Extreem weer en gevaarlijke hitte zullen de norm worden, waarschuwt George Monbiot. We moeten dringend de omerta doorbreken en het roer omgooien. Kleine stapjes leiden nergens toe.
Kunnen we het er nu dan over hebben? Over het thema dat al zolang gemeden wordt door het grootste deel van de media en de politiek? Het enige dat er uiteindelijk toe doet: hoe te overleven op aarde.
Alle andere kwesties waarmee frontpagina’s gevuld worden en opiniemakers zich bezighouden, verdwijnen erbij in het niets. Dat weet iedereen. Zelfs al ontkennen ze de klimaatwetenschap of minimaliseren ze de kwestie. Nog nooit was stilte zo oorverdovend.
En het is geen passieve stilte. Het is een actieve omerta, een hoogmis van afleiding en irrelevantie in het aanschijn van een existentiële crisis. Een leegte die hardnekkig gevuld wordt met onbenulligheden en amusement, roddels en spektakel.
Maar terwijl de mensen die de communicatielijnen in handen hebben het onderwerp doodzwijgen, verheft de planeet haar stem met een geraas dat onmogelijk te negeren valt. De afgelopen dagen van atmosferische razernij, de hitteschokken en bosbranden, laten zich niet langer sussen. Ze stormen ruw onze stille retraite binnen.
Wat vertelden milieuactivisten ons? Ja, dit is een existentiële crisis, maar laten we eerst die flessendopjes recycleren
George Monbiot
En dat is nog maar het begin. De gevaarlijke hitte die West-Europa belaagt, is al het nieuwe normaal in Zuid-Europa. In delen van het Midden-Oosten, Afrika en Zuid-Azië is het nog erger. Daar wordt de toenemende hitte stilaan levensbedreigend. We moeten onmiddellijk maatregelen nemen, alomvattende maatregelen.
Wat niet besproken wordt, kan niet worden aangepakt. Dat geldt voor al het leed dat we elkaar aandoen. Maar dat we er niet in slagen om die catastrofale globale opwarming tegen te houden, heeft vooral te maken met de heimelijke zwijgzaamheid die het openbare leven in haar greep houdt.
Foute strategie
De miljardairsmedia en de politici die ze promoten, smeden een wereld waarvoor wij niet gekozen hebben, en waarin we niet kunnen leven. Ze halen alles uit de kast om daadkrachtig optreden in de kiem te smoren.
Ze doen dat namens de fossiele brandstofindustrie, de veeteelt, het bankwezen, bouwfirma’s, autoconstructeurs en luchtvaartmaatschappijen, maar ook ten behoeve van iets groters dan die belangen: de gevestigde orde.
De huidige machthebbers vegen alle uitdagingen onder het tapijt. Want de vraag om onze economieën koolstofarm te maken, is niet alleen een bedreiging voor de koolstofrijke industrie; het is een bedreiging voor de wereldorde die machtige mannen toelaat ons te domineren.
Concessies doen aan klimaatactivisten betekent een stuk macht opgeven.
De afgelopen jaren heb ik milieubewegingen de ene na de andere fout zien maken. De strategie van groene groepen is volkomen verkeerd. Die gaat als volgt: we kunnen niet zomaar het hele systeem veranderen; mensen zijn hier niet klaar voor; we willen onze leden niet wegjagen of een gevecht uitlokken met de regering.
Dus is de enige realistische benadering die van het incrementalisme. We zullen campagne blijven voeren, thema na thema, sector per sector, voor geleidelijke verbeteringen. Als we dat jaren volhouden, dan zullen al die kleine stapjes samen de grote verandering opleveren en de wereld die we willen.
Patience versus poker
Maar terwijl zij patience speelden, speelde de macht poker. De opstand van radicaal-rechts heeft alles weggevaagd, de administratie vermalen, de civiele bescherming uitgekleed, de rechtbanken ingepalmd, net als het kiessysteem en de overheidsinfrastructuur, en het recht om te protesteren en te leven platgeslagen.
Terwijl wij onszelf ervan hadden overtuigd dat er geen tijd is om het systeem te veranderen, bewezen zij ons ongelijk door alles omver te werpen.
Het probleem was nooit dat een systeemwijziging te veel gevraagd is of te lang zou duren. Het probleem is dat incrementalisme gewoon te weinig is. Niet alleen te nietig om de transitie op gang te trekken, niet alleen te nietig om de revolutionaire vloedgolf af te stoppen die uit de tegenovergestelde richting kwam aangerold, maar ook te nietig om het doodzwijgen te doorbreken.
Geconfronteerd met de krachten die ons naar de planetaire afgrond duwen, moeten we niets minder eisen dan een systeemverandering. Het is de enige remedie, de enige manier om de miljoenen mensen te inspireren en te mobiliseren die nodig zijn voor doeltreffende actie.
Wat hebben milieuactivisten ons al die tijd verteld? We hebben te kampen met een ongeziene existentiële crisis, maar laten we eerst die flessendopjes recycleren en andere rietjes gebruiken.
Groene bewegingen hebben hun leden behandeld als idioten en diep vanbinnen beseffen die leden dat ook.
Hun terughoudendheid om rechtuit te zeggen wat ze echt willen, hun misvatting dat mensen niet klaar zijn voor iets moeilijkers dan die microconsumentenzever, heeft een groot aandeel in dit mondiale falen.
Wie kantelt eerst?
Voor incrementalisme was er nooit tijd. Het is geen sluiproute naar verandering, het is een moeras waarin alle ambitie wegzinkt. Zoals rechts heeft aangetoond, is een systeemverandering de enige snelle, effectieve weg naar transitie.
Sommigen onder ons willen een rijke gemeenschap waarin ieder apart goed kan rondkomen, een donuteconomie, participatieve democratie en een ecologische samenleving.
Daarmee eisen we niets groters dan wat de miljardairsmedia gevraagd en gekregen hebben: een neoliberale revolutie die goed bestuur beknot, zowat alle belastingen en beperkingen uit de weg ruimt voor de rijken, de zakenwereld en de oligarchen, en de democratie uitholt.
Laten we dus onze eigen stilte doorbreken.
Stoppen met onszelf voor te liegen: kleine stapjes leiden niet tot een grote verandering. We moeten onze schroom en symbolische gebaren laten varen. Geen emmers water aandragen waar alleen brandweerwagens helpen.
Laten we onze campagne optrekken tot een kritisch draagvlak van 25 procent van de bevolking – volgens meerdere studies is dat het maatschappelijke kantelpunt. Zo moet daadkrachtige, politieke actie eruitzien. Maar nu we het zover hebben laten komen, is dat de vraag: halen we dat sociale kantelpunt vooraleer het klimaat ineenstuikt?
© The Guardian
Lees ook
George Monbiot – Het ecologische geweten van Engeland
Bron: De Standaard
