Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje is een kanjer van een kaliber dat een literaire jury niet elk jaar ziet passeren. De Boekenbon Literatuurprijs bekroont een schitterend boek.
Veerle Vanden Bosch – De Standaard
Je hebt uitstekende romans, en je hebt volstrekt unieke boeken die overrompelen door hun reikwijdte, vernuftige constructie, stilistische brille en diepe inzichten in wat het betekent mens te zijn. Het lied van ooievaar en dromedaris kun je met een gerust hart onderbrengen in die tweede categorie.
Anjet Daanje (57) kreeg er donderdagavond de Boekenbon Literatuurprijs voor, (voorheen de ECI- en de Ako Literatuurprijs).
‘De jury koos voor een boek dat leest als een trein, maar tegelijkertijd wel het nodige van de lezer vraagt’, zei juryvoorzitter Guy Verhofstadt bij de uitreiking.
‘Het zit barstensvol doorwrochte intertekstualiteit, stroomt over van de bewonderenswaardig ambitieuze stijlwisselingen en bevat buitengewone reflecties op het schrijverschap.
‘Ieder afzonderlijk hoofdstuk is als een goudklompje en gezamenlijk vormen ze een literaire tour de force.’
Briljante domineesdochter
Het lied van ooievaar en dromedaris is Daanjes tiende roman. De schrijfster lijkt nu haar grote doorbraak te beleven, nadat haar vorige boek, De herinnerde soldaat (2019) op de longlist van de Libris Literatuurlijst belandde.
Het lied van ooievaar en dromedaris werd enthousiast onthaald en was al een bestseller. Aan die triomftocht komt dus voorlopig geen einde.
In haar ruim twee eeuwen omspannende turf van 650 bladzijden borstelt Anjet Daanje elf levensverhalen. Allemaal hebben deze mensen van ver of nabij iets te maken met het centrale personage: de raadselachtige 19de-eeuwse schrijfster Eliza May Drayden.
Dat is een briljante domineesdochter uit een tochtig gat in Yorkshire die tegen de beperkingen aanbotst die het victoriaanse Engeland meisjes en vrouwen oplegt.
Samen met haar oudere zus Charlotte en jongere zus Helen vindt ze een uitweg in een rijke, wat morbide verbeeldingswereld.
Eliza is losjes gebaseerd op Emily Brönte, de schrijfster die in 1847 literair Engeland perplex deed staan toen ze onder een mannelijk pseudoniem haar roman Wuthering heights publiceerde.
Maar vooral vertelt Daanje hoe de bij leven al ongrijpbare Eliza na haar dood uitgroeit tot een mythe die op soms onnavolgbare manieren impact heeft op talloze levens na haar.
Of het nu haar doodgravers zijn, die gebukt gaan onder het loodzware geheim dat ze een kist vol stenen hebben bijgezet in het familiegraf tot een welgestelde biografe die te gronde wordt gericht door haar obsessie met Eliza – en door de naijver van een conculega.
(Hoe grondig Daanje zich in Brönte heeft verdiept, blijkt ook uit het samen met dit boek verschenen Dijende gronden, met vertalingen van gedichten van Emily Brönte naast eigen gedichten die door Bröntes poëzie zij geïnspireerd.)
God en Darwin
Er is een verhaal over een eeneiige tweeling die tijdens spiritistische seances hun publiek een rad voor ogen draait, over twee zussen die uit het kasteel van hun voorouders worden verdreven door de Eerste Wereldoorlog, en over twee Duitse zussen in Londen die tijdens en na de oorlog hun afkomst enkel nog kunnen beleven in een gedeeld denkbeeldig Duitsland.
Er zijn veel symbiotische relaties tussen zussen, echo’s uit Wuthering heights, uit Jane Eyre van Emily’s oudere zus Charlotte, motieven uit gothic novels. Het komt geen seconde artificieel over.
Het lied van ooievaar en dromedaris is een boek over de ongrijpbaarheid van elk mens: hoe meer je iemand wil bevatten en daardoor in zekere zin ook bezitten, hoe groter het raadsel wordt; een boek over hoe we ons vastklampen aan het beeld dat we ons van onze geliefden vormen; een boek over leven, liefde en dood en wat daarna komt.
En over geloof, van God en geesten over Darwin tot de kwantummechanica. Maar bovenal is het een boek dat de kracht toont van literatuur.
Aan de Boekenbon Literatuurprijs is een bedrag van 50.000 euro verbonden.
Andere genomineerden waren:
- De Mitsukoshi Troostbaby Company van Auke Hulst,
- Vaders die rouwen van Carmien Michels,
- Waarachtige beschrijvingen uit de permafrost van Donald Niedekker
- Zelf doen van Niña Weijers genomineerd.
Lees ook
Vul hieronder de zoekopdracht Literatuur in en vind meer berichten.
Bron: De Standaard