Maandag kende het Reuzegom-proces over de dood van de Edegemse student Sanda Dia (20) een herstart in Antwerpen. Na een mislukte poging in april 2022 in de rechtbank van Hasselt verschijnen achttien gewezen Reuzegommers nu voor het hof van beroep. Deze voormiddag is het opnieuw aan de burgerlijke partij. De advocaten van de familie van Sanda Dia komen dan voor het eerst in dit proces aan het woord.
Als steun en eerbetoon aan Sanda Dia, zijn vader Papis Dia en gans de familie hebben we de zaak Sanda Dia gevolgd vanaf 7 december 2018 tot vandaag. Je kan een overzicht vinden van vele krantenartikels, boeken en podcasts in het In memoriam Sanda Dia Lees alle berichten over: Sanda Dia Rust zacht Sanda ❤ #JusticeForSanda |
Meester Elisa Van Bocxlaer neemt het woord
Ze begint uit te leggen dat er in Hasselt een enorme misvatting is gebeurd. De rechter verklaarde toen dat ze enkel kon oordelen over de feiten in Vorselaar. Daar was de burgerlijke partij niet mee akkoord. Zij tekenden beroep aan.
Meester Van Bocxlaer legt uit dat de rechter nu wel in staat is om te oordelen over de totaliteit van de doop.
“De tenlasteleggingen, zoals ze nu omschreven zijn, zijn juist. Het is vandaag wel degelijk mogelijk om ervoor te zorgen dat deze jongens hier vandaag hun verantwoordelijkheid moeten opnemen voor de totaliteit van de doop”, zegt ze.
“Het is ondenkbaar dat ze hier buitenlopen zonder enige vorm van veroordeling”
Meester Van Bocxlaer legt uit dat er bij de Reuzegommers geen sprake is van schuldinzicht. Dat ze wel steunbetuigingen aan de ouders bezorgden, maar dat die eigenlijk alleen over hun eigen leed gingen, zegt ze. Dat vooral het woord ‘ik’ te sprake kwam.
“U kan de familie niet verwijten dat ze niet in hun pen kruipen om hun medeleven met de 18 reuzegommers onder woorden te brengen”, zegt de advocate.
“Het is ondenkbaar dat men hier zou buitenlopen zonder enige vorm van veroordeling, zonder enige vorm van sanctie. Dat zou betekenen: wat daar gebeurd is, is niet strafbaar. Dat druist in tegen het rechtvaardigheidsgevoel dat we hebben.
“Dat zou betekenen dat we aanvaarden dat mensen met elkaar omgaan op een manier die erger is dan hoe beesten met elkaar omgaan.
“Het zou een bevestiging zijn van hetgene dat tot vandaag blijkt: dat die 18 zich ongenaakbaar achten. Een vrijspraak zou daarvan een bevestiging zijn. Dat is wat het meerendeel vindt. Dat ze ongestraft moeten blijven. Dat ze niets verkeerd gedaan hebben. Dat is een beangstigende gedachte.”
“Het parket vordert dat het hier gaat om ‘zeer intelligente jongens’.
“Ik twijfel daaraan. Ze gaan misschien politiekers worden, misschien rechters. Dat zou betekenen dat mensen zonder moreel kompas zulke functies zullen kunnen bekleden. De hogere functies in onze samenleving.
“Het is ondenkbaar dat zij niet gestraft worden. Dat ze niet op een of andere manier het gevoel krijgen, dat wat zij gedaan hebben, fout is.”
Ze kunnen zich niet zomaar verschuilen achter ‘we hebben het niet geweten’
“Men wist dat men Sanda zou pijn doen”, zegt meester Van Bocxlaer over het gebruik van vissaus.
“Dat hebben ze ‘gefinetuned’ in het draaiboek. Ze hebben dat ook zelf kunnen ervaren. Niet alleen toen ze daar zelf aan werden onderworpen, maar ook in de jaren erna toen ze de doop mee georganiseerd hebben.
“Om dan te beweren dat ze niet wisten dat het toedienen van de stof schadelijk zou zijn, is intellectueel oneerlijk. Men kan zich niet zo maar verschuilen achter ‘we hebben het niet geweten’. Je had het kunnen weten. Je hebt het gezien.”
“Drink maar eens als jullie dorst hebben”
Meester Van Bocxlaer zegt dat er tijdens de doop geen enkele vorm van voorzorgen werd genomen indien er moest ingegrepen worden.
“Ik moet samen met de eerste rechter vaststellen dat er geen dekens waren voorzien, dat er geen eten werd gegeven, dat er geen drinken werd gegeven”, zegt ze.
Ze verduidelijkt dat Reuzegommers wel zouden aangegeven hebben dat er gegeten en gedronken werd.
“Kindertandpasta. Dat zou eetbaar zijn”, zegt de advocaat. “Ik zie dat er vandaag wel flesjes water zijn. Ik zou zeggen: drink maar eens als jullie dorst hebben.”
Sanda is niet zomaar doodgegaan
“Sanda is niet zomaar doodgegaan”, zegt meester Van Bocxlaer.
“Hij was 20 jaar. Sportief. Gezond. Hij is niet zomaar doodgegaan. Hij is, achteraf gezien, ook niet snel doodgegaan. Hij was overgeleverd aan die Reuzegommers en zijn dood heeft uren en dagen gekost.
“Van in het begin wist men al dat Sanda niet tegen de drank kon. Hij stond bekend om zijn zware katers. Hij kon niet tegen alcohol. Dat heeft hen niet belet van hem een volledige fles gin te doen drinken. Hij braakt een deel uit. Terecht. Men giet nog wat bij. En dan moet hij aan de cantus beginnen.”
Mama Sanda Dia verlaat de zaal nadat advocaat uitlegt dat de student is “uitgedoofd”
Meester Van Bocxlaer zegt dat in het dossier te lezen valt dat de Reuzegommers zeggen dat ze Sanda tijdens en na de cantus in een veilige houding gelegd hebben.
“Dat wil zeggen dat die persoon in gevaar verkeerde. Men legt iemand op zijn zij die stomdronken is, uitgeteld, bewusteloos. Men gooit hem in de hoek in de cantuszaal. Men sleurt hem naar een kot en sluit hem op. Maar hij ligt in een veilige houding. Hoe lichtzinning springt men met een mensenleven om?”
“Men gaat met totaal uitgeputte en verzwakte mensen in een put zitten. Men doet hen met natte kledij vol bier en pis in een put zitten. Men gaat ze overgieten met ijskoud water. Maar men gaat ze doen opwarmen door ze te laten zwemmen in een ijskoude beek. Ik weet niet hoe dat leidt tot opwarming?
“Dus los van de vissaus is er de onvermijdelijke vaststelling dat Sanda zijn lichaamstemperatuur nog slechts 27 graden bedroeg. Men kan zeggen dat men het effect van vissaus niet kende, maar het effect van onderkoeling is iets couranter.”
“De symptomen van onderkoeling zijn ook zichtbaar. Je bewustzijn vermindert, je wordt verward, je wordt slaperig en suf, je ademhaling vertraagt en Sanda moet ijskoud aangevoeld hebben.
“Dat is langzaamaan gebeurd. Dat is zichtbaar gebeurd. Hij is uitgedoofd. Als je dat leest als een normale mens, dan zijn er zo veel momenten waarop je denkt: ‘Het is te ver. Stop genoeg.’ We kennen de afloop al. Er is niet gestopt.”
“Er is langzaam toegekeken hoe iemand uitvalt. Dat is het straffe: dat men beslist erop te staan kijken. Dat is een heel ander gegeven.
“Men blijft kijken tot het schuim op zijn lippen staat, tot de scherpte uit zijn ogen verdwenen is, tot hij niet meer kan slikken, tot hij wartaal uitspreekt.
“Dat is een heel ander gegeven dan het idee dat het plots gebeurd is. Het is niet plots gebeurd. Het was al heel lang duidelijk dat onmiddelijke hulp nodig was. En dat dat deftige hulp moest zijn.”
De mama van Sanda Dia krijgt het tijdens het aanhoren van het pleidooi van meester Van Bocxlaer erg moeilijk. Al huilend verlaat ze de zaal, terwijl ze gesteund wordt door haar advocaat.
Lees ook
Reuzegom – Meester Sven Mary neemt het woord
Bron: GVA