la lettre!
"Ik ben benieuwd, but it better be fucking good, Joren!
"Hij verwijst in zijn onzinstukken ook altijd naar Elon Musk.
‘Elon zegt dat de aandelen van Netflix door het wokevirus gaan crashen.’
"Die aandelen zijn in de lucht geschoten, misschien dankzíj Joren Vermeersch, laten we het hopen.
“We moeten ons echt beraden over wie we als moreel kompas willen accepteren. Elon Musk: really? Een cokehead die er per dag ook nog eens een wietplantage doorjaagt?
"Zijn roestvrije SUV-tanks roesten, de aandelen van ‘zijn’ Twitter crashen wél, zijn raketten ontploffen en hij leent zijn satellieten meer uit aan Poetin dan aan Zelensky.
"Samengevat: als een Waalse socialist dat zou presteren, zou Joren Vermeersch daar weinig lering uit trekken.
"Ik wil geen pleidooi houden voor Poetin, maar daar valt op zijn minst af en toe nog eens een poeprijke oligarch uit het raam.” (grijnst)
Laten we de blik weer op het theater richten. Ik las in een Humo-interview dat u zich zorgen maakt. Over de kwaliteit van het theater. Wat is er aan de hand?
“Dat is dubbel. Er worden geweldige voorstellingen gemaakt, maar ik hou mijn hart vast als het gaat over het aandeel en de betekenis van tekst op het podium.
"In mijn ogen is het beste toneel: toneel met grote teksten, regisseurs die durven en acteurs die in het centrum staan.
"Het decor hoeft niet overdonderend te zijn, de kostuums zijn onbelangrijk en de muziek mag alleen ondersteunen. Alles moet in functie staan van de pratende acteur.
“Een van mijn beste stukken was Bloed en rozen, regie Guy Cassiers, opgevoerd in Avignon, over Jeanne d’Arc en Gilles de Rais, in het Nederlands alstublieft, voor vijf keer 2.000 − in hoofdzaak − Fransen.
"Ze lazen de boventiteling en waren helemaal mee.
"Ik zie nu veel stukken, het schitterende The Sheep Song (van FC Bergman, red.) bij uitstek, waarin nauwelijks nog tekst voorkomt.
"We leven in een tijd waarin ‘de maker’ alles zelf doet – tot en met de tekst. Maar vaak vind ik de literaire kwaliteit van die teksten armetierig.”
Bio Tom Lanoye
- Bekroond romancier, dichter, columnist, theaterauteur
- Geboren op 27 augustus 1958 in Sint-Niklaas
- Studeerde Germaanse en sociologie (UGent)
- Debuteerde in 1985 met Een slagerszoon met een brilletje
- Aandere bekende boeken, o.a.: Boze tongen (2002), Sprakeloos (2009), De draaischijf (2022), Woke is het nieuwe Marrakech-pact (2023)
- Woont en werkt in Antwerpen en Kaapstad
Spreken ‘zoals in het echt’ is de norm.
“Authenticiteit heet dat dan. Maar als ik moet kiezen tussen een documentaire en een dramaserie, kies ik voor de verbeelding: drama, dus.
"De discussie is niet nieuw. Gerard Reve zei ook al ‘echt gebeurd is geen excuus’ − hij had dat al gepikt van Heinrich von Kleist.
"Een merkwaardig bewijsstuk van mijn kant: de fenomenale Waarheids- en Verzoeningscommissie hier in Zuid-Afrika.
"Iedereen is vergeten dat de Vlaamse regering voor de opleiding van de tolken heeft betaald. Die mensen zijn daarvoor in Antwerpen geweest; René (Los, zijn man, red.) en ik hebben nog voor hen gekookt. Later zagen we hen hier op televisie aan het werk... (stem breekt, korte pauze) Ik mag daar niet te veel over praten, ik word daar ongelooflijk...
(langere pauze, en dan met gesmoorde stem) “Een van die vrouwen was zwanger toen we voor haar kookten. Op televisie zagen we haar tolken met haar pasgeboren kind op de arm. De meest gruwelijke verhalen passeerden de revue. Terwijl ze bleef tolken met haar boreling op de arm − ze miste geen woord − begon ze te wenen. Haar stem brak niet, maar zij weende, weende, weende. Heel haar boezem, nat van de tranen. (blaast, lange stilte)
"Dát is voor mij authenticiteit.
“Bon, omdat die getuigenissen zo aangrijpend waren, vond men dat de bevolking ze moest horen, waarop ze met een paar getuigen een soort theatertour deden.
"Na vier of vijf voorstellingen kreeg een van die getuigen een – beetje raar in deze context van apartheid – een blanc, zoals een black-out in goed Vlaams heet.
"Wat blijkt: telkens opnieuw een getuigenis op het podium reproduceren is niet hetzelfde als authenticiteit.
"Wat men had móéten doen, was een goede schrijver zoeken om van die getuigenissen een voorstelling te maken, met acteurs en kundige dialogen.
"Je kunt dat beschamend vinden en zeggen dat het dan niet meer authentiek is, maar de verbeelding zou ervoor zorgen dat de toeschouwer in het theater, net als ik nu, ontroering ervaart.
"Als een operazangeres zelf snottert op het moment dat ze een ontroerende aria brengt, is de betovering weg.
"Toneel is een kunstvorm.”
Heeft die hang naar herkenbaarheid er ook niet mee te maken dat het publiek, maar misschien ook de jongste generaties makers en acteurs de literaire taal verleerd zijn, omdat ze amper nog lezen?
“Ik wil maniakaal zijn, en ideologisch niet somber. Voor je het weet ben je een oude zak die zegt dat het vroeger beter was.
"Jonge mensen – wat mij betreft is dat iedereen onder de 50 – genieten van de taal van Childish Gambino en Kendrick Lamar, ook al weten ze misschien niet wat een syncope is, of een synesthesie.
"In opbouw en ritmiek vertonen die teksten gelijkenissen met de verzen van beatdichter Allen Ginsberg.
“Je moet uitkijken dat je de eeuwige verandering in de literatuur niet versimpelt tot: het is allemaal aan het versimpelen.
"Misschien staat de roman, die al bij al vrij recent is, onder druk, maar de gedachte dat de literatuur zelf onder druk staat, sta ik niet toe.
"Netflix is het referentiekader van veel jonge acteurs, maar veel filmscenario’s zijn natuurlijk geweldig goed geschreven.
"Herinner je die scène uit Pulp Fiction, waarin Bruce Willis aan het personage van Ving Rhames, net verkracht in een sm-kelder, vraagt: ‘Are you okay?’
"Waarop die antwoordt, in die geweldige constellatie van macho’s onder elkaar: ‘I’m pretty fucking far from okay.’
"Woordmuziek!”
Het woord ‘shakespeareaans’ wordt vaak misbruikt, maar mogen we in het geval van de serie Succession een uitzondering maken?
“Absoluut. Ik zag in Duitsland eens een aflevering die gedubd was. Met open mond heb ik daarnaar zitten kijken.
"De vertaling bracht de inhoud over, zonder de muziek en de swag van het origineel. Wat overbleef was opeens een derderangssoap.
"Succession is niet alleen shakespeareaans vanwege de tragiek en de messen in de rug, het is shakespeareaans door de taal.
"Shakespeare is in de eerste plaats geniale taal. Hij was een vakman. En ook de Francis Ford Coppola van zijn tijd. Want hij was tegelijk producent, regisseur en schrijver.
"En ook een beetje een malafide handelaar. Hij kocht grote hoeveelheden graan, en stapelde die op tot hij ze tegen woekerprijzen kon verkopen.”
Met uw toestemming wend ik de steven naar de actualiteit. Over krap honderd dagen houden we federale, Vlaamse en Europese verkiezingen. In oktober volgen gemeenteraadsverkiezingen. Kunt u het allemaal nog wat volgen, vanuit Zuid-Afrika, en zorgt de afstand niet voor een bijzonder perspectief?
(mijmert) “Ik kom uit het Waasland. Je hoort niet buiten de eigen streek te reizen.
"Zelfs Antwerpen is het buitenland, en dat laten ze trouwens heel goed merken. (lacht)
"René heeft mij gedwongen om te reizen, om hier te leren leven en schrijven. Dat heeft me enorm verrijkt. Met vriendschappen, maar ook met de liefde voor taal.
"Ik ben helemaal verliefd op het Afrikaans. Ek es nou heeltemal tweetalig, ons kan lekker gesels as ons moet in die taal van Ingrid Jonker.
"Mijn leven is rijker geworden, en ook als schrijver, en als politiek schrijver, want zo beschouw ik me, ook in mijn theaterwerk, heb ik hier nog meer sleutels aangereikt gekregen.
“Een ander voordeel van een tweede leven in de zuidelijkste punt van een ander continent, is dat je in andere discussies belandt.
"Ik gruw van de vrijage van het ANC met Poetin, ook al zijn daar geopolitieke verklaringen voor, maar langs de andere kant vind ik het hartverwarmend hoe men hier met de mensen in Gaza meeleeft. Je krijgt een heel andere input.
"Ik ben trots op Zuid-Afrika dat het Israël als mogelijk genocidaire apartheidsstaat aanklaagt bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag.
“Tegelijkertijd: zie ons hier via WhatsApp zitten babbelen. Toen René ik ik hier dertig jaar geleden voor het eerst kwamen, konden we amper naar huis bellen, en het kostte nog een fortuin ook. Nu kunnen we alles à la minute volgen, in die zin zijn we schizofrener dan vroeger: we leven hier én daar tegelijk, en omgekeerd.”
Hoe ziet u die verkiezingen tegemoet?
“Het zijn cruciale verkiezingen: komt er een paradigmashift of niet?
"Als het in Nederland kan, waarom hier niet? En het wordt allemaal zo snel genormaliseerd. (gespeeld klagerig)
"‘Geert Wilders heeft zelfs al toegevingen gedaan op zijn kiesprogramma!’ Ah ja!? Hij wil niet langer iedereen die een Koran bezit straffen. En: ‘Die kopvoddentaks, dat gaan we toch maar niet doen.’
"Dat horen geen toegevingen te zijn. Zeker niet van iemand die als enige lid is van zijn eigen partij. En die moet Nederland gaan leiden?
"Hoeveel duidelijker wil je je autocratie hebben? Wat heeft dat nog met democratie te maken?”
De Wever sloot tijdens het voorzittersdebat van Knack een samenwerking met het Vlaams Belang niet uit. Is hij er volgens u toe in staat?
“Ja. De macht op zich prevaleert voor hem. En ik acht hem in elk geval in staat tot dreigementen.
"De vorige keer hebben ze al drie maanden onderhandeld. Drie maanden, zonder fucking meerderheid, waarom?
"En als we Gwendolyn Rutten (Open Vld) mogen geloven, lag een coalitie echt op tafel. Of misschien wilde hij Open Vld alleen de zwartepiet toeschuiven?”
Is hij bereid om naar de pijpen van de in de peilingen grootste partij te dansen, met een voorzitter die hij ooit nog een paljas noemde?
“Er zijn constructies denkbaar waarbij De Wever zich eens te meer in zijn vossenhol op Het Schoon Verdiep verschuilt en vandaar naar de rest blijft roepen wat zíj moeten doen en laten.
"Toen Koen Kennis (N-VA-schepen, red.) in De afspraak zei dat er ‘na twintig eenheden een beetje sleet op het stadsdichterschap zat’, dacht ik: uw voorzitter zit al twintig jaar en al drie – binnenkort vijf – verkiezingsnederlagen op dezelfde stoel.
"Dat is geen slijtage, dat is een doorligwond. Je ruikt de wanhoop van een man die alleen nog kan chanteren.
“Eigenlijk zegt hij al twintig jaar lang ‘hou mij tegen hoor, of...’
"Toen hij nog verkiezingen kon winnen, riep hij dat de progressieven hem dankbaar moesten zijn omdat hij het Belang eronder had gekregen.
"Wordt het geen tijd dat hij op zijn blote knieën vergeving vraagt omdat hij het Belang weer wakker heeft gekust?
“De vorige cruciale verkiezing, die van 2006, toen Tom Barman zijn festivals 0110 organiseerde, hebben we gewonnen. Dit keer is het de vraag hoezeer we het verlies kunnen beperken. Het verlies voor de democratie, en hoe identitair-rechts zal reageren.
"‘Eén land, twee democratieën’: goed gevonden, hoor, maar het komt er toch weer op neer dat de Franstaligen Latijnen zijn en ‘wij’ Germanen.
"Dat is de taal van de jaren 30.
"We moeten ons niet laten aanpraten dat er geen parallellen zouden bestaan tussen vandaag en de jaren 30.
"Als zij naar 1302 mogen verwijzen, dan ik ook naar de jaren 30.
"De retoriek, de vreemdelingenhaat, de oorlogsdreiging, de verering van het ‘ons’: alles eender.”
De spectaculaire remonte die Vooruit had ingezet, is na de capriolen van Conner Rousseau met een doffe klap tot stilstand gekomen.
(zucht) “Ik ben niet objectief, want ik ken haar al van voor ze politicus was, maar ik ben ongelooflijk trots op Caroline Gennez en haar moedige standpunten over Gaza. En zij moet nu heel die shit uitzitten. (denkt na)
"Ik kom ook uit Sint-Niklaas, ik heb ook nog staan zeiken in café fucking ’t Hemelrijk (waar Conner Rousseau, toen nog voorzitter, zijn ‘zattemansklap’ sprak, red.). Maar ik dan wel in mijn luier, terwijl mijn moeder met haar toneelkring in het feestzaaltje aan het repeteren was.
“Ik was kwaad. Kwaad om zoveel narcisme.
"Nu maak ik me zorgen, ik vrees dat Conner een of andere psychologische grens is overgegaan. Ik hoop dat hij dit kan verwerken.”
Intussen heeft Tom Meeuws zich met racistische uitlatingen ook buitenspel gezet.
“Die twee incidenten worden nu met elkaar verbonden, maar dat is onzin.
"Meeuws, dat is ‘onzen bompa’ die het grof in de bek heeft. Het hipsterracisme waar Fikry El Azzouzi het ooit over had: mensen die niet racistisch zijn, en dat wijd uitdragen door het met de gulle lach te hebben over ‘onze Marokkaan’ hier en ‘onze mocroschepen’ daar.
"Dat is vooral misplaatst. In zijn beleid zie ik daar niets van terug.
“Jinnih Beels is het probleem. Wij waren in Antwerpen toen haar bijlage in Gazet van Antwerpen verscheen (het lifestylemagazine heette ‘Jinnih’, red.), een afkooksel van de mislukte burgemeesterscampagne van Patrick Janssens.
"Glamour en zelfverheerlijking, zonder ook maar een spatje visie of ideologie.
"Er zat een kleurenprent bij die je kon inkleuren, Jinnih als Robocop, een item over haar lievelingsgerechten en -adresjes.
"Dat is het niveau van ‘Tiny leert breien’, ‘Tiny gaat op ponykamp’…
“Het enige wat naar politiek rook, was een quote op de cover: ‘Politici, haal die prut uit uw ogen!’
"Alsof Beels zelf geen politica is! Dat heeft niets meer met progressiviteit te maken.
"Dat is Reagan die in 1980 zei: ‘Het probleem van de politiek zijn de politici. Dus stem op mij.’
"Geef mij maar die vuilgebekte Meeuws.”
Uit De Stemming van De Standaard en de VRT bleek dat ‘de politiek zelf’ een van de grootste bezorgdheden is van de kiezer. Dat hebben ze misschien wel aan zichzelf te danken, maar is het niet ontstellend dat maar 1 procent van de bevraagden internationale veiligheid als aandachtspunt aanstipte?
(zucht) “Als je zoals wij lang in het buitenland zit, ga je met andere ogen naar Het journaal kijken. En met open mond.
"Dat is voor driekwart Boeketje Vlaanderen (toeristisch magazine op de BRT in de jaren 80, red.). Nostalgie in plaats van analyse.
"Als je een beetje pech hebt, openen ze met een voorbeschouwing van tien minuten op het wielerseizoen. Cyclocross, tussen haakjes, krijg ik hier nog altijd niet uitgelegd.
"‘Kennen jullie dan geen asfalt, of zo?’ (lacht)
“Je zou hopen dat buitenlands nieuws een fractie van diezelfde aandacht zou krijgen, maar helaas, ‘buitenland’ is de blindedarm van het nieuws, een verschrompeld aanhangsel, na de rubriek ‘gebroken armen en verloren huisdieren van bij ons’.
"Vlaanderen is behept met de bekommernissen van onder de kerktoren en rond de eigen navel.”
Terwijl er meer en meer signalen opduiken dat het Poetin menens is, en nog meer dan gedacht bereid is om nucleaire wapens te gebruiken.
“Klopt. Bij dat soort berichten vraag ik me tegelijk af: is dit geen onderdeel van de oorlogsvoering? Wie bespeelt hier wie?
"De echte pin in de granaat heeft natuurlijk een oranje huid, een grote mond en een gek kapsel.
"Ik denk niet dat Trump het zal halen, maar stel dat Biden geen afstand durft te nemen van Netanyahu en zijn genocidaire regering, dan zal Europa geconfronteerd worden met het gelijk van Trump, die heeft aangekondigd dat hij uit de NAVO zal stappen.
“De spiraal van oorlogszucht zal alleen maar toenemen. Als je ziet dat zelfs de Duitse groenen hun pacifistische traditie overboord hebben gegooid en willen bewapenen…
"Het is extreem moeilijk en moedig om vandaag nog pacifist te zijn. En ik kan het weten, want ik leef met zo iemand samen.
"René is een diehard pacifist. Ik niet. Ik geloof in de onvermijdelijkheid van gerechtvaardigde oorlogen. Dat botst, ja.
“Ons cement zijn niet de Italiaanse chansons die we zingen, zoals de Macbeths, maar onze discussies over internationale politiek.
"Passioneel en wanhopig zijn die dezer dagen des te meer.”
Lady + Lord MacBeth is een productie van Theatergroep Suburbia en toert door heel Nederland. De regie is van Olivier Diepenhorst, de hoofdrollen worden vertolkt door Joy Wielkens en Alwin Pulinckx.
Lees ook
Klik op de hyperlinks en lees meer berichten
Bron: De Morgen
