Bart Eeckhout is hoofdcommentator van De Morgen.
Bart Eeckhout – De Morgen
Ook in de politiek geldt de wijsheid dat als een idee te mooi is om waar te zijn, het dan waarschijnlijk inderdaad niet waar is.
Neem het voorstel van een zakenkabinet, waarmee N-VA-voorzitter Bart De Wever de nieuwjaarsreceptie van zijn partij verwarmde.
Dat klonk, zeker in N-VA-oren, erg goed. Eerst zouden Serieuze Mensen snel een regering vormen om te doen wat moet, zodat daarna, in alle rust, het land naar zijn confederale lotsbestemming kan worden gevoerd.
Tot je er even over gaat nadenken.
In strikt politicologische zin is een ‘zakenkabinet’ een regering die buiten het parlement om gevormd wordt met experts die voor een beperkt programma het vertrouwen krijgen van een meerderheid in de Kamer.
Die experts zouden dan het tijdelijke mandaat krijgen om het land langs lastige bestuurlijke klippen te loodsen, waarna ze, na gedane zaken, kunnen afzwaaien.
Tegen die invulling van het zakenkabinet zijn nogal wat bezwaren te maken.
De belangrijkste kwestie is de principiële: deze vorm van bestuur schuurt tegen en zelfs over de grenzen van de representatieve democratie zoals we die nu kennen.
Dit is een vorm van technocratie, het uiterst betwistbare idee dat een samenleving het best geleid wordt door deskundigen die weten wat goed is voor het volk.
Uit die principiële kanttekening volgt een praktische: het hele idee dat er één juiste, apolitieke weg is om de samenleving beter te maken is democratische onzin.
Je kan, redelijk neutraal, stellen dat het goed is om het belastingstelsel, de arbeidsmarkt of de hele staat te hervormen, maar hóé je die hervorming aanpakt, is bij uitstek onderwerp van politieke besluitvorming en politieke strijd.
Dat is niet vies, dat is de kern van democratie. Zelfs de keuze van experts blijft per slot van rekening een politieke beslissing.
Wellicht en hopelijk doelt Bart De Wever met zijn zakenkabinet niet op zo’n expertenregering, maar wil hij enkel snel een coalitie vormen met een politieke kernopdracht: de begroting op orde zetten, sociaal-economische hervormingen doorvoeren.
Ook dan blijven de genoemde praktische bezwaren pal overeind staan. Juist over die politieke kern is er geen consensus.
Of je een begroting sluit door belastingen te verhogen of te heroriënteren, dan wel door overheidsdiensten af te stoten, maakt nogal een verschil.
Bij de samenstelling van zijn zakenkabinet zal De Wever meteen op dezelfde ideologische tegenstellingen botsen als bij de vorming van gelijk welke andere regering.
Het is niet omdat je ze een zakenkabinet noemt dat je coalitie plots wel snel kan hervormen.
Dit is institutionele voodoopolitiek: een schijnbaar eenvoudig idee dat in de praktijk helemaal niet werkt.
Het is een kansloos zoethoudertje, dat vooral dient om de eigen achterban te sussen.
Want de pijnlijke waarheid is dat de kans bijzonder klein is dat het land na de verkiezingen confederaal hervormd zal worden.
Die trein is gepasseerd. Meer nog, het is de N-VA zelf die hem de voorbije tien, vijftien jaar meermaals heeft laten passeren.
Lees ook
N-VA – Vier toppers staan klaar om De Wever op te volgen
Jonathan Holslag – De verbitterde burger is de onontkoombare keerzijde van blunderende beroepspolitiek
Lees ook
Klik hier of op de hyperlink hieronder en vind andere berichten van
Bron: De Morgen