Een Reuzegommer die 250 uur in een bejaardentehuis gaat helpen of eindeloos bladeren moet harken is veel zinvoller dan hem huiswaarts te sturen met een celstraf die toch nooit effectief wordt. De drie beroepsrechters oordeelden schijnbaar mild. Ze hebben een punt, vindt misdaadjournalist Pieter Huybrechts die het verhaal van A tot Z volgde. Dit treft hen harder, ook al is het maar een schrale troost voor Sanda Dia’s familie.
Pieter Huyberechts – GVA
“Ik ben zo trots op Papis”, fluisterde Mak, de stiefmoeder van Sanda, buiten op de trappen van het Antwerpse hof van beroep.
Voor haar stond advocaat Sven Mary de hele persmeute toe te spreken. Papis zelf gaf geen krimp en zocht hoog boven de camera’s een punt om ergens anders aan te denken.
Ze was bevreesd, zei ze, dat haar man zijn mix van boosheid en teleurstelling zou uiten. Iets wat niemand hem kwalijk kan nemen.
Papis Dia zei bewust geen woord. Veelzeggende stilte.
Achter hem staarde Sanda’s broer Seydou onder de camera’s. Dat er twintig cameraploegen voor hun neus stonden, kon hen geen moer schelen. In gedachten waren ze bij Sanda aan het graf.
Collectief (on)schuldig
Een halfuur eerder hadden drie beroepsrechters de achttien beklaagden allen schuldig verklaard aan het onopzettelijk doden en het ontmenselijken van Sanda Dia (20).
De rechtbank maakte daarbij geen onderscheid tussen de rol van Zaadje en Janker of meelopers als Pronker of Protput.
Allen collectief schuldig. Of ze nu wel of niet om de frieten gingen tijdens de doop. Of ze nu wel of niet hout sprokkelden op het moment dat Sanda’s medische toestand echt alarmerend bleek.
Ze wisten alle achttien hoe de doop zou verlopen en door het verloop ervan niet af te keuren deden ze de facto mee. En maakten ze zich schuldig aan Sanda’s dood die niemand gewild heeft.
Schuldig verzuim pleegden ze dan weer niet, klinkt het, net als ze ook niet schuldig zijn aan de meest kwalijke kwalificatie, het opzettelijk toedienen van schadelijke stoffen.
De redenering van de rechtbank : ze konden onmogelijk weten dat (liters) vissaus zo schadelijk kon zijn. Als een arts het al niet wist, wat zouden snotapen van twintig met een kater het dan weten?
En van zodra ze beseften – rijkelijk laat of niet – die koude decemberdag in 2018 dat Sanda Dia echt in (levens)gevaar verkeerde, hebben ze wel meteen hulp geboden. De rechtbank is daar heel stellig in.
“Het was een tragisch accident, door niemand gewild dus”, vat advocaat Joris Van Cauter het arrest samen.
Is dit #JusticeForSanda?
Hoewel elf van de achttien vergeefs de vrijspraak vroegen, kan iedereen leven met het arrest.
Collectief in de fout, collectief gestraft, klinkt het. Ze krijgen immers bijna krek dezelfde straffen opgelegd: van 200, 250 tot 300 uur werkstraf (voor Zaadje en Janker, de twee die toevallig dat jaar aan het roer van Reuzegom stonden).
Het arrest leidde tot ongeloof bij de vrienden van Sanda: zijn de drie beroepsrechters nu niet heel mild?
“Onze beste vriend is dood en zij krijgen een werkstraf? En misschien komt het zelfs niet eens op hun strafblad.”
Teleurgesteld dropen ze af. Voor hen is er onvoldoende #JusticeForSanda.
Zoals verwacht moet geen van de achttien naar de gevangenis. Dat had Sanda’s familie zelf al heel duidelijk gesteld, ook al hebben zij in principe niets te zeggen over de bestraffing.
De rechtbank houdt rekening met hun jeugdige leeftijd, hun blanco strafblad en het feit dat ze het op sociale media al zwaar te verduren kregen.
Tot ergernis van de familie tekenden vrijdag slechts acht van de achttien present. Geen van hen hangt de komende jaren een celstraf boven het hoofd.
“Nieuwe feiten? Alsnog naar de gevangenis.” Ook aan dat scenario ontsnappen ze alle achttien. Tot hun grote opluchting.
“Hier kan ik mee leven, ja”, zei één van hen aan de Waalse Kaai.
De pedagogische aanpak
Er is duidelijk gekozen voor de pedagogische bestraffing, in lijn met wat de KU Leuven zoveel jaar geleden in eerste instantie ook deed.
Genre: we kunnen als maatschappij beter met hen aan de slag door hen net maatschappelijk in te zetten. Dra moeten ze zich dus melden bij een justitieassistent. Met een concreet plan om het komende jaar tot inzicht te komen door ergens ten velde maatschappelijk werk te verrichten.
Vraag is wat het meest impact heeft en het meest zinvol is: een Reuzegommer die het komende jaar elk weekend vijf uur lang in een bejaardentehuis gaat helpen of gehandicapten helpt bij hun verplaatsingen?
Of een Reuzegommer die in theorie twee jaar cel boven het hoofd hangt voor een tijd maar zich koest houdt en rustig verder werkt? Waarna de straf als bij wonder weer verdwijnt. De vraag stellen is ze beantwoorden.
Einde van de strijd
Diep vanbinnen weten ook Sanda’s familieleden het antwoord op die vraag. Verwacht van hen geen zware uitspraken.
Hun credo: waardigheid.
Voor hen mag het nu vooral stoppen, of hun advocaten nu wel of geen procedurefouten in het arrest van 118 pagina’s vinden. Nog een proces? Neen bedankt.
Op pagina 116 kunnen ze alvast lezen wat elke Reuzegommer ter financiële compensatie voor al het leed op hun bankrekening moet storten: 843 euro.
Lees ook
Analyse Proces-Reuzegom – De enige mogelijke beslissing, die tegelijkertijd altijd zal wringen
Sven Mary – Hoeveel Reuzegommers waren er vandaag in de zaal – Acht – Ik stel vast dat tien anderen iets anders te doen hadden
Bron: GVA