De Joods-Amerikaanse Norman Finkelstein (70), politicoloog, mensenrechtenactivist en zoon van Holocaust-overlevers, is niet verbaasd over de reactie van Israël na de aanval van Hamas op 7 oktober. Wat hem wel verbaast is de reactie van de internationale gemeenschap. ‘Is een genocide in naam van zelfverdediging nog gerechtvaardigd?’
Ernesto Rodriguez Amari – De Morgen
‘Ik zie overeenkomsten tussen de slavenopstanden in de VS en Gaza’
Norman Finkelstein
U bestudeert het conflict tussen Israël en Palestina al dertig jaar. In welke mate had u de aanval van Hamas in Israël op 7 oktober 2023 zien aankomen?
Finkelstein: “De aanval kwam voor mij als een complete verrassing. Het lot van de Palestijnen, en de Gazanen in het bijzonder, leek tot 6 oktober 2023 reeds bepaald te zijn.
“Er lag een historisch akkoord tussen Saudi-Arabië en Israël onder impuls van de VS in het verschiet.
“Mogelijk zou Saudi-Arabië een kleine toegeving voor de Palestijnen vragen, maar de Palestijnen zouden na deze deal verder vergeten worden en overgelaten worden aan het concentratiekamp Gaza, waar ze zouden wegkwijnen en sterven.
“Maar ik was dus compleet fout.”
In interviews gaf u wel aan dat de gruweldaden van Hamas u niet verrasten. Verschillende Israëliërs verwijten u ongevoelig te zijn voor het leed dat hen is aangedaan. Zij spreken van een nieuw Holocaust-trauma.
“Laat me duidelijk stellen dat er tijdens de aanval van 7 oktober onschuldige burgers zijn gedood op een gruwelijke en bloedige manier.
“Wat de term Holocaust betreft, pleit ik ervoor om politieke recuperatie en promiscue exploitatie van de term te vermijden.
“Ik heb mijn hele leven gewijd aan het bestuderen van het politieke gebruik van de nazi-Holocaust door Israël.
“Als afstammeling van Holocaust-overlevers durf ik te stellen dat al deze vergelijkingen bagatelliseren wat de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog echt hebben doorstaan.
“Geen enkele gebeurtenis kan volledig vergeleken worden met andere historische gebeurtenissen. Al zijn er volgens mij wel significante overeenkomsten tussen de slavenopstanden in de Verenigde Staten en de Caraïben en de opstand van Hamas en inwoners van Gaza.
“Net zoals de slaven geen vooruitzichten hadden en vreesden hun hele leven in slavernij te moeten doorbrengen, kunnen we stellen dat de Palestijnen die geboren zijn in concentratiekamp Gaza evenmin perspectief op verandering hadden.
“De Israëliërs toonden geen enkele belangstelling om de toestand te veranderen. Zowel de slaven als de Gazanen zagen uiteindelijk geen andere uitkomst dan geweld te gebruiken.
“Ik ga volledig akkoord dat het geweld van Hamas van een ongekende brutaliteit en wreedheid was; maar dat gold ook voor de slaven. Zij onthoofden blanke baby’s en scalpeerden schedels van mannen en vrouwen.
“Toch waren er toen blanke abolitionisten die de slaven niet veroordeelden, maar zeiden dat ze iedereen hadden gewaarschuwd dat ze niet moesten schrikken voor de wreedheden als mensen in opstand zouden komen nadat ze zo ontmenselijkt werden.
“Sta me nog een andere analogie toe.
“Stel dat een man zijn vrouw jarenlang genadeloos slaat. De vrouw belt meerdere keren naar de politie, maar telkens wordt haar verhaal afgedaan als een huiselijk geschil.
“Hoewel de hele buurt avond na avond haar geschreeuw aanhoort, wordt het op den duur achtergrondgeluid zoals het verkeer in de stad.
“Na de zoveelste afranseling pakt de vrouw een keukenmes en stort ze zich op haar echtgenoot. De man heeft echter een pistool, en net als de vrouw naar hem uithaalt, schiet hij haar dood.
“Volgens de wet heeft deze man juridisch gezien wellicht het recht op zelfverdediging na haar mesaanval. Maar is er iemand die deze man nog een moreel recht op zelfverdediging met de dood tot gevolg toekent?
“Wel, zo bepleit Israël ook dat het hun wettelijk recht is om na de aanval van Hamas een militair offensief te lanceren.
“Maar is een genocide in naam van zelfverdediging nog gerechtvaardigd?
Hoe zou u de situatie in Gaza op dit moment omschrijven?
“Tot 6 oktober 2023 was het doel van Israël om de situatie in Gaza onder controle te houden. Israël zette hiervoor hun moordmachines in om de hoop van de Gazanen de kop in te drukken en hun strijdvaardigheid langzamerhand te breken.
“Dat resulteerde in verschillende ‘operaties’ zoals:
- Operatie Gegoten Lood in 2008
- Operatie Wolkkolom in 2012
- Operatie Beschermende Rand in 2014
“Bij al deze ‘operaties’ zijn er onschuldige burgers gestorven, werden er ziekenhuizen gebombardeerd en werden zowel ambulances als journalisten geviseerd.
“De voorbije maanden kwamen dezelfde doelwitten in het vizier. Maar de omvang van deze militaire operatie is fundamenteel veranderd.
“Premier Benjamin Netanyahu heeft na 7 oktober besloten om Gaza volledig te verwoesten, het onleefbaar en onbewoonbaar te maken.
“Verschillende objectieve internationale organisaties beschreven de toestand in Gaza eerst als catastrofaal rampzalig, vervolgens als apocalyptisch en op dit moment hebben hoge functionarissen er zelfs geen woorden meer voor.
“Het is niet meer in woorden uit te drukken wat de mensen in Gaza is aangedaan door de staat Israël.”
Schrijver Masha Gessen vergelijkt de huidige situatie in Gaza met wat er in een getto in Europa gebeurde tijdens het naziregime. Kan u deze vergelijking volgen?
“De Britse Conservatieve ex-premier David Cameron vergeleek Gaza al met een openluchtgevangenis.
“Het voormalige hoofd van de Israëlische Nationale Veiligheidsraad noemde Gaza ooit een enorm concentratiekamp.
“Er zijn dus veel manieren om de situatie in Gaza te begrijpen. Hoewel vergelijkingen op een interessante manier hun licht werpen op de situatie in Gaza, denk ik dat het toch vooral belangrijk is om te focussen op de feiten.
“Ik zet ze graag even op een rij:
- “Ten eerste bestaat de bevolking van Gaza voor 80 procent uit vluchtelingen, kinderen en kleinkinderen van vluchtelingen. Voor het overgrote deel bestaat de bevolking uit Gaza dus uit Palestijnen die in 1948 uit Israël verdreven werden en hun nakomelingen.
- “Het tweede feit is dat de helft van de bevolking van Gaza uit kinderen bestaat.
- “Het derde feit is dat Gaza een van de dichtstbevolkte plaatsen op de planeet is.
- “Een vierde feit is dat Gaza sinds 2006 van de wereld is afgesloten. Israël bepaalt zeer strikt wie binnen of buiten mag komen.
En zo komen we tot een vijfde feit:
- De jonge mensen die op 7 oktober door de poorten van Gaza zijn gestormd zijn wellicht geboren in concentratiekamp Gaza en hadden geen enkel ander vooruitzicht dan er ook te sterven.
- Een zesde feit is dat de helft van de slachtoffers van het conflict van de voorbije maanden onschuldige kinderen zijn.
- En tot slot, een zevende feit: op dit moment heerst er officieel een enorme hongersnood in Gaza.”
Hebben mensen zoals de Brits-Palestijnse chirurg en professor Ghassan Abu-Sittah gelijk als ze het hebben over een genocide in Gaza?
“Ondertussen zijn er al heel wat mainstream mensen die het woord genocide in de mond nemen en die je niet kan beschuldigen van antisemitisme.
“Dan denk ik aan het voormalige hoofd van Human Rights Watch Ken Roth, maar ook mainstream mensenrechtenactivisten spreken over genocide.
“Het is zelfs zo dat je al op 9 oktober kon voorspellen dat Gazanen een genocide te wachten stond.
“De Israëlische minister van Defensie Gallant verkondigde immers dat Gazanen voedsel, brandstof, water en elektriciteit ontzegd zouden worden.
“Zoals geweten is zoiets nefast voor een regio die als een concentratiekamp afgesloten is van de wereld.
“Daarenboven kondigde premier Netanyahu aan dat Gaza een zeer lange militaire operatie te wachten stond.
“Als je een militaire operatie uitvoert in een gebied dat alle basisvoorzieningen ontzegd wordt, dan is het de logica zelve dat we enkele maanden later over een genocide spreken.”
Volgens generaal Yair Golan is de enige mogelijke oplossing de tweestaten oplossing die wijlen Amos Oz in het verleden ook heeft voorgesteld.
“Ik geloof niet dat we op dit moment realistisch over oplossingen kunnen spreken, omdat de visie van de twee partijen te ver uit elkaar ligt over hoe het conflict moet worden opgelost.
“De Palestijnen willen minimaal een eigen staat en Israël heeft duidelijk gemaakt dat elke vorm van een Palestijnse staat niet op de politieke agenda staat.
“Dus als je zo’n ontzettend grote kloof hebt tussen beide partijen, heeft het niet veel zin om meteen over een tweestatenoplossing te spreken.
“Waar er volgens mij nu over gesproken moet worden is:
- In de eerste plaats een staakt-het-vuren
- Ten tweede het opheffen van de blokkade van Gaza,
- Tot slot een volledige terugtrekking van het Israëlische leger uit Gaza.
“Net als het beëindigen van de etnische zuiveringen op de Westelijke Jordaanoever.”
De aanklager van het Internationaal Strafhof van Den Haag, Karim Khan, heeft een aanhoudingsbevel gevraagd voor zowel premier Benjamin Netanyahu, de Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant als drie kopstukken van Hamas. Heeft deze uitspraak enige waarde?
“De juiste vraag is niet of de verklaring van Karim Khan enige waarde heeft, de vraag is of ze daadwerkelijk zal worden uitgevoerd dan wel of de hoofdaanklager excuses zal vinden om niets te ondernemen.
“Khan is in feite een instrument van de westerse machten, hij doet niets zonder hun toestemming en hij doet alles wat ze hem opdragen.
“Nu kwam hij onder grote druk te staan omdat hij zweeg tijdens de genocide in Gaza. Zo werd hij gedwongen om eindelijk te handelen, maar of dat ook effectief zal gebeuren is volgens mij nog steeds een groot vraagteken.”
Ondertussen wordt er ook druk uitgeoefend door studenten overal ter wereld. Ook in Belgische universiteiten eisen studenten dat de samenwerking tussen hun universiteit en enkele Israëlische universiteiten wordt stopgezet.
“Het lijkt me een zeer redelijke eis en een daad van solidariteit met de Palestijnen in Gaza.
“Tenzij de Israëlische universiteiten afstand nemen van de genocide in Gaza en van de man die deze oorlog in stand houdt, lijkt het redelijk dat studenten van hun rectoren verwachten dat ze geen samenwerkingen meer met deze Israëlische universiteiten aangaan.
“Er is die beroemde uitspraak die wordt toegeschreven aan Frederick Douglass (Amerikaanse abolitionist, 1817-1895):
“Macht geeft niets toe zonder een eis.
Dat heeft het nooit gedaan en dat zal het ook nooit doen.”
“De studentenprotesten zijn daar een goed bewijs van.
“Ik ben er zeker van dat president Biden zonder deze protesten nooit zou aankondigen dat hij bepaalde wapens niet zou leveren als Israël een grondaanval op Rafah zou uitvoeren.
“Die jonge mensen die dag na dag moedig en consequent de straat op gaan en hun toekomst op het spel zetten voor de mensen van Gaza, kunnen wel degelijk een verschil maken.
“Zelf had ik nooit verwacht dat jonge mensen die vandaag geconfronteerd worden met zoveel grote uitdagingen zoals
- de klimaatverandering
- werkloosheid
- economische onvoorspelbaarheid…
net Gaza hebben uitgekozen om voor te protesteren.”
Auteur Salman Rushdie waarschuwt dat als de Gazastrook aan Hamas wordt overgelaten, Hamas een terroristische organisatie blijft die haar bevolking zal onderdrukken en een gevaar zal blijven vormen voor Israël. Bent u het met hem eens?
“Wat Salman Rushdie te zeggen heeft over politiek interesseert me niet.
“Op een bepaald punt in zijn leven was hij een bekwaam romanschrijver, maar zijn politieke meningen lijken me nul procent waarde te hebben.
“Ik vind het heel vreemd dat hij zich, temidden van een genocide met 35.000 doden van wie 15.000 kinderen, focust op het feit dat Hamas een terroristische organisatie is.
“Als je eerlijk bent en Hamas een terreur organisatie noemt voor de 850 burgers onder wie 26 kinderen die ze hebben gedood tijdens hun aanval, dan moet je ook in staat zijn om correcte conclusies te trekken over de Israëlische staat.”
Had u de wereldwijde reacties tegen Israël verwacht?
“Als ik fouten maak, geef ik deze graag toe. Ik moet eerlijk zijn dat ik op geen enkele manier de reacties op de Israëlische genocide had zien aankomen.
“Zoals eerder gezegd, verraste de manier waarop Israël op de aanval van Hamas heeft gereageerd mij niet.
“In eerdere aanvallen hadden ze het ook steeds op de burgerbevolking gemunt. Alleen hebben we de voorbije maanden een aanval gezien die proportioneel veel groter was dan voorgaande militaire operaties.
“Maar ik had nooit verwacht dat de Palestijnen steun gingen krijgen vanuit andere landen.
“Al heel snel na 7 oktober circuleerden er ideeën op het web om Israël ter verantwoording te roepen onder de genocideconventie.
“Ik heb toen nog gezegd dat dit nooit zou plaatsvinden. Wie zou voor arme, staatloze en machteloze mensen in Gaza naar het Internationaal Strafhof trekken?
“Het heeft me enorm verbaasd dat Zuid-Afrika dit heeft gedaan. Ook de kwaliteit van de aanvraag van de delegatie van Zuid-Afrika heeft me met stomheid geslagen.
“De druk die wordt uitgeoefend op Israël neemt toe:
- Door de studentenprotesten en demonstraties overal ter wereld
- Door verschillende grote mensenrechten organisaties
- Door het Internationaal Gerechtshof
- En nu ook door de Algemene Vergadering van de VN en de Veiligheidsraad
“In mijn ogen zijn we nog nu nog maar aan het begin van post-7 oktober-gebeurtenissen.
“Het is vreselijk om te zeggen maar ook de oorlog in Oekraïne is al meer dan twee jaar bezig.”
Lees ook
Gaza – All eyes on Rafah
Gaza – Afschuwelijke Israëlische luchtaanval op een tentenkamp in Rafah
Hoorzitting – Internationaal Gerechtshof Den Haag
Overzicht
Lees alle berichten in deze categorie
Bron: De Morgen