Bart Eeckhout – De Morgen
Je hoeft als partij niet in een regering te zitten om te wegen op het beleid. Je hoeft als partij zelfs niet deel te nemen aan verkiezingen om impact te hebben.
Dat bewijst de BoerBurgerBeweging.
De politieke aardverschuiving die die nieuwe partij in Nederland heeft veroorzaakt, heeft in alle Europese hoofdsteden alarmbellen laten afgaan.
Met groot gevolg. Net zoals cd&v dat in Vlaanderen probeert, profileert ook de Europese koepelpartij EVP zich in het Europees Parlement, waar ze nog altijd de grootste en machtigste fractie vormt, voortaan als de partij van het ‘boerenbelang’.
Dat doen de EVP’ers heus niet alleen om de landbouwsector ter wille te zijn, maar om het bredere, ‘boze’ sentiment van cultureel verlies en achterstelling in landelijk gebied te capteren.
Andere partijen, vooral ter rechterzijde, volgen hetzelfde spoor.
Stilletjes maar onmiskenbaar verandert het Europese milieu- en klimaatbeleid zo van vorm. De veelbesproken natuurherstelwet is al terug naar de tekentafel gestuurd, en ook de plannen met een strengere pesticidennormering worden gereviseerd. Daar blijft het niet bij.
Meer en meer politici opperen om even af te remmen met nieuw klimaatbeleid. De Franse president Emmanuel Macron was de eerste om een pauze te bepleiten. Vanuit Vlaanderen zit minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) op hetzelfde spoor, zo zegt ze in deze krant.
Ook hier verklaart tactiek mede de standpuntbepaling. In de stikstofkwestie duwde Demir stevig door.
Het verlangen om de Boerenbond, en bij uitbreiding de hele christelijke zuil, eens te laten voelen wie de nieuwe baas is in Vlaanderen, bracht Demir én de N-VA zo op een punt dat ideologisch haaks staat op hun natuurlijke rechts-conservatieve positie. Tot ontzetting van een deel van het eigen lokale electoraat.
Hier moet dus iets gecompenseerd worden, en het Europese milieu- en klimaatbeleid biedt daar de kansen toe.
Toch is er meer aan de hand dan enkel een tactisch schimmenspel. Hoe tastbaarder de klimaatverandering haar lelijke kop opsteekt, ook nu al op het Europese continent, hoe meer de neiging ontstaat bij burgers om daarvan weg te kijken. En bij politici om de verantwoordelijkheid te ontlopen.
Dat is zorgwekkend. Geen misverstanden: een Europees klimaatbeleid is noodzakelijk, maar het loopt op democratische lemen voeten. Iedereen wil duurzaam zijn, zolang het vrijblijvend kan. Nu het bloedige ernst wordt, blijkt de aarzeling plots groot, bij burgers, bedrijfsleven en politiek.
Hier ligt de grote uitdaging voor politici in Vlaanderen en Europa. Een volhardend klimaatbeleid is onmisbaar, het idee dat een pauze nog wel even kan, is ronduit verfoeilijk.
Maar tegelijk is er nu geen nood aan verlammende vergezichten over een economische revolutie, en evenmin aan abstracte toekomstplannen die de adem afsnijden.
Wat nu nodig is, is een democratisch gesteunde combinatie van maatregelen die de samenleving helpen zich aan te passen om erger te voorkomen en die bescherming bieden tegen wat onvermijdelijk wordt.
Het moet mogelijk zijn om een meerderheid van de Europese burgers ervan te overtuigen.
Lees ook
Klimaat – Ook Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) oppert ‘pauze’ voor nieuwe Europese klimaatplannen
Geert Buelens – Wat we toen al wisten – Winnaar Boon 2023
Bron: De Morgen