Vanuit zijn ervaring als oorlogschirurg voelt Réginald Moreels zich zwaar geraakt door het menselijk leed in Gaza. Hij droomt van een wapenstilstand en dialoog, om uiteindelijk te komen tot een autonome staat Palestina.
Réginald Moreels – De Standaard
Vaak heb ik in Israël en Palestina rondgereisd: als gids voor inleefreizen, als regeringslid om (in de jaren 90) samenwerking tussen België en Palestina op te starten, maar ook als humanitair chirurg zonder grenzen in Gaza.
Tijdens de (bloedige) 60-jarige herdenking van de Nakba, of Arabisch-Palestijnse exodus van 1948, assisteerde ik er mijn Palestijnse collega’s; toen vielen er meer dan 1.200 gewonden en 82 doden.
Nu de oorlog in Gaza toppen scheert van onmenselijk geweld, kan ik niet anders dan reageren, hoe weinig aarde aan de dijk dit ook mag zetten.
Ik heb mij altijd twee vragen gesteld waarop nog geen antwoord is gekomen van historici of politici.
Om redenen van realpolitik en uit schuldgevoel vanwege de genocide tegen de joden en zigeuners in WO II werd in 1948 de staat Israël officieel uitgeroepen door de pas gestichte VN en vertrokken de Britten uit het land, wat uitmondde in een eerste Arabisch-joodse oorlog: Israël won en bezette 80 procent van Palestina.
- Waarom ging de stichting van de staat Israël gepaard met de uitdrijving van meer dan 700.000 lokale inwoners, Palestijnse moslims en christenen, die er al eeuwen woonden en er samenleefden met de Joden?
- Hoe is het in godsnaam mogelijk dat geen enkele politieke leider bij de stichting van de VN zo verlicht was om een verdrag te laten tekenen door de nieuwe VN-leden, dat zowel de lokale bevolking – weliswaar een meerderheid van Arabieren – als de geïmmigreerde Joden op het toenmalige Palestina dezelfde rechten en plichten gaf en de verantwoordelijken verplichtte een regime op te zetten dat de verschillende bevolkingsgroepen zou vertegenwoordigen?
Er zou dan nooit een Nakba zijn geweest, en zelfs al zou in het begin de co-existentie niet evident zijn geweest, de gemengde samenleving zou op middellange termijn dankzij de gestegen welvaart in de geesten zijn doorgedrongen.
Kan een zinnig mens mij uitleggen hoe het mogelijk is dat een grote gemeenschap nu al 65 jaar vluchteling kan blijven en permanent afhankelijk is van hulp door de VN-organisatie UNWRA?
Zo’n decennialang statuut van vluchteling is een zeldzame historische absurditeit.
Rechtvaardige oorlog?
In de vierde eeuw na Christus heeft de kerkvader Augustinus een theorie neergepend over ‘de rechtvaardige oorlog’.
Een van de principes was dat in elk conflict het geweld proportioneel moest zijn.
Ik vind vanuit mijn ervaring als oorlogschirurg dat geen enkele oorlog rechtvaardig kan zijn.
Zowel de Hamas-aanval op burgers in de Joodse nederzettingen als de repressie in Gaza zijn af te keuren. Men slacht geen burgers af, punt. En antizionisme staat niet gelijk aan antisemitisme.
Maar wat ons geweten revolteert en kwetst is de totaal disproportionele repressie van de Israëlische bezetter.
De wapentechnologie is nu zover gevorderd dat men zeer doelgerichte bombardementen kan uitvoeren met drones en ander gesofisticeerd moordtuig.
Maar dezer dagen worden massaal en willekeurig bommen gedropt op Gaza, een minuscuul grondgebied, en o wee als men zich toevallig op de verkeerde plaats bevindt.
Duizenden doden, onder wie een recordaantal kinderen, tienduizenden gekwetsten – voor het leven gehandicapt – worden zoals slachtvee in het nauw gedreven en uitgemoord.
Reken daar nog bij dat door het gebrek aan water en energie veel onrechtstreekse slachtoffers fysiek en mentaal afzien en langzaam sterven.
Dit is geen oorlog meer, maar een progressieve genocide of volkerenmoord, vermits alle burgers met de Hamas-strijders en -aanhangers over eenzelfde kam worden geschoren.
Daarop ent zich bovendien een ethnocide, het decennialang uitroeien van de Palestijnse identiteit. Maar een identiteit wordt een ideaal tegen een bezetter, en zoiets kan je nooit uitroeien.
Persoonlijk voel ik mij als mens en als chirurg in mijn eigen menselijkheid getroffen bij zulke taferelen van geweld.
Meestal respecteren de oorlogvoerende partijen het humanitaire oorlogsrecht niet, ik spreek uit ervaring. Maar deze repressie van Israël is niet alleen een verkrachting van het oorlogsrecht, maar een misdaad tegen het laatste stukje menselijkheid dat we collectief delen.
Oplossingen uitdokteren in deze situatie is als vissen op het droge. Toch staat het historisch vast dat na elke oorlog een wapenstilstand moet komen, en dat er een informele en geheime dialoog moet opgestart worden.
Vermits dit gebied een kruispunt is van de drie monotheïstische wereldgodsdiensten, zouden de leiders van deze drie religies het voortouw moeten nemen om de politieke fanaten te verplichten met elkaar te praten – bijvoorbeeld onrechtstreeks via Egypte of Qatar. En hen te overtuigen om onmiddellijk te stoppen met bombardementen en grondgevechten.
Haat in de harten
Een duurzame dialoog zal er helaas nooit komen met de huidige leiders van Hamas en binnen de Israëlische regering.
Het is nu aan de vredesduiven van beide partijen om zich te organiseren, naar elkaar te luisteren en met elkaar te praten, hoe moeilijk ook.
Ondanks papieren vredesakkoorden zal de haat in de harten van de burgers blijven branden. Meer dan ooit tevoren.
Israëliërs en Palestijnen zullen elkaar wantrouwig en vijandelijk blijven aankijken.
Vredesduiven zullen als verraders worden bestempeld. Een decennialang traag groeiend abces is opengebroken tot een ongezien bloedbad, en de wonden zullen altijd een lelijk litteken blijven.
In mijn oorlogservaringen heb ik al gemerkt dat burgers die vele geliefden hebben verloren, nog altijd kunnen vergeven, echter nooit vergeten.
Met dit greintje hoop kan een samenleving heropgebouwd worden, met een minimale wederzijdse verdraagzaamheid.
Amnestie in hart en geest is echter een illusie, na zoveel bloed en tranen.
Autonoom Palestina
Op langere termijn moet er een nieuw vredesakkoord komen, met een autonoom Palestina, waarin de grenzen van vóór 1967 en het statuut van Jeruzalem heronderhandeld worden.
Waar geen enkel Palestijns gebied nog onder Israëlische bezetting valt, waar havens en een internationale luchthaven functioneren, waar alle Palestijnse burgers een volwaardige identiteitskaart bezitten, waar gelijke rechten en plichten grondwettelijk vastgelegd zijn.
Waarbij Palestina een volwaardige VN-staat wordt, de hulporganisatie voor de vluchtelingen (UNWRA) wordt opgedoekt en de internationale gemeenschap massaal bijdraagt aan de heropbouw van Gaza en de modernisering van de nieuwe staat.
Zo wordt de term ‘bezette gebieden’ van de wereldkaart geveegd en kunnen Palestijnse vluchtelingen ofwel volwaardige burgers worden in de landen waar ze nu wonen, zoals in Jordanië, of zich met hun families herintegreren in Palestina.
De burgers die er zich thuis voelen zullen de verzoening afdwingen tussen de politieke fracties in Palestina.
Lees ook
- Mustafa Barghouti
Het echte doel van deze oorlog is een etnische zuivering van Gaza - Yuval Noah Harari
Links is in het Westen ‘onverschillig’ tegenover gruweldaden van Hamas - Johan Depoortere
De hypocrisie van het Westen is adembenemend - David Grossman
Israël presenteert zich als democratie, maar is het niet - Bart Eeckhout
Valt er een morele hiërarchie aan te brengen in het kwaad dat Hamas en Israël aanrichten - Maarten Boudry
Als Israël dat wilde, had het de hele Gazastrook al ontelbare keren van de kaart kunnen vegen - David Grossman
Ik wil niet langer vertoeven in een wereld die zulke monsters toelaat om te bestaan - Arnon Grunberg
Hamas heeft deze oorlog al gewonnen - Ramsey Nasr
Palestijnse slachtoffers hebben geen namen, het zijn nummers - Yuval Noah Harari
Alleen internationale inmenging kan ons nog redden
Overzicht
Lees alle berichten in deze categorie
Bron: De Standaard