De driftig galopperende energie-, brandstof- en voedselprijzen drijven een deel van de bevolking tot wanhoop. En dus roeren de vakbonden zich: op woensdag 9 november komt er een nationale staking, tenzij de politiek nog magische oplossingen uit de hoed tovert. Vakbondsvoorzitters Miranda Ulens (53) en Marc Leemans (61) reiken die hier alvast graag aan. ‘Mensen kunnen pijn lijden als ze zien dat anderen in dezelfde mate afzien.’
Jan Antonissen en Raf Liekens – De Morgen
5 oktober 2022
‘Een bepaalde groep merkt bijna niets van deze crisis, dankzij index, bedrijfswagen en zonnepanelen met terugdraaiende teller… ’
Marc Leemans
Twee weken geleden voerden Miranda Ulens en Marc Leemans samen met tienduizend andere vakbondsmilitanten nog actie tegen de verkruimelende koopkracht.
“Bevries de prijzen, niet de mensen”, riepen ze.
Het hoofdkantoor van werkgeversorganisatie VBO werd bekogeld met rookbommen, eieren en toiletpapier – tomaten en verf waren helaas te duur. De vakbonden noemen het een voorproefje van wat op 9 november zal volgen.
Volgens premier Alexander De Croo (Open Vld) staan we voor vijf à tien moeilijke winters.
Marc Leemans: “Deze moeilijke periode zal zeker langer dan één winter duren. De oorlog in Oekraïne zal niet snel eindigen en de economische vooruitzichten van onze belangrijkste handelspartners zijn slecht. Groot-Brittannië heeft zichzelf in de voet geschoten met de Brexit, in Duitsland verwacht men een krimp van 3 procent: van die regenbuien worden wij ook nat.”
Miranda Ulens: “Ik vond die uitspraak van De Croo erover. Als je zoiets zegt als premier, moet je ook onmiddellijk met oplossingen komen, anders slaat iedereen in paniek. Dit is al de derde zware crisis in vijftien jaar.
“Tijdens de bankencrisis riepen de politici dat ze de speculanten aan banden zouden leggen, maar wie veroorzaakt vandaag de absurde gas- en elektriciteitsprijzen? De speculanten!
“Tijdens de coronacrisis applaudisseerden we voor de mensen met essentiële beroepen, ‘die toch meer erkenning verdienden’, maar de loonsonderhandelingen van vorig jaar liepen uit op een doffe ontgoocheling.
“De regering deed iets extra’s voor het zorgpersoneel, maar de lonen van al die andere hardwerkende mensen bleven geblokkeerd door de loonnormwet (die ervoor moet zorgen dat de lonen in de Belgische privésector niet sneller stijgen dan die in de buurlanden, red.).
“En nu duwt de energiecrisis massa’s mensen in de miserie en zegt de regering dat ze dat niet kan oplossen. Doe dan toch tenminste wat je kunt!”
Ondanks het zorgwekkende begrotingstekort gaf de regering al ruim 6 miljard euro uit aan steunmaatregelen: btw-verlagingen, energiekortingen, lagere accijnzen aan de pomp.
Ulens: “Er is meer nodig. De premier zegt dat hij de mensen niet wil laten kiezen tussen eten of zich verwarmen, maar dat is nú al de realiteit in veel gezinnen.
“Het wordt tijd dat de werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen. Als het goed gaat, zijn de winsten voor de privésector. Als het slecht gaat, redt de overheid hen.
“Dat was zo tijdens de bankencrisis, de coronacrisis, en nu wéér. Onze bevolking ziet af, het is oorlog, maar intussen rijven multinationals zoals Engie, TotalEnergies en Shell de miljarden binnen. Daar worden de mensen echt boos van.
“Maar overwinsten afromen? Dat vinden ze bij het VBO niet nodig. Ook onze politici talmen veel te lang.”
In maart beloofde energieminister Tinne Van der Straeten (Groen) al dat ze de overwinsten wilde afpakken, maar de regering vond haar voorstel ‘juridisch onhaalbaar’.
Ulens: “En vervolgens gebeurde er niets meer. Nu zegt Van der Straeten dat ze de overwinstbelasting tegen eind dit jaar wil invoeren als Europa het niet doet. Dat is te laat. Griekenland en Italië doen het nu al.”
Leemans (sussend): “Europa heeft beslist om de overwinsten te belasten, dat zal gebeuren. Het is beter om dat Europees te doen, anders komt er nog meer fiscale concurrentie tussen de landen. De regering heeft dat geld ook nodig om de steunmaatregelen voor de bevolking en de bedrijven te kunnen betalen.”
Ulens: “Griekenland, Frankrijk en Spanje hebben al een prijsplafond voor gas ingevoerd. De Nederlanders zijn er ook mee bezig. Waar wachten wij nog op?”
Europese regeringen hebben in een jaar tijd 280 miljard euro uitgegeven aan maatregelen om de energiefactuur te verlichten. Volgens econoom Gert Peersman (UGent) heeft dat geen zin: het enige wat echt helpt, is de vraag laten dalen via energiebesparing.
Leemans: “Dat is een macro-economische benadering waar je op microniveau weinig aan hebt.”
Ulens: “Niet iedereen kán energie besparen. Veel armen wonen in slechte huurwoningen die ze zelf niet kunnen renoveren en waar de energie door alle gaten naar buiten vliegt. Ook huiseigenaars met een laag inkomen hebben geen spaarcenten om te investeren in isolatie, zonnepanelen en warmtepompen.”
Leemans: “Een bepaalde groep mensen merkt bijna niets van deze crisis: dankzij de index, hun bedrijfswagen, hun energiezuinige woning, hun zonnepanelen met terugdraaiende teller…
“Die groep krijgt al jaren allerlei premies en fiscale aftrekken die de kloof tussen arm en rijk vergroten. Wie kan er vandaag een elektrische wagen kopen? De rijken.
“Toch mochten zij die aankoop jarenlang voor 150 procent aftrekken van de belastingen, vandaag is dat nog 100 procent. Stop daarmee. Die mensen hebben dat niet nodig. Besteed dat geld aan mensen die wél hulp nodig hebben.”
AFGLIJDEN IN ARMOEDE
Welke verhalen hoort u van de basis?
Leemans: “Mensen die deeltijds werkten, gaan opnieuw voltijds aan de bak, omdat ze het niet meer trekken. Anderen zetten hun tijdskrediet of zorgverlof stop. Hun zieke familielid verzorgen ze dan maar na hun uren. Zulke verhalen horen we dagelijks.
“In 2021, vóór de energiecrisis, had 10 procent van de gezinnen geen inkomensbuffer van een maand. Nog eens 20 procent had geen buffer voor drie maanden. Die buffers smelten nu weg.”
Ulens: “In 2020 leefde al één op de vijf gezinnen in energiearmoede, wat wordt dat straks? Volgens de CREG (de federale energieregulator, red.) bedraagt de gemiddelde jaarfactuur voor energie 9.200 euro.
“Dat is een vierde van het jaarinkomen van een alleenstaande. Een vierde! Dan moet je nog je huur, eten, water, internet en verzekeringen betalen. Mensen zeggen me: ‘Als wij nu op tijdelijke werkloosheid worden gezet, komen we niet meer rond. Dan moeten we een andere job zoeken.’”
De meeste werkenden krijgen geen sociaal energietarief. Is een job dan nog de beste bescherming tegen armoede?
Ulens: “Met een waardig loon wel.”
Leemans: “Veel mensen proberen meer te werken of nemen er een flexi-job bij. Ze hollen zich te pletter om rond te komen. Maar als ze uitvallen, krijg je drama’s. Daarom moet je het sociaal energietarief beter organiseren. Nu is het alles of niks.
“Alleen de armste 20 procent krijgt dat tarief, wat een voordeel van minstens 5.000 euro per jaar oplevert. Wij hebben aan de regering gevraagd om dat uit te breiden naar 40 procent van de bevolking, maar dat weigerde ze. Er kwam wel een premie van 400 euro voor de brede middenklasse: 33 euro per maand. Tja.”
Armoede-expert Wim Van Lancker (KU Leuven) vindt dat de regering de middenklasse te ruim heeft geïnterpreteerd. De energiepremie is voor alleenstaanden met een nettojaarinkomen tot 62.000 euro en voor gezinnen met een jaarinkomen tot 125.000 euro. Dat is 5.000 euro netto per maand!
Leemans: “Ja, dat is bijna iedereen, hè. De liberalen wilden niet dat de steunmaatregelen herverdelend zouden werken. De regering kan zeggen dat ze íéts heeft gedaan, maar niemand is echt geholpen. Voor mensen met hoge inkomens maakt die premie weinig verschil en wie het echt nodig heeft, blijft in de kou. Dat leidt tot veel verbittering.”
Ulens: “Wij horen dat de liberalen veel sociale maatregelen blokkeren. Onze regeringen hadden ook een maximumfactuur voor energie kunnen invoeren. Of een basispakket met een duurder tarief voor wie veel verbruikt. Maar nee, ze laten de mensen in de steek.”
Leemans: “Ik voel dat een deel van de bevolking aan het radicaliseren is. Zij geloven niet meer in politiek en kiezen voor extremen. Zo komt onze democratie in gevaar. De politiek moet bewijzen dat ze het systeem op een faire manier kan organiseren.
“Als burgers zien dat groepen die het niet nodig hebben worden bevoordeeld en dat de regering niet eens kan beslissen over een béétje hogere belastingen voor topvoetballers, keren ze zich af van het systeem.”
Ulens: “We blijven miljarden aan fiscale voordelen voor de rijken uitdelen, maar intussen besparen we al jaren op De Lijn en de NMBS. En dan is men verbaasd dat de kloof tussen arm en rijk groeit.
“De Vlaamse regering krijgt dit jaar een half miljard euro extra binnen. Toch wil de N-VA de vinger zoveel mogelijk op de knip houden.
“Wat heb je aan een goede begroting als je economie kapotgaat en honderdduizenden mensen in de armoede afglijden? Geef dat geld terug aan de burgers, bijvoorbeeld door klimaatneutrale sociale woningen te bouwen. Zo krijg je meer jobs, minder armoede en kortere wachtlijsten.”
Leemans: “De Vlaamse regering twijfelde of ze de mensen zou steunen door hen een hogere werkbonus (een belastingkorting voor werknemers, red.) of meer kinderbijslag (het groeipakket, red.) te geven.
“Alle sociale partners en experts zijn het erover eens dat de kinderbijslag het beste instrument is. Met een werkbonus deel je ook geld uit aan mensen met hoge inkomens. Wanneer dit interview verschijnt, zal de regering haar ei gelegd hebben: wedden dat de werkbonus is verhoogd?”
Onze bedrijven kreunen óók onder waanzinnige energiekosten en moeten door de index 10 procent meer loon uitbetalen. Volgens het VBO kunnen ze dat niet.
Leemans: “Als je het VBO moet geloven, gaan álle bedrijven binnenkort op de fles.”
U bedoelt dat VBO-topman Pieter Timmermans een dramaqueen is?
Leemans (lacht): “Dat hebt u gezegd!”
Ik zag u innerlijk volledig akkoord gaan.
Leemans: “Laten we zeggen dat hij soms wat nuance mist.”
Ulens: “Die brengt het ABVV hem graag bij.”
Leemans: “Niet alle bedrijven hebben het moeilijk. Mag ik u eraan herinneren dat ze in 2021 recordwinsten hebben geboekt? En dat volgens een recente studie van de Nationale Bank de meeste bedrijven hun gestegen kosten kunnen doorrekenen?”
Die prijsstijgingen drijven op hun beurt de lonen weer op. Zo blijft de inflatie voortdraven. Moeten we niets doen om die spiraal te stoppen?
Leemans: “Dat gebeurt al: iedereen incasseert een beetje verlies. Veel werknemers krijgen hun indexaanpassing pas op het einde van het jaar en veel bedrijven rekenen een stukje van de hogere kosten door, maar snijden ook in hun winstmarge.”
Toch vragen de werkgevers een indexsprong, omdat ze vrezen dat hun concurrentiepositie ten opzichte van het buitenland in het gedrang komt.
Ulens (kijkt alsof ze in een bord rotte eieren wordt geduwd).
Rustig blijven, mevrouw Ulens!
Ulens (lacht): “Dat is nog een nawee van de betoging.”
Leemans: “Als je het woord ‘indexsprong’ uitspreekt, krijgt ze een allergische reactie.”
Ulens: “Niet de indexaanpassingen maar de waanzinnige energieprijzen zijn het probleem. Pak díé dan aan. In onze buurlanden zijn ze jaloers op onze index – de vakbonden toch. Laat de loontrekkenden toch meegenieten van de welvaart waar ze zelf elke dag aan bijdragen.”
Maar is de index wel een sociaal systeem? Iemand met een maandloon van 7.000 euro profiteert daar veel meer van dan iemand die maar 1.500 euro verdient. Daarom stelt arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) voor om de index niet in procenten maar in centen uit te betalen.
Leemans: “Zullen we het pensioensysteem dan ook socialer maken door de hoge pensioenen van professoren te plafonneren en de laagste pensioenen te verhogen?”
Daar pleit professor Baert al jaren voor.
Leemans: “Maar het gebeurt niet! De vraag is: moet de index herverdelend werken? Ons antwoord is nee. Hij moet zorgen dat je koopkracht op niveau blijft als het leven duurder wordt.
“Herverdelen moet je doen via de fiscaliteit. Een werknemer met een inkomen van 7.000 euro betaalt daar 50 procent belastingen op en staat van zijn indexverhoging veel meer af aan de sociale zekerheid dan iemand met een laag inkomen.”
Ulens: “De mensen zijn het kotsbeu dat men elke crisis aan sociale verworvenheden zit te peuteren. (Fel) Wel, dit keer zal dat niet pakken! Door de krapte op de arbeidsmarkt raken veel vacatures moeilijk ingevuld. Eindelijk heeft de werknemer het eens voor het zeggen.”
Is dit het juiste moment om opslag te vragen?
Ulens: “Dit is het moment om de welvaart beter te verdelen, ja. Het aandeel van arbeid in de totale welvaart daalt al jaren, ten koste van kapitaal. Dat moet veranderen.
“De mensen vragen gewoon een correcte verloning en een betere balans tussen werk en vrije tijd. Vooral de jongeren zoeken naar een gezonder evenwicht. (Glimlacht) Daarom vragen wij ook een arbeidsduurvermindering.”
RODE LIJNEN
Daar reageren de werkgevers dan weer allergisch op. Hoe is uw verhouding met hen?
Ulens (zucht): “Moeilijk, de laatste tijd. Iedereen weet dat de uitkeringen te laag zijn: veel mensen leven onder de armoedegrens.
“De regering heeft een welvaartsenveloppe (verhoging van de laagste uitkeringen, pensioenen en vervangingsinkomens, red.) opgenomen in de begroting om die grens te verhogen, maar de werkgevers weigeren daarover te onderhandelen.
“Ze willen het gebruiken als pasmunt bij de loononderhandelingen. Onbegrijpelijk.”
Die onderhandelingen worden een zware clash. Als de sociale partners er niet uit komen, dreigt de regering erover te vallen.
Leemans: “Vorig jaar heeft de regering toch ook een loonakkoord bereikt?”
Na veel poeha. Met de PVDA in haar nek kan de PS straks niet met lege handen thuiskomen, maar de liberalen willen niet weten van loonsverhogingen. Hoe gaan ze dat oplossen?
Leemans: “Geen idee. Maar wij verwerpen de wet die al vijf jaar de lonen blokkeert. Voor de zoveelste keer: pas die aan! Ze brengt 4 miljard euro aan loonsubsidies voor de werkgevers niet in rekening, en dan zwijg ik nog over andere ingebouwde sjoemelsoftware.”
De index en de loonnormwet zijn dé rode lijnen in het regeerakkoord. Als de regering niet valt over de loononderhandelingen, zal ze die respecteren. Resultaat: jullie zullen het opnieuw met borrelnootjes moeten doen.
Leemans: “Wij zullen blijven strijden tegen die wet tot er een politieke meerderheid komt die ze aanpast. Het wordt een issue bij de verkiezingen.”
Ulens: “Twee jaar lang hebben we campagne gevoerd, we hebben tachtigduizend handtekeningen verzameld, een heldere uiteenzetting gegeven in het parlement, complimenten gekregen van heel wat parlementsleden (zucht).”
De vakbond maakt dus geen indruk meer in de Wetstraat?
Leemans: “In de Wetstraat zitten ze in een catch-22: de één wil de ander geen stap vooruit laten zetten, en zo blokkeren ze elkaar.”
Zijn er behalve de lonen nog grote issues?
Leemans: “Eerlijke fiscaliteit! Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) heeft een mooie blauwdruk gemaakt voor een fiscale hervorming: hij wil arbeid minder belasten en meer inkomsten halen uit verhuur, vermogen en meerwaarde. Prima! Iedereen is het erover eens dat arbeid te zwaar wordt belast.”
Maar door de tegenstelling tussen MR en PS komt die hervorming er niet.
Leemans: “Deze regering zit met een begrotingstekort van 20 miljard euro dit jaar en 23 miljard volgend jaar. Onze staatsschuld is gestegen naar 115 procent and counting. Weet u wat dat betekent?
“Eén jaar en twee maanden lang gratis werken, zonder te ademen of te eten. Dán hebben we onze schuld afgelost. We hebben de luxe niet om nog te wachten. Bij de begrotingsopmaak in oktober moeten de regeringspartijen zien over welke punten op Van Peteghems lijstje ze elkaar kunnen vinden. Wereldschokkend wordt dat niet.
“Kent u het riedeltje dat onze overheden te veel belasting heffen en te veel geld uitgeven?”
België is vicewereldkampioen met een overheidsbeslag van 52 procent.
Leemans: “Ja, de Voka’s van deze wereld herhalen dat continu. Maar 17 miljard euro van onze federale overheid gaat naar subsidies voor bedrijven.
“En weet u hoeveel de overheid in 2019 ontving van de venootschapsbelasting? 17 miljard euro!
“Het geld dat van de bedrijven binnenkomt, gaat gewoon terug naar de bedrijven. Maar het zijn de kmo’s die veel betalen en de multinationals die veel incasseren. Die onrechtvaardigheid, dát is het probleem van ons grote overheidsbeslag.”
Ulens: “Er moet dringend een vermogenskadaster komen, zodat je het geld kunt halen waar het zit. Er is een groep die veel meer kan bijdragen dan ze nu doet.
“Fiscale voordelen voor bedrijfswagens, profvoetballers, buitenverblijven: weg ermee.
“Sommige zelfstandigen hebben zestig appartementen. Maar huurinkomsten worden niet belast, terwijl zoveel mensen hun éérste woning niet meer kunnen verwarmen.”
Leemans: “En waarom moet je een fiscaal voordeel voor je tweede verblijf hebben als je dat niet hebt voor je eerste verblijf? Ik begrijp dat niet.”
Ulens: “In de wereld van MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez is dat allemaal normaal. Wellicht is hij ook tegen een belasting op privéjets, omdat dat de middenklasse treft (lacht).”
DE DONUT VAN MICHEL
Paul Magnette oogstte begin dit jaar een storm van kritiek met de provocerende uitspraak dat België ‘een land zonder e-commerce mag worden’. Wat vond u daarvan?
Leemans: “De Amazons en Bol.coms zijn welkom, op voorwaarde dat ze bijdragen aan onze samenleving, met correcte belastingen en fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden. Helaas zien we bij die bedrijven veel ondoorzichtige systemen van onderaannemers en uitbuiting. Het resultaat daarvan hebben we gezien bij PostNL en de chemiereus Borealis: onmenselijke toestanden.”
Economen wijzen de vakbonden met de vinger: door jullie rigide houding rond nachtarbeid en flexibiliteit hebben we weinig e-commerce in België. De grote pakjeshuizen staan net over de grens.
Leemans: “In Roosendaal en Bergen-op-Zoom.”
Ulens: “Hoe komt het dan dat veel Belgen wél ’s nachts en in het weekend werken? We hebben onder meer afspraken gemaakt met Torfs en Colruyt.”
Leemans: “Het kan dus, maar het heeft een prijs. Sommige bedrijven weigeren die te betalen. Zij kijken niet verder dan hun profijt.
“Onze Nederlandse collega’s zijn unisono: ‘De flexibiliteit is in Nederland te ver doorgeschoten. Ze is funest voor de samenleving.’ Het aantal working poor is daar nog groter.”
Heeft de vakbond de thuiswerktrend ook niet gemist? Jullie waren daar vroeger tegen.
Leemans (hoofdschuddend): “We zijn al drie jaar bezig met het maken van een cao voor thuiswerkers. Wie ligt dwars? De werkgevers.”
Ulens: “Ze weigeren een behoorlijke vergoeding te geven. Ze verhinderen het contact tussen onze afgevaardigden en thuiswerkers. En sommige werkgevers verplichten hun personeel om thuis te werken, omdat ze op kantoor geen plaats meer hebben.”
Leemans: “Minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) heeft daarover een kwade brief naar de werkgevers gestuurd.”
Ulens: “Bedrijven zijn verplícht om een werkplek ter beschikking te stellen. En ze moeten de kosten vergoeden die thuiswerkers maken: verlichting, verwarming.”
Leemans: “Thuiswerk kan zwaar zijn. Doe het maar, zoals veel mensen tijdens de lockdowns, op je laptop werken met jengelende kinderen om je heen in een klein appartementje.”
Om de pensioenen te kunnen betalen en de begroting recht te trekken, wil deze regering 80 procent van de actieve bevolking aan het werk krijgen. Vindt u dat een goed plan?
Ulens: “Het zou voor de pensioenen ook goed zijn als de werkgevers weer wat meer sociale bijdragen zouden betalen. Vroeger was onze sociale zekerheid een taart, maar de regering-Michel heeft er een donut van gemaakt.
“De flexi-jobs, de belastingverlagingen voor de bedrijven: dáárdoor is er minder geld voor de pensioenen. Wij zien graag veel jobs, maar het moeten ook goeie jobs zijn, waar mensen voldoening uit halen en voldoende voor betaald worden.”
Er zijn intussen meer langdurig zieken dan werklozen in België. De regering wil die groep van 400.000 mensen weer activeren: met begeleiding, maar ook met sancties van 30 euro.
Leemans: “Alle sociale partners in de Nationale Arbeidsraad zijn tegen, en toch gaat minister van Sociale Zaken Frank Vandenbroucke (Vooruit) door met die sancties.”
Ulens: “In de vorige regering hebben we samen met de werkgevers een pak maatregelen voor werkbaar werk voorgesteld. Kris Peeters (cd&v) heeft dat als minister van Werk naast zich neergelegd.”
Leemans: “Blijkbaar geloven politici nog altijd in de stok, terwijl studies aantonen dat alleen de wortel werkt. Je moet die mensen hélpen.”
Ulens: “De werkdruk is te hoog. Daardoor zijn er zoveel burn-outs, kankers en chronische aandoeningen. Neem het van mij aan: een zieke wil zo snel mogelijk weer aan het werk. Probeer je rekeningen vandaag maar eens te betalen met een invaliditeitsuitkering.”
Je krijgt er wel het sociaal energietarief bij.
Leemans: “Ja, maar mensen die hun hele carrière lang dezelfde handelingen uitvoeren, krijgen last van hun spieren en gewrichten. Een sanctie zal die pijn niet verlichten. Sancties toveren ook geen depressies of burn-outs weg. De enige oplossing is: inzetten op preventie en begeleiding.”
Alleen wie weigert een formulier in te vullen, riskeert een boete. Is dat nu zo verregaand?
Ulens: “Veel mensen zijn niet in staat om een vragenlijst op de computer in te vullen. Dat heet: de digitale kloof.”
Leemans: “Ik kan u zo’n vragenlijst laten zien: niet simpel. Er staan te veel geleerde woorden in.”
Ulens: “Verwar je die lijst nu niet met de burgerenquête van Annelies Verlinden (cd&v)? (lacht)”
Leemans: “Wat antwoord je op vragen als: ‘Denkt u dat uw situatie zal veranderen?’ Moeilijk, hè.”
De arbeidsmarkt staat in brand. Is dit niet het moment om te zeggen: ‘Het is afgelopen met levenslange werkloosheid?’
Leemans: “Allee, levenslang werkloos, dat is weer zo’n wild verhaal: hoeveel van zulke mensen heb je in België? Nog geen honderd.”
Wat? U ontkent dat er generatiewerkloosheid bestaat in dit land?
Leemans: “Mensen die nooit een dag hebben gewerkt en dan met pensioen gaan? Nee, dat is een cliché. Bemiddelingsdiensten in Brussel, Wallonië en Vlaanderen doen hun uiterste best om mensen aan een baan te helpen.”
EUROPA BROEIT
Wat hoopt u te bereiken met de nationale staking van 9 november?
Leemans: “Het is nog niet zeker of die er komt: het ACV beslist definitief op 18 oktober.”
Ulens: “Voor ons staat het wel vast: op 9 november ís er een nationale staking. De mensen pikken het niet meer.”
Hoe is jullie verhouding met de nieuwe partijvoorzitters, Sammy Mahdi (cd&v) en Conner Rousseau (Vooruit)? Of draait het voortaan om Raoul Hedebouw (PVDA)?
Ulens: “Raoul Hedebouw ken ik niet persoonlijk. Ik zie hem weleens op betogingen. Hij ziet de PVDA als een vakbondspartij.”
Leemans: “Ik heb een professionele relatie met al die mensen.”
Ulens: “Wij werken samen met al wie de Internationale zingt (lacht). Ik ben lid van het partijbureau van Vooruit. Soms luisteren de socialisten naar ons, soms niet.”
Conner Rousseau is niet bepaald een klassieke vakbondsman.
Ulens: “Toen hij enkele jaren geleden een voorstel voor een nieuwe indexberekening lanceerde, hebben we hem laten weten dat we niet akkoord gingen – waarop hij het introk. Met zijn voorstel voor consumptiecheques ging het ook zo.”
‘De tijd van overvloed is voorbij’, verklaarde de Franse president Emmanuel Macron deze zomer. Is het een optie om hetzelfde tegen uw leden te zeggen?
Leemans: “Nee. Ons signaal is: ‘Het zal rechtvaardiger en eerlijker verlopen.’ Mensen kunnen pijn lijden op voorwaarde dat ze zien dat het systeem eerlijk is, en dat anderen ook in dezelfde mate afzien. Anders komen ze in opstand.”
Revoluties en oorlogen zijn vaak het gevolg van prijsstijgingen. Zijn er akelige dingen op til?
Ulens: “Ik voel veel frustraties, maar er is nog marge om een akkoord te bereiken met de overheid en de werkgevers.”
Leemans: “Het broeit wel in heel Europa: Italië, Frankrijk, Nederland.”
Ulens: “In Zweden komt radicaal-rechts aan de macht.”
Neigen uw militanten stilaan ook naar extreemrechts?
Ulens: “Ze neigen naar oplossingen. Vlaams Belang doet beloftes om het beter te maken voor het ‘eigen volk’, maar in het Europees Parlement stemmen ze, samen met de N-VA, wel tégen de verhoging van de minimumlonen.”
Leemans: “Sommige werknemers evolueren duidelijk in de richting van Vlaams Belang.”
Ulens: “Je houdt dat alleen tegen door sociale akkoorden af te sluiten. Tegelijk blijft het onze taak om de valse beloftes van de populisten te ontmaskeren.”
Het populisme van de PVDA zal het werk van het ABVV ook niet vergemakkelijken.
Ulens: “Op ManiFiesta (een festival georganiseerd door Solidair en Geneeskunde voor het Volk, red.) was er onlangs een syndicaal dorp waar de grootste vakbonden vertegenwoordigd waren.
“In plaats van daar te gaan spreken, heb ik een zomerkamp van de Jongsocialisten bezocht. Daar heb ik tot mijn grote vreugde vastgesteld dat de jeugd linkse ideeën koestert: ze is voor herverdeling van de welvaart. Dat was een superervaring.”
Het komt goed?
Ulens: “Het komt altijd goed. Als je maar samenwerkt.”
© Humo
Beeld Wim Van Cappellen
David Van Reybrouck en Eva Rovers – We moeten gewoon veel minder kopen en consumeren, punt
Bron: De Morgen