Maandag kende het Reuzegom-proces over de dood van de Edegemse student Sanda Dia (20) een herstart in Antwerpen. Na een mislukte poging in april 2022 in de rechtbank van Hasselt verschijnen achttien gewezen Reuzegommers nu voor het hof van beroep. Deze voormiddag is het opnieuw aan de burgerlijke partij. De advocaten van de familie van Sanda Dia komen dan voor het eerst in dit proces aan het woord.
Als steun en eerbetoon aan Sanda Dia, zijn vader Papis Dia en gans de familie hebben we de zaak Sanda Dia gevolgd vanaf 7 december 2018 tot vandaag. Je kan een overzicht vinden van vele krantenartikels, boeken en podcasts in het In memoriam Sanda Dia Lees alle berichten over: Sanda Dia Rust zacht Sanda ❤ #JusticeForSanda |
Meester Sven Mary neemt het woord
Meester Sven Mary spreekt als eerste van de burgerlijke partijen vandaag. Hij vertegenwoordigt de vader en de broer van Sanda Dia.
Kon Sanda nog instemmen?
Meester Mary begint zijn pleidooi door te vertellen over een e-mail die verstuurd werd door meester Joris Van Cauter over S.P. (25) “Remork” voor het proces dat vorig jaar in Hasselt werd gepleit.
Daarin vroeg de advocaat aan de voorzitter om er alles aan te doen zodat zijn cliënt niet herkenbaar in beeld zou worden gebracht door de pers.
“Recht op afbeelding is iets fundamenteel. Niemand mag zonder uw toestemming beelden van u maken. Of daarna verspreiden. Men moet daarvoor dus toestemming te geven.
“Men moet daarmee instemmen”, zegt Mary. “We moeten allen, en terecht, respect daarvoor hebben”, zegt hij.
Mary toont de gekende foto van Sanda Dia die in het gras ligt na de doop.
“Sanda Dia had ook het recht dat zijn toestemming zou worden gevraagd voor wat men de iconische foto heeft genoemd.
“Hij had ook het recht om gevraagd te worden zijn toestemming te verlenen om de foto te delen in een van de wansmakelijke chatgroepjes.”
Het is de laatste foto waarop hij nog levend is, zegt de advocaat. “Is zijn toestemming überhaupt gevraagd? Kon hij in zijn toestand die dag nog instemmen?”
“Deze foto – hoe meer ik ze bekijk – is een foto van een jongen die als een vuil voorwerp na het kamperen opzij is gelegd. Dit is een foto van een man die doordrenkt is op 5 december 2018”, zegt de advocaat.
Hij legt uit dat er over het tijdstip van de foto discussie is, maar dat de foto ’s avonds werd genomen is duidelijk.
“Hij werd opzij gelegd, nat, alleen.
‘Hoe koud moet hij het hebben gehad?’, heeft de vader van Sanda vaak gevraagd.
“Wat was hij aan het denken op dat ogenblik, helemaal alleen?’ Was hij nog in staat te denken? Riep hij om hulp? Was hij nog in staat om om hulp te roepen? Het zijn vragen die de papa graag beantwoord had gezien.
“Vragen waar hij geen antwoord op heeft gekregen. Het zijn eenvoudige vragen.”
Is instemming voor doop ook instemming voor gifstoffen?
Meester Mary gaat verder: “De instemming van het slachtoffer. Men gaat ervan uit dat de instemming voor de doop, om deel te nemen aan een doopritueel, dat dat inherent uiteindelijk ook de instemming was voor de toediening van die gifstoffen.
“Dat inherent daaraan het mensonterend gedrag kan worden gekoppeld. Dat door de aanvaarding en deelname aan de doop, de tenlastelegging niet strafwaardig is.”
Niemand zal me van de gedachte ontdoen dat dit elitair clubje een rechts ranzig kantje heeft
“Geweld en vernedering zijn zeer gevaarlijke drugs. Het gaat steeds verder. Dit dossier kan enkel en alleen gereconstrueerd worden op de telefonie en de beelden binnen die telefonie.
“Niet op wat deze mensen (de Reuzegommers, red.) u zijn komen verklaren. Deze achttien, maar ook niet de twee andere slachtoffers”, zegt Mary.
De advocaat verwijst naar de ‘sollicitatie’ van A.G. “Janker” voor het temmerschap binnen Reuzegom. Hij leest voor uit de speech van de jongeman.
“Ben ik wel de juiste man op de juiste plek voor een temmer? Er wordt gefluisterd dat ik te klein zou zijn, te fragiel. Maar zo’n opmerkingen kunnen we onderbrengen in BSO-schooltje voor een of andere allochtoon”, leest Mary.
Meester Mary zegt dat er meermaals beweerd is geweest dat de dood van Sanda niets te maken heeft met zijn huidskleur.
“Ze (de Reuzegommers, red.) worden niet vervolgd voor racisme. Maar niemand zal mij van de gedachte ontdoen dat dit elitair clubje een rechts ranzig kantje heeft.”
“Napoleon, Castro en zelfs ‘onze goede duitse vriend Hilter‘, staken nauwelijk boven de grond uit. Wat charisme, geroep en getier en ge komt heel ver. Ik wil er echt een heel bruut jaar van maken”, leest Mary verder voor.
“Ik wil er volgend jaar dan ook geen bruut jaar van maar, maar een gestoord bruut jaar. Vergis je niet, bovenal wil ik een mentor zijn voor onze potentiële elite. Ik wil het ongelooflijk bruut maken, maar vooral ten alle tijden correct zijn”, leest Mary.
“Wat moest het geweest zijn als hij niet correct zou geweest zijn? Misschien eens een vraag om te stellen aan de beklaagde, mevrouw de voorzitter.”
Champions League van de ranzigheid
Sven Mary, advocaat van de vader en broer van Sanda Dia, leest voor uit de verklaringen van enkele schachten die niet gedoopt werden.
Hij spreekt over urineren op schachten, een fles gin leegdrinken, emmers braaksel over elkaar uit kappen, maar ook over blauwe plekken die ze hebben.
“Het was de Champions League van de ranzigheid”, zegt Mary.
“Is dit nog grappig? Heeft dit te maken met de overdracht van een middelbare school student naar het hoger onderwijs? Staat dit voor de solidariteit waar een doop voor moet staan?”
‘Boze gevoelens’ bij Reuzegommers
Meester Mary spreekt over de ‘boze gevoelens’ bij de Reuzegommers om wat er gebeurd is.
“Als ik niks misdaan heb en ik zit in de auto met meester De Baere en we rijden aan 90 per uur en we hebben niets gedronken. Er rijdt een camion over ons en meester De Baere is dood. Ben ik dan boos?
“Nee, ik heb geen fout gemaakt. Ik ben triest omdat meester De Baere dood is”, legt Mary uit.
Verschil is dat Sanda zijn verantwoordelijkheid heeft genomen
Al meermaals tijdens het proces werd gezegd dat er op de schachten geurineerd werd tijdens de tweedaagse doop. Mary legt uit dat ook Sanda een keer op een medeschacht heeft geplast.
“Ofwel in zijn broek ofwel op die jongen, was de keuze”, zegt Mary.
“Het verschil tussen Sanda die dag en de Reuzegommers, is dat hij zijn verantwoordelijkheid heeft genomen. Hij is bij M. (de schacht, red.) geweest en heeft zich diep verontschuldigd. Dat is een belangrijke nuance.”
We gaan de schachten de vernieling inzuipen
Mary zegt dat het vreemd is dat het om een doop gaat “waar niemand op aanwezig was”, zegt hij.
De Reuzegommers vertelden tijdens verklaringen en het eerdere proces geregeld dat zij bij bepaalde opdrachten niet aan de put stonden, bijvoorbeeld.
“Waar wel iedereen aanwezig was, was op de doopvergadering op 3 december 2018. Daar werd het draaiboek doorgenomen. Iedereen is akkoord. Iedereen weet wat er gaat gebeuren.
“Daar wordt gezegd: ‘We gaan de schachten de vernieling inzuipen.'”
Proper, wit hemdje en blauw pulleke
Meester Mary beschrijft het moment waarop de Reuzegommers ’s morgens op 5 december aangesproken werden door een professor van de KU Leuven. Ze maakte zich zorgen om de toestand van Sanda Dia.
De Reuzegommers stelden de vrouw gerust: de doop was bijna gedaan en ze gingen hem in zijn bed leggen. De vrouw zou omschreven hebben dat de jongens zeer hoffelijk waren.
“Dat zijn ze ook. Ze zijn altijd hoffelijk. Hier in een schoon en proper wit hemdje en blauw pulleke”, zegt Mary.
“Hoe slecht moet die vrouw zich achteraf gevoeld hebben?”
Mary legt link met racisme
Mary wil het hebben over de setting van de doop. Zo moeten de schachten tijdens de doop op een bepaald moment op hun kniëen gaan zitten met hun aangezicht naar een auto. De lampen van de auto schijnen daardoor op hen, waardoor ze niets zien.
Op dat moment wordt er geroepen en gebruld om de schachten bang te maken. Op dat moment is het de bedoeling om een goudvis levend in te slikken. Vissaus wordt daarbij als hulpmiddel gebruikt.
Verschillende Reuzegommers gaven al aan dat die vissaus zo vies is, dat ze er onmiddellijk van moeten braken.
De advocaat verwijst naar de film Mississippi burning over de moord op drie mensenrechtenactivisten waarin ook de Ku Klux Klan wordt aangehaald.
“Kleur heeft hier niets mee te maken”, herhaalt Mary de woorden van de andere schachten van maandag.
“Ik ben een aantal dingen gaan zoeken die in dit dossier zouden kunnen wijzen op racisme”, zegt Mary.
“Ik weet niet of mijn confraters ‘De congo is van ons‘ onlangs nog hebben gezongen. Ik weet niet of iemand dat gedaan heeft? Ik denk het niet. De leden van het hof? Nee. Het Openbaar Ministerie? Nee. De Reuzegommers spreken van ‘onze goede vriend Adolf‘, ik vind dat toch raar.”
“Mijnheer Z.B. (26) heeft als bijnaam Rafiki. Hij verklaarde eerder dat dat vriend betekent in het Swahili. Maar waar komt dat nog vandaan? De Leeuwenkoning? Dat is geen protput, geen janker. Het is een aap. De enige gekleurde jongen wordt ‘aap’ genoemd. Toevallig.”
Nog een vaststelling van meester Mary: “Als Reuzegom naar een verkleedpartijdje gaat, hoe zijn ze dan verkleed? Als de KKK. Het is maar een vaststelling.”
Verwijder jij je whatsapp berichten als je een accident hebt?
Het pleidooi van de advocaat van de vader en broer van Sanda Dia gaat verder met de ‘opruimactie’ van de Reuzegommers.
Er wordt opgedragen alles te verwijderen van sociale media. Er worden afspraken gemaakt worden met advocaten en de whatsappgroep wordt ontbonden.
“Schade beperken, klinkt het. Wat een vrienden van Sanda“, zegt Mary.
“Als jij een accident hebt? Verwijder jij dan uw whatsapp berichten? Waarom? ‘Paniekreactie’, is het antwoord.”
“Ze denken alleen aan ‘me, myself and I'”
Mary wil zijn pleidooi afsluiten met hetzelfde waarmee hij begonnen is: het recht op afbeelding.
“Geniet nog van de komende maanden waarin u geblurd wordt. Mijnheer Sanda Dia heeft er geen baat bij dat mensen naar de gevangenis gaan.
“Hij heeft er wel baat bij dat deze jonge ondernemers, dokters, handelsingenieurs, die onze maatschappij gaan vertegenwoordigen toonbaar worden.
“De familie heeft er geen baat bij dat mensen naar de gevangenis gaan, maar de maatschappij heeft er wel baat bij dat ze deze jonge economen, handelsingenieurs en dokters kunnen herkennen.”
Sven Mary
“Dat is het brandmerk dat zij moeten krijgen. Wie zijn ze? We moeten ze kunnen herkennen.
“Als mijn dochter ooit met iemand thuiskomt, dan wil ik weten wie er binnenkomt. Zij zullen bij mij nooit binnenkomen. Ze zijn gevaarlijk. Nog meer als ze in groep zijn. Ze hebben geen respect.
“Ze denken alleen aan me, myself and I.”
Lees ook
Reuzegom – Meester Elisa Van Bocxlaer neemt het woord
Bron: GVA