“Soms stuur ik hem nog sms’jes om te zeggen hoe hard ik hem mis”, zei actrice Ruth Beeckmans over haar overleden echtgenoot in Boer Coppens. In een tijd waarin we behalve fysieke ook meer en meer digitale aandenkens achterlaten, krijgt ook rouwen een andere vorm.
Kubra Mayda – De Standaard
Door de spullen van een overledene gaan, maakt deel uit van het rouwproces. Sinds de komst van sociale media maakt behalve dat fysieke ‘archief’ ook het digitale daar meer en meer deel van uit.
Iemands telefoon, socialemedia-accounts en het berichtenverkeer naar familie en vrienden zijn even waardevol als fysieke objecten, vertellen lezers aan De Standaard.
Ruth Beeckmans getuigde hoe ze haar overleden man soms nog sms’t. Ook de kinderen van Ellen Desmet (39) sturen nog berichtjes naar hun overleden papa via sociale media.
“Het voelt alsof hij nog elk moment thuis zal komen”, zegt Desmet.
Haar man Alexander overleed afgelopen zomer onverwacht aan een aneurysma in zijn hart, voor de ogen van hun vier kinderen tussen 8 en 13 jaar. Het was de eerste dag van hun vakantie in de Ardennen, hij was amper 44.
Zijn kleerkast is sindsdien onaangeroerd. Het T-shirt dat hij nog wilde dragen, hangt over een stoel zoals hij het heeft achtergelaten.
Om hem dichtbij te houden, koestert het gezin ook het digitale archief. Af en toe neemt Desmet een kijkje op de accounts van Alexander.
“De kinderen sturen hem dat ze hem missen en van hem houden. Ik open de berichten niet, want ik wil niet dat ze een melding krijgen dat het bericht gelezen wordt.”
Nummer niet wissen
Zelf herleest Desmet de berichten die ze met haar man uitwisselde.
“Om zijn stem nog eens te horen, bel ik naar zijn voicemail. Een stem vervaagt het snelst in de herinnering, denk ik. En ik mag zijn stem niet vergeten.”
De digitale herinneringen zijn belangrijk voor de familie.
“Net voor we op vakantie vertrokken, had ik alles gewassen en opgeruimd. Zijn kleren ruiken niet meer naar hem. Er rest alleen een trui die hij die dag een uurtje heeft gedragen, maar veel van zijn geur blijft er niet meer over.”
Desmets grootste angst is dat de digitale aanwezigheid van haar man ooit zal verdwijnen. Ze heeft daarom aan zijn werkgever gevraagd om zijn nummer nooit te wissen, zodat het niet aan iemand anders doorgegeven kan worden.
“Nadat iemand is gestorven, verdwijnt die uit het rijksregister.
“Als ik nu een gezinssamenstelling opvraag, staat daar niet op dat mijn echtgenoot is overleden. Zijn naam staat er gewoon niet meer bij. Dat vind ik pijnlijk.
“Het is een tikkeltje absurd, maar door zijn nummer en accounts op sociale media te behouden, leeft hij nog een beetje mee met ons. Hij gaat niet meer terugkeren, maar voor mij heeft hij nog altijd bestaansrecht.”
Gekke selfies
Ook psychiater en rouwexperte Uus Knops hoort in haar gesprekken hoe de digitale nalatenschap een grotere rol is gaan spelen in hoe we rouwen.
Zelf liet ze alle audiobestanden van de smartphone van haar overleden broer overzetten op een harde schijf.
Het digitale archief ziet ze als een aanvulling op herinneringen. Het kan de overleden dierbare “menselijker en vollediger” maken in onze gedachten.
“Als je door de smartphone van een overledene gaat, kom je onverwachte details tegen”, zegt ze.
“We hebben de neiging die persoon bovenmenselijk te maken in ons hoofd. Door alledaagse foto’s weer te zien of berichten te herlezen, wordt die geliefde weer van vlees en bloed.”
Ook berichtjes sturen naar iemand die overleden is, is niet ongewoon, gaat Knops verder.
“Het is zoals een brief schrijven waarin je even je hart kan luchten, of gaan praten tegen de urne of het graf.”
“Ik vond gekke selfies terug waarop hij naar een puist tuurde. En foto’s die hij had genomen van de meterstanden.”
Vanessa De Fauw (47) is lang weggebleven van de smartphone van haar overleden man. Pas negen maanden na het overlijden zette ze het toestel weer aan.
“Ik heb heel de buurt bijeengeroepen van de pijn. Het gevoel dat ik kreeg was helemaal anders dan de emoties toen ik door zijn fysieke spullen ging.
“Het was net alsof ik weer met hem ging wandelen. De muziek die hij bijhield op zijn gsm, de berichten die hij ons stuurde, een filmpje van de file aan het containerpark …
“Het digitale aspect was een rouwproces op zich.”
Gefragmenteerd
Nicholas, een 25-jarige man die liever niet met zijn achternaam in de krant wil, heeft bewust afstand genomen van de digitale aandenkens.
“In enkele jaren tijd stapten twee vriendinnen en een neef uit het leven. Het beeld dat zij op sociale media hadden gecreëerd van zichzelf, strookte niet met de realiteit, zegt hij.
“Ik kon daar niet mee om. En het lukte niet om het te ontwijken, omdat vrienden en kennissen op Facebook foto’s en berichtjes bleven delen.”
Daarom heeft hij zijn account verwijderd.
“De herinneringen die ik terugvond op sociale media, ook in mijn berichtenverkeer met hen, waren te gefragmenteerd. Ik kijk liever naar het rouwkaartje op mijn bureau.”
© Sebastian Steveniers
Het kan inderdaad twee kanten opgaan, zegt Knops. Ook al omdat er een verschil is tussen wat mensen bijhouden op hun gsm en wat ze delen op sociale media.
“Ik hoor van mensen die dankbaar zijn voor die extra’s die ze te zien en te horen krijgen in dat ‘digitale archief’.
“Anderzijds zijn er mensen die daar helemaal geen nood aan hebben en ergens een grens willen trekken. Dat is heel persoonlijk, en het goede aan het digitale is dat je jezelf ervan kunt afschermen en kunt kiezen of je het wil bekijken of niet.”
De Fauw heeft beslist dat ze even niet zal teruggrijpen naar het digitale archief van haar man.
“Het is makkelijk om erin te blijven hangen, maar dat zou een marteling zijn. Je moet een punt kunnen zetten achter die wandeling.”
Ze houdt alles wel nog bij, want ze ziet de smartphone als een “doosje met alles over de vader van mijn kinderen.
“Ik ben dankbaar dat ik hen iets kan geven waar ze zoveel kleine details over hem in kunnen terugvinden.
“Op die manier hoop ik dat hij, ook al is hij er fysiek niet, nog steeds stukjes van zichzelf kan doorgeven aan zijn kinderen.”
Lees ook
Geestelijke gezondheid – In mijn hart woont een meeuw – Er staat geen deadline op rouwen
- Vermist of overleden in het buitenland
Het plezier in mijn leven is weg - 75-plussers in verzet
Er is iets mis met de manier waarop we met ouderen omgaan - Hoe gaat het met U
Misschien had ik rouw nodig om intenser te genieten van fijne momenten - Huisdieren
Hoe rouw je om een huisdier - Katrin Swartenbroux
Leven in deze eeuw - Rouwexpert Manu Keirse
Het is toch normaal dat je niet binnen een jaar over je verlies heen bent
Vul hieronder de zoekopdracht Geestelijke gezondheid in en vind meer berichten.
Bron: De Standaard