Dat Israël de Holocaust misbruikt om massaal geweld tegen Palestijnen te rechtvaardigen, komt het land op forse kritiek te staan van genocide-onderzoekers, schrijft Raz Segal. Dat is een zeldzaam lichtpuntje in deze donkere dagen.
Raz Segal – De Standaard
Raz Segal – Israëlisch-Amerikaans historicus professor in Holocaust- en genocidestudies aan Stockton University (New Jersey).
Dit zei de Amerikaanse president Joe Biden onlangs in Israël:
‘Hamas heeft gruweldaden begaan die doen denken aan de ergste horror onder IS, en heeft het pure, onversneden kwaad op de wereld losgelaten. Daar bestaat geen uitleg of excuus voor.
´De wreedheid waarvan we getuige waren, zou overal ter wereld diepe wonden hebben geslagen, maar hier in Israël snijdt ze nog dieper.
´7 oktober, een heilige joodse feestdag, werd de dodelijkste dag voor het Joodse volk sinds de Holocaust.
´De aanval heeft pijnlijke herinneringen aan en littekens van duizenden jaren antisemitisme en de genocide op het Joodse volk opgewoeld.
´De wereld keek toen toe, het was geweten, en toch deed de wereld niets. Deze keer zullen we niet aan de zijlijn blijven staan en weer niets doen.’
Daarmee versterkte Biden het retorische kader dat de voormalige Israëlische premier Naftali Bennett al gecreëerd had, in weinig genuanceerde termen, zoals we hem kennen: ‘We vechten tegen nazi’s.’
Zo wordt een machtige staat, met machtige bondgenoten en een machtig leger, verwikkeld in een vergeldingsaanval tegen staatloze Palestijnen onder Israëlisch koloniaal bewind, militaire bezetting en belegering, voorgesteld als een stel machteloze Joden in een gevecht tegen nazi’s.
Die historische context rechtvaardigt op geen enkele manier de massamoord op 1.500 Israëli’s op 7 oktober, een oorlogsmisdaad en een misdaad tegen de menselijkheid.
Het was de grootste slachtpartij op Joden sinds de Holocaust, en Joden en vele anderen over de hele wereld zijn diep geschokt.
Yasser ‘Adolf’ Arafat
Toch is de context van de aanval van Hamas op Israëli’s compleet anders dan de context van de aanval op Joden tijdens de Holocaust.
En zonder de historische context van het Israëlische koloniale beleid van de nederzettingen na de Nakba van 1948, kunnen we niet uitleggen hoe we hier zijn aanbeland, en kunnen we ons geen andere toekomst voorstellen.
In plaats daarvan kregen we van Biden een beeld ontdaan van alle context, van ‘onvervalst kwaad’.
Dat Israëlische politici de herinnering aan de Holocaust instrumentaliseren, gaat ver terug.
In 1982 vergeleek de Israëlische premier Menachem Begin, in de context van de Israëlische aanval op Libanon, de Palestijnse leider Yasser Arafat met Adolf Hitler.
In oktober 2015 tilde Benjamin Netanyahu de instrumentalisering naar een nieuw niveau toen hij in een toespraak voor het World Zionist Congress in Jeruzalem beweerde dat de Palestijnse grootmoefti Haj Amin al-Husseini het zaadje voor de Jodenmoord in Hitlers hoofd had geplant.
Dinsdag nog bestempelde Netanyahu tijdens een persconferentie, samen met de Duitse kanselier Olaf Scholz, Hamas als de ‘nieuwe nazi’s’.
Yoav Galant, de Israëlische minister van Defensie, zei: ‘Gaza zal nooit meer zijn wat het was. We zullen alles uitwissen.’
Nissim Vaturi, parlementslid voor de Likudpartij, riep op om ‘de Gazastrook van de aardbodem te vegen’.
Er zijn de afgelopen weken nog veel meer van dat soort uitspraken gedaan door Israëlische politici en hoge legerofficieren.
‘Strijden tegen de nazi’s’, het is een fantasie die dat soort expliciete taal aanwakkert, omdat het beeld van nazi’s er een is van ‘puur, onversneden kwaad’, wat alle regels en beperkingen in de strijd ertegen opheft.
Daders van genocide zien hun slachtoffers altijd als het kwaad en zichzelf als rechtvaardig. Dat is inderdaad hoe nazi’s naar de Joden keken.
Daarom zijn Bidens woorden een schoolvoorbeeld van het misbruik van de Holocaust.
Hij koos niet de kant van machteloze mensen die geconfronteerd worden met genocidair geweld, hij steunde en rechtvaardigde een extreem gewelddadige aanval van een machtige staat en verdraaide tegelijkertijd die werkelijkheid.
Maar die werkelijkheid ontvouwt zich voor onze ogen: sinds het begin van de grootschalige tegenaanval van Israël op 7 oktober is het aantal Palestijnse doden in Gaza opgelopen tot meer dan 4.650, waarvan een derde kinderen, met meer dan 15.000 gewonden en meer dan een miljoen ontheemden.
Vervalste landkaarten
Ook tegenover Palestijnen op de bezette Westelijke Jordaanoever heeft Israël het geweld doen escaleren.
Hamas heeft geen enkele macht over de Westelijke Jordaanoever, maar de realiteit, zoals ze zichtbaar is voor ons allemaal, betekent niets voor Israëli’s die vechten tegen vermeende nazi’s.
Nog niet zo lang geleden hebben we dat soort instrumentalisering van de Holocaust ook elders gezien, bij een ander geval van agressie op grote schaal.
Op 24 januari 2020 was de Russische president Vladimir Poetin uitgenodigd om te spreken op het vijfde Wereld Holocaust Forum in Yad Vashem in Jeruzalem, ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de bevrijding van Auschwitz door de Sovjettroepen.
In zijn toespraak presenteerde Poetin een verwrongen geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust, inclusief vervalste landkaarten.
Alles moest passen in een Russisch discours dat de alliantie tussen nazi’s en de Sovjets bij de destructie van Polen in 1939 uitwiste en Oekraïners, Letten en Litouwers afschilderde als nazicollaborateurs.
Poetin greep op precies dezelfde manier terug naar die instrumentalisering van de Holocaust toen hij zijn aanval op Oekraïne lanceerde en dat uitlegde als een campagne van ‘denazificatie’.
Expliciet en schaamteloos, net zoals Bennett.
Poetin gebruikte de Holocaust dus om de wereld op zijn kop te zetten: Oekraïners die geconfronteerd werden met een brutale en niet-uitgelokte Russische aanval, waren op slag de nazi’s.
De geschiedenis van de Holocaust biedt nochtans wel degelijk lessen voor het actuele bloedvergieten.
Ten eerste herinnert ze ons eraan te focussen op de stemmen en perspectieven van wie geconfronteerd wordt met staatsgeweld en genocide.
De urgentste nood van de Palestijnen in Gaza is een staakt-het-vuren en een einde aan de Israëlische bombardementen.
Dat is ook de wens van (minstens) enkele van de Israëlische overlevenden van de aanval door Hamas en familieleden van Israëlische burgers die in Gaza zijn gedood of worden gevangen gehouden.
Dat zou nu de prioriteit moeten zijn: het oplaaiende geweld stoppen, levens redden en de vrijlating van Israëlische gijzelaars en van honderden Palestijnse burgers, onder wie 160 kinderen, die door Israël onrechtmatig worden vastgehouden zonder aanklacht of proces.
De geschiedenis van de Holocaust wijst ook op het belang van verantwoording, zelfs al liet die nog zo te wensen over in de nasleep van de Holocaust.
In het geval van de Israëlische aanval op Gaza moet daar de verantwoordelijkheid starten, bij iets wat klaar en duidelijk is: het aanzetten tot genocide, wat strafbaar is onder artikel 3 van de genocideconventie van de VN, zelfs als er geen genocide op volgt.
Hoewel het debat over genocide in deze aanval van Israël op Gaza ongetwijfeld nog jaren zal blijven woeden, wie weet ook voor internationale rechtbanken, dan nog staan de Israëlische oorlogsmisdaden en schendingen van het internationale humanitaire recht buiten kijf.
Aanslepend koloniaal geweld
Het is dan ook belangrijk dat Israëlische plegers van oorlogsmisdaden en verantwoordelijken voor schendingen van het internationale humanitaire recht tijdens de vele jaren dat Gaza belegerd werd, inclusief tijdens de actuele aanval, terechtstaan.
Ook Palestijnse leiders en Palestijnen die de massale wreedheden op 7 oktober hebben begaan, moeten ter verantwoording worden geroepen.
Internationale rechtbanken en juridische processen doen ertoe omdat ze, hoe beperkt ook, ruimte kunnen bieden aan overlevenden om hun verhaal te doen, hun menselijkheid te laten gelden en waarheid en gerechtigheid te eisen.
De waarheid. Niets heeft meer waarde voor, en neemt een centralere plaats in bij de studie van de Holocaust en de herinnering eraan.
Er is geen gerechtigheid mogelijk zonder een waarheidsgetrouwe beoordeling van hoe we hier zijn aanbeland.
Dat houdt ook een volwaardige erkenning in van het aanslepende koloniale geweld van Israël tegen de Palestijnen sinds de Nakba van 1948.
Steeds meer onderzoekers van de Holocaust en andere genocides weigeren toe te staan dat de Holocaust geïnstrumentaliseerd wordt om de historische werkelijkheid van de Holocaust en het Israëlische geweld tegen Palestijnen te verdraaien.
In deze donkere dagen biedt dat toch een straaltje hoop.
Het ondersteunt de strijd voor een andere toekomst, voorbij de Israëlische kolonistenstaat, een toekomst die gebaseerd moet zijn op gelijkheid, rechtvaardigheid, vrijheid en waardigheid voor alle mensen die leven tussen de Jordaan en de Middellandse Zee.
Raz Segal
Israëlisch-Amerikaans historicus professor in Holocaust- en genocidestudies aan Stockton University (New Jersey).
Lees ook
- Yuval Noah Harari
Links is in het Westen ‘onverschillig’ tegenover gruweldaden van Hamas - Johan Depoortere
De hypocrisie van het Westen is adembenemend - David Grossman
Israël presenteert zich als democratie, maar is het niet - Bart Eeckhout
Valt er een morele hiërarchie aan te brengen in het kwaad dat Hamas en Israël aanrichten - Maarten Boudry
Als Israël dat wilde, had het de hele Gazastrook al ontelbare keren van de kaart kunnen vegen - David Grossman
Ik wil niet langer vertoeven in een wereld die zulke monsters toelaat om te bestaan - Arnon Grunberg
Hamas heeft deze oorlog al gewonnen - Ramsey Nasr
Palestijnse slachtoffers hebben geen namen, het zijn nummers - Yuval Noah Harari
Alleen internationale inmenging kan ons nog redden
Overzicht
Lees alle berichten in deze categorie
Bron: De Standaard