Op de vierde dag van het proces rond de dood van Sanda Dia vroeg de ene na de andere beklaagde de vrijspraak. De vraag dringt zich op: was de groep sterker dan de som van haar leden?
Heleen Debeuckelaere – De Standaard
Als steun en eerbetoon aan Sanda Dia, zijn vader Papis Dia en gans de familie hebben we de zaak Sanda Dia gevolgd vanaf 7 december 2018 tot vandaag. Je kan een overzicht vinden van vele krantenartikels, boeken en podcasts in het In memoriam Sanda Dia Lees alle berichten over: Sanda Dia Rust zacht Sanda ❤ #JusticeForSanda |
Hij trilde zo hard dat het leek of hij elk moment kon flauwvallen. Met een hand rond de microfoon en de andere gebald achter zijn rug, sprak Z.B. of ‘Rafiki’ de familie en vrienden van Sanda Dia toe.
‘Mijn vader praat niet meer met mij. Mijn moeder kan deze zaak niet aan, daarom hebben we nu minder contact. Toen bleek dat ik niemand meer had, had ik nog altijd Reuzegom.’
B. beschrijft de studentenclub als een hechte groep vrienden, die elkaar door dik en dun steunden.
‘Dat hebben we die dag niet gedaan voor Sanda. We hebben hem in de steek gelaten.’
Groepsdruk en traditie
Ook op de vierde dag van het proces-Reuzegom kwamen de beklaagden aan het woord.
Telkens weer pleitten hun advocaten voor de vrijspraak op de aanklacht van het toebrengen van schadelijke stoffen (de visolie waardoor Sanda Dia een dodelijke dosis zout binnenkreeg, red.), van onopzettelijke dood, schuldig verzuim en van mensonterende behandeling.
Steeds kwam daarbij dezelfde vraag naar voren: had Sanda Dia kunnen stoppen? En ook: hadden de Reuzegommers in zijn plaats aan de alarmbel moeten trekken?
Al van bij het begin van het proces, in Hasselt, hanteren de advocaten daarbij een min of meer gelijkaardige verdediging: groepsdruk, collectieve normvervaging en traditie hebben de Reuzegomleden op het verkeerde pad gebracht.
Het geheel Reuzegom is groter dan de optelsom van zijn leden. En traditie is nog groter dan de groep.
Advocaat Walter Damen en gerechtspsychiater Lieve Dams trokken zelfs van de rechtbank naar de VRT-studio om dat uit te leggen. Maar die redenering lijkt in de pleidooien niet op te gaan voor Sanda Dia zelf.
Niet gevraagd te stoppen
De groepsdruk was dermate groot dat de Reuzegommers hun individuele morele kompas compleet kwijtspeelden, waardoor ze tot vreselijke zaken in staat waren.
Maar tegelijk was er toch niet zoveel groepsdruk dat Dia niet in staat geweest zou zijn om te stoppen. Dia had beter moeten zijn dan de rest.
‘Niemand houdt een tweeloop tegen uw hoofd om verder te doen’, zei advocaat Pascal Nelissen Grade.
‘Mensen kunnen stoppen als ze dat willen. Het kan misschien pijn doen, maar Sanda heeft dat niet gevraagd’, zei strafpleiter John Maes.
Er was hiërarchie binnen de groep, in die zin dat de ouderen de touwtjes in handen hadden. Maar er was niet zo veel hiërarchie dat Dia die bevelen altijd moest opvolgen.
Er was traditie en groepsgevoel waardoor de Reuzegommers dwangmatig de studentendoop hielden zoals dat altijd geweest was.
Enkele advocaten opperden zelfs dat de Reuzegommers van vroeger, die ooit het doophandboek schreven, het ook eens voor de rechtbank mochten komen uitleggen.
18 individuele gevallen
Het is maar de vraag of er van de ‘verdediging van de groepsdruk’ nog veel zal overblijven bij het beraadslagen van de rechters.
Strafrecht is een zaak van individuen, en de rechter zal zich over alle 18 beklaagden apart moeten buigen. Over wat ze wel of niet hebben gedaan.
‘Reuzegom staat hier niet terecht, maar wel mijn cliënt,’ merkte John Maes tijdens zijn pleidooi fijntjes op.
‘U moet individualiseren.’
Lees ook
Lees alle berichten over Sanda Dia
Reuzegom – DS Dag 3 – Advocaten Reuzegom trekken de antiwoke-kaart
Reuzegom – DS Dag 2 – De beklaagden bleven toekijken tot de scherpte uit Sanda Dia’s ogen verdween
Reuzegom – DS Dag 1 – Medeschacht Sanda Dia op eerste procesdag: ‘Ik wil gewoon dat het voorbij is’
Reuzegom – 18 Reuzegomleden staan terecht – Wie zijn ze
Bron: De Standaard