In oktober schopte strafpleiter Kris Luyckx (53) het bijna tot justitieminister. Dat die job naar een ander ging, houdt zijn ambities niet tegen.
Eline Bergmans – De Morgen
‘In het Brussels hof van beroep kan dagelijks een moordenaar als Steve Bakelmans door de mazen van het net glippen.’
Kris Luyckx
Er klinkt housemuziek door de speakers. Op het tafeltje in de wachtruimte ligt, precies in het midden, een exemplaar van Lifestyle Antwerpen, een gids over hippe horecazaken en andere hotspots in de stad.
Het interieur van advocatenkantoor Desdalex op het Antwerpse Zuid oogt net zo glad als de advocaat die het gezicht van dat kantoor is.
Na bijna dertig jaar aan de balie is Kris Luyckx een van de bekendste strafpleiters van het land. Nochtans leek hij voorbestemd om een andere richting uit te gaan. Zijn ouders baatten het volkscafé Tramstatie in Broechem uit.
“Het café was al meer dan honderd jaar in handen van mijn familie”, vertelt Luyckx.
“Mijn vader had gehoopt dat ik het zou overnemen. Toen ik in 1994 mijn rechtenstudie beëindigde, heeft hij het verkocht.”
In 29 jaar tijd pleitte Luyckx vijftig assisenzaken. Zo was hij de raadsman van de familie van de Malinese kinderoppas Oulematou Niangadou, die in 2006 werd doodgeschoten door Hans Van Themsche.
En hij trad op voor de ouders van twee kindjes die gewond raakten in kinderdagverblijf Fabeltjesland, waar Kim De Gelder in 2009 een bloedbad aanrichtte.
Hij wordt ook regelmatig geraadpleegd in drugszaken en is de advocaat van oud-voetbalmakelaar Dejan Veljkovic, die nadat hij de voetbalwereld aan de galg had gepraat de eerste spijtoptant van ons land werd.
Tot 2012 was Luyckx ook actief als politiek secretaris van Open Vld. Toen justitieminister Vincent Van Quickenborne eind oktober ontslag nam na de aanslag in Brussel waarbij twee Zweedse voetbalsupporters om het leven kwamen, werd ook de naam Kris Luyckx genoemd als mogelijke opvolger.
Maar de keuze ging uiteindelijk naar Paul Van Tigchelt, die onder Van Quickenborne al adjunct-kabinetschef was.
Is het al bijgelegd met Alexander De Croo?
“Er is geen probleem tussen ons. Ik heb ook nooit gezegd dat De Croo gelogen heeft toen hij zei dat Paul Van Tigchelt zijn eerste keuze was. Dat werd zo door de media gezet.”
Wat is er nu eigenlijk echt gebeurd na het ontslag van Van Quickenborne?
“Twintig minuten nadat zijn ontslag werd aangekondigd (op vrijdag 20 oktober, red.), kreeg ik een telefoontje van Alexander met de vraag of ik beschikbaar was, en dat die vraag van Vincent kwam.
“Dat was niet onlogisch, omdat ik over veel wetsontwerpen die nog op tafel liggen regelmatig met zijn kabinet had afgestemd.
“Zaterdagavond hadden we afgesproken. Ik ben naar de afspraak gereden met het idee om het niet te doen, maar tijdens dat gesprek heb ik toch even getwijfeld. De ochtend nadien heb ik finaal nee gezegd.”
Waarom?
“Een belangrijke overweging was de korte termijn tot aan de verkiezingen. Eigenlijk was alles zo goed als afgeklopt. Er was nauwelijks ruimte voor nieuwe initiatieven.
“Maar daarna zou ik ook lijsttrekker worden in Antwerpen, waar Open Vld er niet goed voor staat.
“Voor mij was het bepaald geen aangenaam vooruitzicht om mijn kantoor op te geven om dan vier of vijf jaar oppositie te gaan voeren.
“Het grootste struikelblok vond ik mijn geloofwaardigheid. De afgelopen 25 jaar heb ik de toplaag van de criminaliteit verdedigd.
“Zeker de laatste jaren met Sky ECC heb ik nauw contact met mensen die door burgemeester De Wever (N-VA) als kingpins worden omschreven.
“Een aantal van mijn cliënten zit in Dubai, waar ze gezocht worden door de Belgische justitie. Hoe moet dat als ik plots baas word van de magistratuur?
“Als het voor een langere periode was geweest, had ik de bladzijde kunnen omdraaien, maar nu zou ik als advocaat van de stropers plots boswachter worden, en dan weer advocaat van de stropers. Dat krijg je niet uitgelegd.”
Hebt u het gevoel dat u een kans gemist hebt?
“Ik heb nog geen seconde spijt gehad. Ik ben ook heel gelukkig dat Paul het geworden is: een vakman die ik persoonlijk goed ken. Ik heb hem die ochtend trouwens nog een bericht gestuurd dat ik het niet deed. ‘Ik weet het al’, antwoordde hij. Toen wist ik dat hij minister zou worden.”
Kijkt u vandaag anders naar de politiek?
“Mijn blauw hart bloedt als ik zie wat er allemaal gebeurd is, ook die shitshow met Gwendolyn Rutten.
“Ik zie de toekomst van Open Vld somber in. Ik begrijp dat men aan de top wil voortdoen. Er is ook geen alternatief, maar er zijn wel veel mensen die me de laatste maanden gebeld hebben om mee na te denken over een andere weg.
“Tot hiertoe ben ik daar niet op ingegaan. Er is te weinig tijd om nationaal iets uit te rollen tegen de verkiezingen.
“Als de liberalen een slecht resultaat behalen, krijg je de zwartepiet doorgespeeld omdat je verdeeldheid hebt gezaaid.”
Hebt u nog politieke ambities?
“Voor de parlementsverkiezingen zeker niet. Daarna is het afwachten hoe de kaarten vallen. Ik denk dat we de lijdensbeker tot de bodem zullen moeten ledigen.
“Het is afwachten wie er na de verkiezingen nog rechtstaat om bij elkaar te schrapen wat er nog rest.
“Ik heb wel zin om mee te schrijven aan een verhaal waar ik mij volledig achter kan zetten. Er zal sowieso een doorstart moeten komen met een nieuwe naam, nieuwe gezichten, nieuwe mensen.
“Vanuit het puin kunnen we Rome weer opbouwen.”
Walter Damen doet mee aan De verraders, Sven Mary is binnenkort te zien in De expeditie: Groenland en u staat op de Showbizzsite van HLN. Dat schept een beeld van mensen die eerder sterren willen zijn dan ridders voor rechtvaardigheid.
“Sta ik op de Showbizzsite? Dat moet dan op de opening van het kantoor van Nele Somers zijn geweest.
“Ik probeer mijn privéleven bewust af te schermen. Voor al die programma’s ben ik trouwens ook al gevraagd. Onlangs zelfs voor Celebrity MasterChef, terwijl het van mijn jaren op kot geleden is dat ik nog gekookt heb!
“Als ze mij vragen om wat ik te vertellen heb, zeg ik altijd ja. Als ze me alleen vragen om wie ik ben, doe ik het niet.
“Ik wil met mijn kantoor weleens De verraders spelen, maar niet op televisie.”
Uw cliënt Dejan Veljkovic werd de eerste spijtoptant in België. Er blijft een beeld hangen van een corrupte voetbalwereld waarin alleen geld belangrijk is.
“Als advocaat in strafzaken zijn wij een beetje zoals pompiers: wij komen als er brand is. In die zaak heb ik gedaan wat veel advocaten doen: ik heb gezegd dat hij voor zichzelf moet zorgen.
“Dat klinkt niet fijn in ons gemeenschapsdenken, maar in het strafrecht is het heel vaak ieder voor zich.
“In 2019 heeft Dejan alles verteld. Ik vind het heel spijtig dat er tot op vandaag geen datum voor een rechtszaak is.
“Die zaak zou een schoolvoorbeeld kunnen zijn voor justitie, maar door de vertraging is ze dat niet en hebben mensen weer het idee dat iedereen hiermee wegkomt.
“Ook rijke en bekende mensen zullen in deze zaak gesanctioneerd worden, maar door de vertraging krijgen we geen zicht op wie juist wat betaald heeft of wie nu wat heeft geschikt. Dat is jammer.”
Bestaat er klassenjustitie in ons land?
“Ik ben ervan overtuigd dat dat niet zo is. En mocht het wel zo zijn, dan zou ik een ander beroep kiezen.
“Ik ga er nog altijd van uit – misschien is het idealistisch – dat de magistraten onbevooroordeeld zijn en dat hun gedachte gevormd wordt op basis van een inhoud van een dossier, niet op basis van wie je bent.”
De burger ziet dat anders. Begreep u de verontwaardiging na de zaak-Reuzegom?
“Die zaak is kapotgemediatiseerd. Het werd de perfecte storm, terwijl dat dossier allesbehalve het prototype is van een gemiddeld strafdossier.
“Zelf zat ik ook in een dubbele positie, omdat mijn cliënten slachtoffer waren, maar ook goede vrienden zijn van de Reuzegommers, die ze geen slecht hart toedragen.”
Met wie kon u zich het makkelijkste identificeren: met de Reuzegommers of met Sanda Dia?
“Ik kon mij heel goed verplaatsen in Sanda Dia en in mijn twee cliënten. Ik ben zelf ook redelijk zwaar gedoopt als schacht. Maar ik weet dus ook welke kameraadschap zo’n doop kan meebrengen.
“Ik ben bij Sofia, de studentenclub van de rechten, zowel schacht als temmer geweest.
“Ik ben in die periode in Brussel op dopen uitgenodigd geweest waar iedereen zo goed als naakt rondliep. Dat zou vandaag totaal onaanvaardbaar zijn.
“Wij hadden destijds heel wat fysieke proeven waarbij we ook veel kou hebben geleden.
“Het jaar nadien stond ik aan de andere kant. Ik heb Walter Damen destijds gedoopt.
“Vóór mijn aanstelling als schachtentemmer was het de traditie om zo weinig mogelijk studenten af te schrikken.
“Dat heb ik veranderd: wij reden voor de ceremonie naar het slachthuis om darmen en andere ingewanden.
“Maar ik heb Walter ook in een vuilnisbak gestoken als koekoek. Hij moest daar telkens ‘koekoek’ zeggen als een minuut voorbij was. Per seconde dat hij ernaast zat, kreeg hij een hoop vuiligheid over zich en moest hij een pintje drinken.
“Dat was niet te vergelijken met een doop van Reuzegom, maar toch ook redelijk pittig.”
Had dit u ook kunnen overkomen?
“Absoluut. Ik had een van de Reuzegommers kunnen zijn. Wij zijn ook eens bij de dokter beland, nadat we het lumineuze idee hadden om onze schachten blauw te kleuren, de kleur van Sofia.
“Gelukkig had iemand bij de apotheek een onschadelijk kleurmiddel gehaald, maar een meisje had de vloeistof in haar ogen gekregen. Het is goed afgelopen, maar het is wel belangrijk om voor elkaar te zorgen.
“Dat is het verschil geweest met de Reuzegomdoop: de betrokkenheid en het toezicht die wij nog wel hadden, was daar te weinig.
“Daarom vind ik de veroordeling onopzettelijkheid ook terecht. Ze hebben niet voldoende zorg gedragen voor hun schacht.”
Sven Mary vroeg om de Reuzegommers te brandmerken. Hoe stond u daarin?
“Sven is een goede vriend, maar daar heeft hij de bal misgeslagen. Wij staan ook elke dag verdachten bij. Zoiets wil je niet voor je cliënten.
“Als je louter slachtofferadvocaat bent, zoals Jef Vermassen, had ik het nog kunnen plaatsen. Maar Sven staat als advocaat de grootste criminelen bij. Ik vond dat onbegrijpelijk.”
In 2013 stond u Jejoen Bontinck bij, die zich tot de islam bekeerde en op zijn 18de naar Syrië vertrok. Hij vertelde later in een interview hoe moeilijk hij het vandaag heeft om werk te vinden.
“We hebben procedures gestart om zijn naam te veranderen, maar dat kon niet. Blijkbaar vond men dat een deel van zijn straf.
“Ik hoor Jejoen af en toe nog. Hij zit muziek te maken op zijn kamer. Hij heeft niks meer met moslims of met de islam te maken, maar die zaak zal hem blijven achtervolgen.
“We krijgen steeds vaker vragen van mensen die hun internetgeschiedenis willen wissen. Zo’n stigma is verwoestend.
“Een van mijn cliënten, die erkend is als slachtoffer in het Reuzegomdossier, heeft hetzelfde meegemaakt bij een sollicitatieronde. Hij had een plaats gekregen, maar toen ze hoorden dat hij in het dossier zit, mocht hij niet meer komen. Hij was nota bene slachtoffer!”
Heeft hij ondertussen werk gevonden?
“Intussen wel, maar ook die andere jongens verdienen een tweede kans. Ik heb een van hen een job willen geven op mijn kantoor.
“Op het proces in Hasselt getuigde hij zo to the point en met zoveel maturiteit dat ik hem direct wilde binnenhalen. Maar hij had al werk gevonden.”
U hebt na de passage van Jejoen Bontinck geen terroristen meer verdedigd.
“Ik verwijs hen door naar Walter Damen. Hij heeft daar een missie in gevonden en doctoreert in het onderwerp.
“Zelf kan ik het niet opbrengen. Die gasten wijzen ons rechtssysteem af. Ze respecteren je ook niet als advocaat.
“Maar er is ook een commerciële reden dat ik hen doorstuur. Het gros van die gasten is naar Syrië vertrokken met niks en teruggekomen met nog minder dan niks. Ik heb 43 mensen op de payroll. Voor hun mooie ogen ga ik het niet doen.”
Weigert u vaak cliënten?
“Dat gebeurt. Ik kan niet werken met mensen die mijn advies op geen enkele manier willen volgen. Op het assisenhof werd vroeger weleens gepleit dat advocaten geen jukeboxen zijn waar je geld in steekt om een plaatje te kiezen. Ik heb bepaalde ideeën over hoe bepaalde dossiers moeten worden aangepakt.”
Enkele jaren geleden trad u op voor de bekende uroloog Bo Coolsaet. Het parket wilde hem niet vervolgen, maar hij is wel veroordeeld voor verkrachting. Ook daar viel de term klassenjustitie.
“Ik ga hier mijn joker inzetten, omdat ik de afspraak heb met hem dat we daar niet meer zouden over spreken.”
U pleitte toen over slachtoffers die op bedevaart gingen naar Mariakerke, waar het kantoor van uw tegenstrever Christine Mussche gelegen is. Wat bedoelde u daarmee?
“Hun kantoor heeft maatschappelijk gevoelige thema’s tot een businessmodel gemaakt. Vroeger werd er weleens gesproken over incivieke rechters, maar we zijn aanbeland in een tijd waarin incivieke advocatuur een ding geworden is.
“Bepaalde kantoren in Brussel houden zich uitsluitend bezig met vreemdelingen voor wie ze groepscases proberen op te starten, met als doel om een maatschappelijk thema op de kaart te zetten. Daar wil ik mij heel ver vandaan houden.”
Hoe belangrijk is ethiek in uw beroep?
“Wij hebben al tien jaar een pro-bono-overeenkomst met Child Focus, waar we in individuele zaken een verschil proberen te maken.
“Als Child Focus daarover wil communiceren – het is hun maatschappelijke rol om dat te doen – kunnen zij dat doen.
“Ik vind het belangrijk om dat onbezoldigd te doen, om te tonen dat ons kantoor er niet alleen voor de bad guys is.
“Er zijn andere belangenverenigingen die wel de volle pot betalen aan advocatenkantoren. Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen bijvoorbeeld.”
Anderzijds wordt u ook betaald met misdaadgeld.
“Wij worden betaald door geld van misdadigers. Dat is iets anders. Of van mensen die misdadiger worden als ze veroordeeld zijn. Op het moment dat ze ons betalen, zijn ze meestal nog niet veroordeeld.”
Dat is een beetje makkelijk.
“Sommigen zijn misdadigers, dat klopt. We moeten ons daar geen illusies over maken. Maar als die misdadiger een brood gaat halen, betaalt hij uit dezelfde portemonnee.
“Als iemand in een discotheek voor 10.000 à 15.000 euro champagne bestelt, gaan ze die klant ook niet vragen waar dat geld vandaan komt. Wij proberen daar transparant in te zijn. Er zijn trouwens duidelijke regels over.”
Welke regels?
“Het gerechtelijk wetboek bepaalt dat de advocaat het ereloon begroot met de bescheidenheid die van zijn functie moet worden verwacht. Dat wil zeggen dat je voor je werk nooit extravagant hoge bedragen mag vragen.”
Ik hoor dat er advocaten met koffers vol cashgeld uit Dubai terugkeren. Hoe kan dat dan?
“Dat zijn dingen die ik ook hoor, hoewel ik niet denk dat die door de douane zouden raken. Sommigen zijn intussen geen advocaat meer, maar ik weet dat er advocaten zijn die op dergelijke voorstellen ingaan.
“Zelf heb ik er een groot probleem mee om op voorhand een vast bedrag aan te nemen voor een zaak als het ernaar uitziet dat die een hele tijd zal duren. Dat doen wij met ons kantoor nooit. Wij werken met voorschotten.
“Je kunt ook en cours de route een conflict krijgen met je cliënt, bijvoorbeeld over de strategie. Als je op voorhand al een hoop centen hebt aangenomen, kun je niet meer weg.
“Ik zal nooit de slaaf van criminelen zijn. Zeker bij de zwaardere jongens, als ik ze zo mag noemen, wil ik altijd mijn onafhankelijkheid bewaren.”
Maar aan het einde van de rit hebt u toch ook een hoog bedrag ontvangen.
“Mogelijk, maar dan kunnen we elkaar nog in de ogen kijken en tevreden zijn.
“Een andere regel is dat we tot aan een bepaald bedrag cash mogen ontvangen. Er bestaat ook een meldingsplicht tegenover de stafhouder als je een vermoeden hebt dat je betaald wordt met bepaalde fondsen uit het buitenland waarvan de herkomst onzeker is.”
Hebt u daar al gebruik van gemaakt?
“We zijn gelukkig nog nooit in de positie geweest dat we dat hebben moeten doen. Maar onze compliance officer houdt zulke dingen nauwlettend in de gaten.”
Hoe sijpelt corruptie door naar de advocatuur? In hoeverre is de drugswereld verstrengeld met de bovenwereld?
“Mocht je mij die vraag voor Sky ECC gesteld hebben, dan zou ik daar waarschijnlijk heel naïef op gezegd hebben: ‘Ik denk dat die heel beperkt is.’
“Maar ondertussen heb ik in heel veel berichten gelezen wat jullie ook allemaal gelezen hebben. En heb ik gezien dat er toch wel heel veel dingen gebeurd zijn binnen de advocatuur, en zelfs binnen de politie en de magistratuur, die absoluut niet kunnen en waarover ik beschaamd ben dat ze binnen mijn beroep gebeurd zijn.”
Anderhalf jaar geleden haalde u hard uit naar drugsgebruikers. Ook zij moeten worden aangepakt.
“Ik heb die uitspraak gedaan in de context van de war on drugs. Als je die oorlog wilt voeren – en achter die beslissing schaart een meerderheid van het parlement zich – moet je ook de gebruikers aanpakken.
“Maar ik ben geen voorstander van de war on drugs zoals die vandaag wordt gevoerd.”
Waarom niet?
“Omdat bewezen is dat die niet werkt. Het wordt alleen maar erger. De hoeveelheden die naar hier komen zijn waanzinnig.
“Het is het enige product dat niet onderhevig is aan inflatie – een gram wordt al twintig jaar tegen dezelfde prijs verkocht – en overal beschikbaar is.
“Ik durf weleens een pintje te gaan drinken of met mijn jonge collega’s naar een discotheek te gaan. Ik heb de indruk dat er veel gebruikt wordt, en het wordt openlijk getolereerd. Daar verandert de war on drugs niets aan.
“We zouden in de eerste plaats moeten starten met de legalisering van cannabis, die we moeten nationaliseren binnen een gesloten circuit. Zodat je de productie tot aan de verkoop, dus van zaadje tot gebruiker, aan de privé kunt overlaten.
“Vorige week is in Breda een proefproject opgestart waarin de hele keten door de overheid wordt beheerst. De Nederlandse liberale minister van Volksgezondheid is het systeem gaan promoten in een coffeeshop!
“Op die manier kun je er belastingen op heffen die een maatschappelijke winst opleveren.
“In Uruguay is beslist dat men het geld dat daarvan komt alleen in opleiding, opvoeding of preventie gebruikt.
“Ik begrijp niet dat politici in België niet over hun schaduw durven te stappen, want het heeft alleen maar voordelen.”
Hebt u zelf ooit een joint gerookt?
“Ik zal hetzelfde antwoord geven als Barack Obama. Ik heb er in mijn studententijd van getrokken, maar niet geïnhaleerd. Is dat diplomatisch genoeg?”
Intussen heeft Operatie Sky het drugsmilieu grote klappen toegebracht. Gaat het nu dan niet de goede kant op?
“Ik denk dat Sky zeker de verdienste heeft dat het een wereld heeft blootgelegd waar we niet van wisten dat die bestond.
“Maar de drugswereld heeft zich al lang aangepast. Intussen zit iedereen op andere communicatiekanalen.
“Ik heb een cliënt die via gecodeerde lange golf met Zuid-Amerika communiceert. Hij heeft een heel hoog appartementsblok in Zuid-Amerika, en een penthouse in Brussel waar hij ’s avonds zijn antenne buiten zet. Vroeger had je daar zo’n gigantische bak voor nodig, nu is dat erg compact.
“Omdat de communicatie niet over zendmasten gaat, is het niet te onderscheppen. Ik heb me laten vertellen dat alleen het leger apparatuur heeft om die signalen op te vangen. Maar dan moeten ze ze nog decoderen. Om maar te zeggen: het zal nooit stoppen.”
Wat is het interessantste: optreden in Reuzegom of een drugszaak?
“Ik was blij dat Reuzegom voorbij was. Ik wil niet ieder jaar zo’n dossier. Dan zie ik een grotere uitdaging in drugs.”
Welke?
“We trekken de legaliteit en wettelijkheid van Sky in twijfel. Ik verzet mij principieel tegen wat daar is gebeurd.
“In de fond heeft men 171.000 mensen afgeluisterd die abonnee waren bij Sky ECC.
“Het federale parket heeft beslist dat we die allemaal als criminelen beschouwen. Dat is ongeveer hetzelfde als een sweeping doen in heel Borgerhout.
“Het is van hetzelfde niveau als etnische profiling. Je kunt geen 171.000 mensen afluisteren.”
Het leverde wel een schat aan informatie op.
“Ik hoop dat we nooit terechtkomen in een overheid die zegt dat het doel de middelen heiligt. Dan ben ik weg. Voor mij is dit één phishing expedition.”
Justitie had geen makkelijk jaar. In Brussel is de achterstand enorm: het dossier-Lassoued bleef, na de aanslag op Zweedse supporters in Brussel, in de kast liggen, en deze maand raakte bekend dat een dossier pas in 2040 behandeld kan worden. Wat ging u daar als justitieminister aan doen?
“In Antwerpen hebben we vijftien jaar geleden dezelfde problemen gehad als vandaag in Brussel. Als advocaten tekenden we toen regelmatig hoger beroep aan, omdat we wisten dat het lang zou duren.
“In twee of drie jaar kon onze cliënt rehabiliteren. Tegen dat je zaak in beroep voorkwam, zag de wereld er anders uit en had je heel andere kaarten in handen.
“Op een gegeven ogenblik werd toen het last in, first out-systeem ingevoerd. De nieuwe beroepen werden binnen de zes maanden gefixeerd. Alle dossiers waar het de motivatie was om tijd te winnen, vielen ertussenuit. Je zag onmiddellijk een daling in het aantal beroepen.
“Voor de overige dossiers heeft justitie beslist: we gaan ons verlies daar pakken. Dat was een managementbeslissing: je probeert in de overige zaken tot een schikking te komen. Ik ben er een groot voorstander van om dingen te regelen, en een grote believer van de afkoopwet.
“Voor mij is dat last in, first out-principe ook een van de redenen dat het Antwerpse hof van beroep vandaag zo goed draait en er geen exuberant lange wachttijden meer zijn.”
Kun je met die maatregel de achterstand in Brussel wegwerken?
“In strafzaken kun je natuurlijk niet zomaar schikkingen treffen, maar in milieuzaken en ruimtelijke ordening kan het parket de vonnissen die in eerste aanleg zijn uitgesproken, gebruiken om toch nog tot een akkoord te komen.
“Als ik een ruwe schatting mag maken, denk ik dat dat misschien wel een vierde van het totale aantal dossiers is. Als je de financiële zaken erbij neemt, zijn het er nog meer.
“Als je daar maximaal inzet op regeling, kun je de werklast naar beneden krijgen. Dan win je zittingstijd en tijd die het parket kan investeren in de zwaardere dossiers.”
Het vertrouwen van de burger in justitie is vandaag niet groot. Als alle financiële zaken geregeld worden, zal dat niet verbeteren.
“Politiek is het geen makkelijke boodschap, maar het is wel de juiste weg. Het is ook maar voor een korte periode, maar die heb je nodig om de rugzak leeg te maken.
“Zeker in de Nederlandstalige kamers van het Brusselse hof van beroep is de situatie dramatisch.
“Daar kan bij wijze van spreken iedere dag een moordenaar als Steve Bakelmans door de mazen van het net glippen, omdat hij in afwachting van zijn veel te lang durende beroep nieuwe feiten pleegt.”
Pardon?
“In Antwerpen was de zaak-Bakelmans een ongelukkig uitstel (Bakelmans was op vrije voeten omdat de beroepszaak over de verkrachting van zijn ex-vriendin in 2018 was uitgesteld. Een maand voor het Antwerpse hof van beroep de zaak zou behandelen, vermoordde Bakelmans studente Julie Van Espen, red.).
“In Brussel is het probleem structureel. Lassoued was een accident waiting to happen. Die kamers zijn totaal overbevraagd.
“Een andere quick win is het sluiten van het Brusselse justitiepaleis. Met alle respect voor de renovatie die ze daar proberen te realiseren: het zal niet lukken. Het gebouw is hopeloos verouderd. In de winter is het er ijskoud. De akoestiek is verschrikkelijk. In zalen van acht meter hoog krijg je dat gewoon niet goed.
“Er is een heel eenvoudige oplossing mogelijk: op veertig minuten van Brussel ligt het prachtige justitiepaleis van Antwerpen, waar in de namiddag amper vijf van de dertig zittingszalen gebruikt worden. Het moet toch mogelijk zijn om de burgerlijke zaken uit Brussel in Antwerpen te behandelen.
“Maar niet alleen Brussel is een probleem. Ook de kleine rechtbanken slorpen geld op. Laatst was ik in Veurne voor een raadkamer. Ik moest er om 9 uur zijn, en om 9.20 uur ging de deur weer op slot omdat het de enige zaak was die er die dag behandeld werd. Dat slaat toch nergens op. Provinciale rechtbanken zouden dat kunnen oplossen.”
U bent weldra dertig jaar aan de balie. Wat is de gruwelijkste zaak die u ooit gepleit hebt?
“Die zit eraan te komen. Drie jaar geleden vermoordde een Iraakse asielzoeker zijn buurvrouw in Oostende. Hij heeft haar letterlijk in tientallen stukken gesneden, in die mate dat eigenlijk maar een heel klein stukje van haar lichaam is teruggevonden.
“Als zoiets zich afspeelt in een drugsgerelateerde context, kun je het nog plaatsen. Maar hier gaat het om de buurvrouw die door de man gevraagd was of ze even naar hem thuis kon komen, omdat hij met een lek zat in zijn appartement. Toen ze ging kijken werd ze vermoord en gevild.
“Het is een misselijkmakend dossier. Omdat ik me heel goed realiseer wat bepaalde dossiers kunnen doen, voorziet ons kantoor in psychologische bijstand voor onze jonge medewerkers die dergelijke dossiers ook moeten lezen.”
Hebt u zulke hulp ooit nodig gehad?
“Nee, maar op dat vlak is er veel veranderd. Ik herinner me hoe ik als jonge snaak een zedenzaak moest doen van een grootmoeder en haar twee mentaal gehandicapte zonen die de kleindochter misbruikten. Het was een verschrikkelijk verhaal. Die politiemensen zijn toen allemaal in therapie moeten gaan.
“Ik kon dat lezen, maar ik heb bepaalde details wel overgeslagen. Het was een andere tijd. Ik zou het ook niet aangedurfd hebben om toe te geven dat ik het moeilijk had. In de jaren 90 deed je dat gewoon.”
Lees ook
Reuzegom – Strafpleiters Sven Mary en Walter Damen
Bron: De Morgen